बाकीबाब बोरकर

देवनागरी

Romi

बाकीबाब बोरकर हो कोंकणी साहित्याचो शिल्पकार जावन आसा.

जल्म आनी शिक्षण

“कोंकणी साहित्याचे शिल्पकार” म्हणून नामना जोडपी आनी साबार लोकांच्या मनांत मोग रूजोवपी म्हळ्यार बाकीबाब बोरकर. बाकीबाब हो एक गोंयचो बहुभाशी, असामान्य प्रतिभेचो व्हड कवी.असलो कवी शेंकड्यांतल्यान एकदांच येता अशें म्हणटात.बाकीबाब बोरकर म्हणजेच बाळकृष्ण भगवंत वर्दे बोरकार हांचो जल्म ताच्या आजोळा, सांवड्डया जालो. बाकीबाब हो मध्यमवर्गीय गोंयकार सारस्वत कुटुंबांतलो भुरगो. . 1928 सालांत बाकीबाबान धारवाडच्या सरकारी हायस्कुलांतल्यान मॅट्रीकेची परीक्षा पास केली. रोखडीच ताणें 1929त वास्को शारांत, इंग्लिश विद्दालयांत शिक्षकाची नोकरी धरली.

साहित्यीक वावर

मराठी, इंग्लीश आनी पुर्तुगेज ह्यो तीन भासो जेमतेम शिकून मराठींतल्यान पयल्या पांवड्याच्यो कविता वर्साच्या अदमासाक बरोवंक लागलो. मराठींतल्यान कविता बरोवपी बा.भ. बोरकर हो मनीस कोंकणींतल्यान बरोवपी कवी बाकीबाब जालो. बाळकृष्ण भगवंत बोरकाराचो गोंयांन बाकीबाब बोरकार केलो. बाकीबाबान आपल्या बरपाची सुरवात मराठींतल्यान केली आनी उपरांत कोंकणींतल्यान बरोवन तांणी लोकांच्या मनांत मोग रूजयलो. बाकीबाबाक कोंकणी काव्य रचताना एक वेगळेंच बळगें येतालें. मराठींतलें ताचें चडशें काव्य हें प्रेमकाव्य आसा. कवी बाकीबाबाक पुराय महाराष्ट्र सौंदर्यवादी आनंदयात्री कवीनर्य बा. भ. बोरकर ह्या नांवान वळखतात.

“प्रतिभा” हो कवितासंग्रह 1930 वर्सा मराठींतल्यान उजवाडाक हाडलो. “प्रतिभा” (1930) सावन “चिन्मयी” (1984)मेरेन बाकीबाबाचे आठ मराठी कवितासंग्रह उजवाडाक हाडले. प्रतिभा ह्या प्रसिध्य जाल्ल्या कवितासंग्रहाचेर बालकवींची गडद अशी छाया मारता. “प्रतिभा, जीवनसंगीत, दुधसागर, आनंद भैरवी, चित्रवीणा, बोरकरांची कविता, गुतार, चैत्रपुनव, चंदनवेल, मेघदूद, कांचनसंध्या, अनुरागिणि, चिन्मयी, बोरकरांची प्रेम कविता आनी कयवलयाचे झाड’’, हे कवितासंग्रह तांणी मराठींतल्यान उजवाडाक हाडले. तांच्या हे कवितासंग्रह मोग, स्वतंत्र विशिश्ट भावानुभाव ह्या विशयांचेर आदारीत आसात. “चिन्मयी” हो बाकीबाबाच्या मरणां उपरांत उजवाडा आयिल्लो कवितासंग्रह. बाकीबाब त्या काळांत जी काव्यरचना करतालो तो कालखंड समाजीक आनी राजकी नदरेन जायत्या चळवळींनी, गडामोडींनी प्रभावी आनी अवलिय असो आशिल्लो. कोंकणीच्या मळार बाकीबाबान आपले खाशेले योगदान दिल्ले आसा. तो कोंकणीचो मोगी आशिल्लो आनी हाकाचलागून ताका कोंकणी साहित्याचे शिल्पकार म्हण लोक पाचारतात.

बाकीबाबाल्या कोंकणी काव्याचे दोन कालखंड पडटात. 1946 ते 1961 ह्या पंदरा वर्सांच्या काळांत गोंयाभायरो जाल्ले अवस्थेंत गोंयच्या स्वातंत्र्याची तान लागिल्ली आनी तें मेळोवपाखातीर तळवळपी, जनजागरूकतायेखातीर धडपडपी कवींमनाचें स्पंदन ताचे कवीतेंतल्यान घडटा. “पांयजणां” हो कोंकणींतलो पयलो वयलो कवितासंग्रह बाकीबाबान 1960वर्सा उजवाडाक हाडलो. “पायजणां” ह्या कविताझेल्यांत गोंयच्या गुलामपणाची खंत, कवीच्या कोवंळ्या काळजाक कांटो कशी तोंपता, तरी फुडाराचें सुवर्णसपन पळोवन ताजें हड्डें फुलून येता हे तांणी बेस बरें रितीन मांडला. ‘तें स्वातंत्र्य न्हय’, ‘वारें आतां परतलें’, ‘वेळार फुडें पळय’, ‘जोगी’, ‘सांतेरेचेर भार’, ‘नाक आमी पावणेर काडलां’, ह्यो कांय बाकीबाबाच्यो गाजलेल्यो कविता. मोग, रस, सौंदर्य असल्यी विशयांचेर बाकीबाबाल्यो कविता चड ब-यो फुलारून आयल्यात. “पांयजणां” हो कवितासंग्रह पयल्या कालखंडाचें प्रतिनिधित्व करता. “सासाय” 1980 वर्सा हो कवितासंग्रह दुस-या कालखंडाचें प्रतिनिधित्व काव्यमय स्वरूपांत दाखयता. बाल कविता ह्या संग्रहांतल्यो बावल्यांची सोरगत, कावळ्याली होवळीक, आगो आगो बिलू, कावळ्या कावळ्या, नाचता मोर, आदी कविता आस्पावतात.

गोंयची स्वातंत्र्य चळवळ, ओपिनियन पोल आनी हेर सामाजीक आशय वा जाणीव कळोवपी बाकीबाबाली क्रांती कविता संख्येन बरीच खूब आसा.“कांठामणी” हो तांचो कोंकणीतल्यान उजवाडाक आयिल्लो तिसरो कविताझेलो.गोंयांत सुटकेची चळवळ चालूआसताना बाकीबाबान “नवयुग” सातोळ्याच्या “गोमंतक” अंकांत कथा बरोवपाक सुरवात केली. “सुतारची सून” ही तांची पयली कथा. वाचकांक ह्यो कथा खूब आवडल्यो म्हण तांणी मुखार जायत्यो कथा वरोवन त्यो उजवाडाक हाडल्यो. ह्यो बरयल्ल्यो सगळ्यो कथा घेवन “समुद्रकाठाची रात्र” हो कथासंग्रह 1983त उजवाडाक हाडलो. उपरांत बाकीबाब लघुनिबंद साहित्य प्रकाराकडेन ओडलो.तांणी निबंद बरोवन उजवाडाक हाडले. “कागदी होड्या” हो लघुनिबंद तांणी पिरायेच्या सत्ताविसाव्या वर्सा प्रसिध्द केलो. कादंबरीच्या मळार बाकीबाबान सहजपणी पांय दवरलो. “मावळता चंद्र, भावीण, प्रियकामा आनी अंधारातील वाट” ह्यो कादंब-यो तांणी बरयल्यो. “अंधारातील वाट” ही 1943वर्सा उदवाडा आयिल्ली बाकीबाबांची स्वतंत्र सामाजिक स्वरूपाची कादंबरी. भावीण ही गोंयच्या वातावरणाचेर आदारिल्ली प्रादेशीक कादंबरी. ह्या सगळ्या लेखनाची भास स्वभावीक आनी सोपी आसा. तशेंच बाकीबाबान जायत्या लेखनांचे अणकार लेगीत केल्यात. कोंकणी काव्य संग्रहा, भगवान बुध्द, गीता प्रवचन, गीताय, आदी लेखना अणकारीत केल्यात.

हेर वावर

18 जून 1946 वर्सा गोंयां मडगांवां डॉ. राम मनोहर लोहियान स्वातंत्र आंदोलन सुरू केल्ले तेन्ना बाकीबाबान वांटो घेतिल्लो तो अंक बरयतालो आनी तो हे चळवळीचो उद्गातो आशिल्लो. मुंबय आयले उपरांत तांणी “प्रजेचो आवाज” हे नेमाळें सुरू केलें. ताच्या प्रयत्नान कोंकणी भास पयलेच फावट मुंबय आकाशवाणीचेर पावली. 1955त बाकीबाब पुणें आकाशवाणीचेर नोकरेक लागलो. थंय सात वर्सा तांणी काम केले उपरांत गोंय स्वतंत्र जातकच तो गोंयां पणजें केद्रार 1962 वर्सा बदली जावन आयलो. बाकीबाब कविता गायतालो. ताका संगिताची आवड आशिल्ली आनी हाकाचलागून ताच्या कवितांनी संगिताची सया मारता.

पुरस्कार

“सासाय” ह्या कविताझेल्याक “साहित्य अकादेमी पुरस्कार” फावो जाला तशेंच तांका “कोंकणी साहित्य सम्मेलनाचो अध्यक्ष”, “गोमंतक मराठी साहित्य सम्मेलनाचो अध्यक्ष” म्हण आनी जायते हेर पुरस्कार तांच्या वाट्याक आयिल्ले आसात. भारत सरकारान तांका “पद्मश्री” ह्या पुरस्कारान सम्मानीत केला. हो सगळो मोलादीक वावर करून 8 जुलय 1984 वर्सा तांणी संवसार सोडलो.