मोहनदास करमचंद
महात्मा गांधी हांचे पुराय नांव मोहनदास करमचंद गांधी. तांचो जल्म 2 ऑक्टोबर 1869 वर्सा जालो. ते भारताच्या स्वतंत्र लडयांतलें मुखेल फुडारी आनी तत्वज्ञ आशिल्ले. महात्मा गांधी ह्या नावान ताका सगळे वळखतात.गांधीचे बापूय हींदू आशिल्ले आनी आवय प्रणामी वैणवा घराण्यांतली आशिल्ली. गांधीन आपले मुळ शिक्षण राजकोट गावांत पुराय केले. मे 1883त गांधीचे लगीन कसतुरबाई कडेन जाले. अहिंसात्मक असहकार आंदोलनांतल्यान गांधीजींन भारताक स्वातंत्र्य मेळोवन दिलें. अहिंसात्मक मार्गानी स्वातंत्र्य मेळोवन दिवपा खातीर तांणी पुराय संवसाराक प्रेरीत केल्ले. रवींद्रनाथ टागोर हाणी सगळ्यात पयली तांका महात्मा ही पदवी दिली . महात्मा ह्या संस्कृत भाशेंतल्या उतराचो अर्थ महान आत्मो असो आसा. भारतांतलें लोक तांका मोगान बापू म्हणटालें आनी तांकां स्वतंत्र भारताचे राष्टपिता म्हणटात. नेताजी सुभाषचंद्र बोस हाणी 1944त तांकां पयले फावट राष्ट्रपिता ह्या नांवान उलो केलो. ते सत्याग्रहाचे जनक आशिल्ले. तांची जयंती भारतांत गांधी जयंती म्हणून मनयतात जाल्यार संवसारभरांत ती आंतरराष्ट्रीय अहिंसा दिस म्हण मनयतात. असहकार आनी अहिंसेच्या तत्वाचेर आदारीत सत्याग्रहाचो पयले फावटीं उपेग दक्षिण आफ्रिकेंतल्या भारतीय लोकांक थंयचे नागरी हक्क मेळोवन दिवपा खातीर केलो. 1915त भारतांत परत आयले उपरांत तांणी चंपारण्यातल्या शेतकामत्यांक जुलमी कर आनी जमीन हांचे आड झगडपा खातीर समान हक्क , सर्व-धर्म-समभाव, अस्पृश्यताय निवारण आनी सगळ्यांत मह्तवाचें म्हळ्यार स्वराज्या खातीर देसभरांत चळवळ चालू केली. गांधिजी आजिवन संप्रदायीकतायवादाचे(संप्रादांया वयर राजकारण करप) विरोधक आशिल्ले. आनी व्हड प्रमाणान सगळें धर्म आनी पंथा मेरेन पावले. देवंती लागिल्ले खिलाफत चळवळीक तांणी आदार दिलो आनी ते मुसिलमांचे फुडारी जाले. 1930त इंग्रजांनी लायिल्ल्या मिठा वयल्या करा विरोधांत तांणी हजारांनी भारतीयांचें 400 किमी (250 मैल) लांब दांडी यात्रेंत प्रतिनिधित्व केलें. 1942त ताणी इंग्रजां आड भारत छोडो आंदोलन चालू केलें. ह्या आनी हे सारक्या हेर कारणां खातीर तांकां भारतान तशेंच दक्षिण आफ्रिकेंत जायते फावटीं कादयेंत घाला.
चळवळी
[बदल]ब्रिटीश प्रधानमंत्री विन्स्टन चर्चिल हांणी तांका नग्र फकीर म्हणून हिणसायले. स्वता कांतिल्ल्या सुताचें धोतर आनी शाल अशी तांची साधी राहणी आशिल्ली. तांणी शाकाहाराचो अवलंब केलो आनी जायते फावटीं आत्मशुध्द्री खातीर आनी राजकी चळवळी खातीर साधन म्हण दीर्घ उपास केले. दोन ऑक्टोबर हो दीस भारतांत गांधी जयंती म्हणून मनयतात. ह्या दिसा भारतात भौशीक सुटी आसता. हो दीस आंतरराष्ट्रीय पांवडयार आंतरराष्ट्रीय अहिंसा दीस म्हणून पाळटात. क्वीट इंडीया आंदोलनान बापूचे व्हड योगदान आसा, हे आंदोलन 8 ऑस्गट 1942त जाल्ले. हाचो हेतू म्हणल्यार ब्रिटीशांनी भारत सोडून वच्चे. लोकांक स्फृर्त दिवपी बापूची उतरा जावन आशिल्ली कर ना जाल्यार मर. आंदोलनांत व्हड प्रमाणांत बायलांची उपस्तीथी आसपा फाटले कारण बापूचे प्रोत्साहन जावन आसा. आपल्या मातयेच्या लोकांची गरीब परीस्तीथी पळोवन तांचानी लेगीत गरीबांचो भेस आपणायलो.1930त इंग्रजांनी लायिल्ल्या मिठा वयल्या करा विरोधांत तांणी हजारांनी भारतीयांचें 400 किमी (250 मैल) लांब दांडी यात्रेंत प्रतिनिधित्व केलें. 1942त ताणी इंग्रजां आड भारत छोडो आंदोलन चालू केलें. ह्या आनी हे सारक्या हेर कारणां खातीर तांकां भारतान तशेंच दक्षिण आफ्रिकेंत जायते फावटीं कादयेंत घाला.1915त भारतांत परत आयले उपरांत तांणी चंपारण्यातल्या शेतकामत्यांक जुलमी कर आनी जमीन हांचे आड झगडपा खातीर समान हक्क , सर्व-धर्म-समभाव, अस्पृश्यताय निवारण आनी सगळ्यांत मह्तवाचें म्हळ्यार स्वराज्या खातीर देसभरांत चळवळ चालू केली
अहिंसाचो मार्ग
[बदल]गांधीजी आयुश्यभर सत आनी अहिंसा हांचो पुरस्कार करताले, स्वता लेगीत ह्याच तत्वा प्रमाण जगले आनी हेरांकूय तशें करपाक सांगताले. ताणी गांवांनी खरयां भारताचें मूळ म्हणून पळयलें आनी स्वयंपूर्णतायेचो पुरस्कार केलो.बापू म्हणटाले जर एका गालार थापट मारलें जाल्यार दुसरो गाल फुडें करात.