Maharaxhttr

विकिपीडिया कडल्यान
 
Romi
   
Maharaxhttr
Chhatrapati Shivaji Terminus formerly Victoria Terminus in Mumbai, India.
Women wearing lugade (nauwar), a traditional nine yard sari

Moharaxtt bharti-i songh rajeantolem ek ghott rajy. Kxetrofoll ani loksonkhyeche nodren moharaxtt‌‌‌‍acho bharti-i rajeambhitor tisro kromank lagta. KxetrofollH 3,07,690 chovo. Kima. LoksonkheaH 78,706,719‍‍ (1991). Rajpattonn - mortthi.

Sakxorotai[बदल]

63.10% . Hoya rajeacho okxourit'ti-i ani rekhaurit'ti-i vistar 15 45 ut'tor te 22 6 ut'tor ani 72 36 udent te 80 54 udent itlo asa.Moharaxttraroche utrek modhyoprodex , vaivyek gujrat rajy toxench dadra ani nogrohoveli he kendroxasit prodex, agney dikek andhroprodex , dokxinn kornattok ani gõy him rajea asat.Toxench ostontek orbisomudr asa.

Sodha bhugolik nodremn , moharaxttr rajy nihunn vollkotat.Tea prodexak adlea tempar dokxinnapoth navan vollkhotale .Hoya vattharacho ul'lekh korta astona prachin bharti-i vaddmoyant dokxinnapothohem songoneecho vaur chodd zatalo . Suvechea tempar satvahonachea xilalekhant dokxinnapoth hoya namvacho tor panchvea -sovea xenkddatlea lekhant moratthi hoya xobdacho ul'lek sampddotta . Boudhd gronth mohaunx hatunt moharatthttha oso ul'lek asa. Zomn vilson hannem molsourth koxant mohar raxttr moharaxttrachem rajy oxi moharaxttrachi vyutpot'ti sanglaya . Mohar lokanchi vosti chodd axil'lean hoya vattharak moharaxttr hem namv poddlem asuyem oxem zon hannem mot manddlam. Eportt hannem bharot vorxantolem thollave lok hoya aplea grothant moharaxttrokuch mol'loraxttr oxem mhollam mol'l lok mhollear mohar oxem tannem mukhar sanglam. Moharaxttr xobdacho ul'lekh vorruchi hachea prakritoprokax veakronn gronthak ,toxench vatsthan ani bhortomuni hanchea gronthani ailam. Markoddeyopurann , vayupurann ani brohmopurann hantut moharaxttracho ul'le aila. Chim. Vi. Void hachea motan i.So.Po.600 chea sumarak aryolok dokxinnek aile. Tannim hanga gopraxttr, mol'loraxttr, pandduraxttr oxo vegvedlleo vosahoti korun aplo rabito kel'lo. Uprant satvahon rajeani aplea ramrajeacho vistar korun lhan lhan raxttrak aple sot'te khata haddun ek vhodd raxttr nirmann zaun , mukhar tea prodexak moharaxttr namv poddlem.Goneankoxokar ketkar hannem moharaxttr xobdachi vyutpot'ti sangtona mohar ani rott'tt hanchea ekikoronnachi kolpona manchlea.

Brittix razouttimn sindh, gujrat ani ostont moharaxttr he prat mellun toxench bellgamv, dharvadd, vizapur ani karvar he kornattokache jilhe mellun mumboi ilakh toyar zal'lo. Punn vidrbhachea atth jilhancho aspavo modhyoprantant zatalo tor moratthovaddoyache ranch jilhe nizamachea rajeant axil'le.Svatontryomell'llea uprant 1956 to moharaxttrache tinuy vibhag ani gujrat mellunvxal mubom-i rajy nirmann zalem . Uprant 1 me 1960 hoya disa vixal mubomychi follnni zoguzorat ani moharaxttr oxim don veglli rajeam ostitvant ailim. Bhumyvrnnon

moharaxttr rajeachi choddxi bhum-i ognijny tollpamsaun toyar zal'li asa. Yotmall ani nandedd jilhomyani arkiyon mhaklpant toyar zal'li gronaitt ani pott'ttitaxm' tollpam asat .Dongri prodexamni zambheachi tambddi mati chodd asa .Gallachi kalli mati mukheloponnan konkonn vattharantuch sampddotta.

Ostek orbi somudr ani soheadri hanche mojgoti axil'lea sopatt oxir prodexak konkonn oxem mhonnttat. Konknnoptt'ttichi utor-dokxinn lambai 720 kimi. Anirumodai 40te 80kimi. Dormean asa. Mumboi logsor konknnoptt'ttichi rundai soglleant chodd mhollear 100kimi . Poros chodd asa . Konkonn vattharant sabar dongul'leo ani lhan lhan nhoyo asat.Soheadri porvotanchea khor demvteamni nettan vhamvot yeupi nhomyamni doreadeger khol choreo marleat.

Konkonn pott'ttek somantar axil'lea soheadri porvotamvollink lagun moharaxttr rajeache konkonn ani dex he don vibhag toyar zal'le asat. Soheadri dongraullink ostont ghatt oxem-i mhonnttat. Soheadri poroutanchi ostont demvti chodd khor asa. Sadaronnoponnan soheadrichi unchai 915te1400mittor asun ut'torek ti chodd unch asa.Hoya unch porvotamodim kaim meklli suvat asa. Hatuntlean roste ani relvemarg pasar zatat. Satmalla,ojinttha, horixchondrodd, balaghatt, he kaim soheadri porvotache mukhel fantte asat. Bollsubai hem moharaxttrontolem,soglleant unchelem temuk( 1,684 mi.).Salher, mohabollexrvor, soptoxringi, tryombokexrvor him soheadrichim her mhotvachi temkam asat.

Soheadri vollinche udentek vhodd potthari prodex patl'lla. Ut'torek normoda nhoinchem degonn ani dokxinnek krixnna nhomyecho panntto hanche mojgotim jvalamukhichea lavan toyar zal'lem dokhkhonachem potthar patall'llam soheadriche udent demvtemsaun te vidrbhachea sapp udent bhogantole surzogodd, bhamragodd ani chiroli dongul'leam'meren sumar 750 kimi ani ut'torek satpudda porvotasaun dokxinnek kolhapur jilheameren sumar 700kimi oxem moharaxttrachem potthar patllil'lem asa.

Rajeantlea choddxa nhomyancho ugom' soheadriprvota vollincher zaun teo vollichea ostont ani udent oxa donuy dikamni vhautat. Ostontek vhamvpi nhomyo orbi doreant tor udent dikek vhamvpi nhomyo rajeabhair vochin bongalachea upsagorak mellttat. Ulhas ,voitronn, domnnogonga, omba, vasixtthi ani savitri heo konkonn bhagantlean vhamvpi mukhel nhomyo. Kapi voingonga, vordha, godauri , bhima, krixnna,heo potthari bhagantleo kaim mhotvachea nhomyo . Tapi hi rajeantoli soglleant lamb nhoim asa. Purnna ho tapi nhomyecho mukhel fantto asa. Hovaman

rajeache hovaman mukheloponnan mansun prokarachem asa. Rajeant sogllekodden hovaman eksarokem urna.Soheadri porvotak lagun ostont moharaxttrantole hovaman udent moharaxttrantlea hovamanaporos vedllem urta. Noirityekosaun yeupi mansun vareak lagun soheadriche ostontek zun te sopttembor meren khub paus poddtta .Sindhudurg, rotnagiri , paigodd, tthannem hia dorealagoxil'lea jilheamni ani punnem, satara kolhapur hea dongri vattharamni chodd paus poddtta.

Moharaxttrant me mhoineant chodd uxnnota zannouta. Hea mhoineant dorea lagxil'lea vattharamni sorasori tapman 33 se . Itlem asta.Punn udent moharaxchrant heach tempar tapman 38se 43 se.Itlem asta.Udent moharaxttrant ximyalloi koddok asta.Punnem ,nasik hea sarkel'lea unchelea prodexamni ximyallo ani gim' kub koddok asta . Pausalleache suvek orbi doreant chokri vadllam zatat. Tante porinnam' rajeachea doreadegamni axil'lea vattharamni zannoutat. Vonspot

rajeantole rukhaulliche vegvegolle prokar mukheloponnan bhugolik poristhiticher adaril'le asat. Mohabollexrvor, khonddalla, matheran, bhimaxonkor, omboli hea potthari ani chodd paus poddpi prodexamni sonda panchvichar urpi ranam asat. Hea ranamni choddkorumn zamboll, parzamb, hirddo, nanno, onzon ani tambso deudar he ruk sampttoddotta. Oxa ramamni zhopai khub vaddil'lim astat. Zhopambhitor dinno , fangoll, huski, rometth ani puddo hancho apavo zata.Zhopam'modim vingodd vingodd zaticheo vali-i vaddil'leo astat.Sadarom' paus poddpi ani komi ullnnota urpi suvatincher panchvichar urpi ranam khub asat. Hea ranamni unch oxa pandhoddi rukachoi ankddo chodd asa. Sonda pachve urpi ruk mukheloponnan modhyom' akarache asun tanche promann chodd asat. Moheadri porvotachea demvteancher sagvan , xisom', samvr, bhipondd, orzun , ani her unch rukh axil'lim ranam asasot.Sagvani lakudd chodd faidexir thoril'lean rajy sorkaran tanche lagouddicher chodd bhor dila. Chodd kharsannichea vattharamni mottvim babhllichim zhaddom dilltti poddttat. Sap unno paus poddpi vattharamni nivlache sabar prokar sampddottat. Doreadegantlean kaim remvatt vattharamni fattlea kaim vorsamsaun moharaxttr vonvibhagakoddchean khoddxeronnichi lagoudd zal'li asa.Hi lagoudd veparache nodren khub faidexir tharlea.Halinchea tempar rajy sorkaran bhouxik ranvadd proklopasokoil sabar kodden zontechea adaran vegvegllea zhaddanchi ladvadd , zhoddanchi somvrdhon (Conservation) ani rakhonn hea gozalincherol chodd bhor dila. Monzat

soston monzaticheo su. 85,sounneancheo 500poros chodd, sorpotton vochpi monzaticheo 100 poros chodd, nusteancheo su. 700ani kiddincheo su. 25,000 zati hanga santddottat. Moharaxttrant kole ani randukor sogllea ranamni dixtti poddttat. Rotnagiri , kolhapur, nandedd, om'mrauti, sakara fangachea ranamni valvelam, ramsunnem , kosturi majram, ani ram'mazoram sampddottat. Okola , omrauti,bhonddara hea ranamni vag dixtti poddttat.Vagak kaidhan somrkxonn dil'lem aslem tori tanchi sonkhea nettan ghoddot asta.Haka lagun bhartantlea her kaim rajeapromann moharaxttr rajeanuy vagakhotir rakhiuupounam douril'li asat.Hanga biblleachi fkot ekuch zat sampddotta rettel ho masahari gonnantolo pronni bhonddari jilheant sampddotta. Sall ani sonxe sogllea ranamni asat.Rotnagiri, kolhapur,omrauti, ani bhonddarachea datt ramam'mi gove sampddottat. Pokxinn chodropurchea konddeanchea ranamni ranrodde asat. Pondodd korun raupi kallvitt ,sambar ani harnnam-i hanga sampddottat. Zhompachea datt ramam'mi bhokrim rautat. Vingodd vingodd zatiche makodd ani vanranchem promannokhub asat.Moharaxttrant daxtti poddpi sounneancheo sumar 500zati asat. Tatuntleo sumar 300 thollaveo asun uril'leo 200 stholantorakhatir xialleant hanga yeun rautat. Bodkanchem ani moranchem promann hangakhub asa. Bartant sampddopi choddxe sorop hanga asat.

ItihasH rajeachea chodd adlea itihasachi spoxttoxi mhaiti melna. Hangachea mukhel nhomyanchea degnnamni sampddil'lea oxmoyugin hotearamvoilean , oxmoyugin kalla poilimsaun hanga monxchi vosti axil'leachem sidhd zalam.

Moharaxttrant lohyugachi suvat i.So. Poilim8 te 7vea xenkddoya poilim zol'li oxem togoneamni aplem'mot manddla. Lohyugache survekosaun sodha ost'titvant axil'le moharaxttr rajeache sabar prodex vegvegllea samrajeache bhag zaun gele. Somratt oxok ani her moureancho moharaxttrakodden sombond axil'lo , hem moharaxttrant mellilea sopara hangachea xilalekhauylean toxench moury samrajeacho vistar polloilear kolltta.Punn purai moharaxttracher moureachi sot'ta naxil'li oxem ddo.Ketkar hannem mot manddlam. Moureacho ost zaleauporant i. Sonpoilim 235chea sumarak moharaxttrant xrisatovahon hea razan satvahon rajvonxachi sthapnnuk keli. Purannant hea vonxak andhrobhrity oxem mhollam . Satouhonache sogllem lekh ani nannim moharaxttrantuch mell'leant.Hacheuylean ho rajvonx moharaxttri-i axil'lo oxem sindh zata.Satvahon vonxan sonpoilim 235te i.So. 225meren , mhollear sumar char xenkdde apli rajsota moharaxttrant choloili. Surveche don xenkdde purai moharaxttrocher tancho xek axil'lo. Uprant xok vonxi-i rajeani moharaxttracho tam-i bhag satouhonakoddchean hatasun tacher sumar 50 vorsam rajy choloilem .Punn uprant sakrnnim hea satvahon rajeanoxok vonxacho porabhavo korun aplem somrajy porot vaddoilem. Mukhauylea satvahon rajeani yeun ,xok ani kuxann hancheo ghureo portun laun mohirixttr somskriti rakhun douroli. Sakvahon vonxan apnnali rajsota andhr,koling,maulla, gujrat ,souraxttr ani rajsthan hea prodexancher prosthapit keli. Yogonexri satokrnni hea nimnnea razachea mornnauporant satvahon rajdhoranneak demvti kolla lagun , samrajeache lhan kuddke zale.

Satvahona uprant moharaxttrant sabar hindu raza zaun gele. I.So.250chea sumarak vakattok ghorannean vidrbh hanga aplea svotontr rajeachi sthapmuk keli. Hea ghorannean sumar tinxem vorsam moharaxttrocher rajy kelem. Vakattoka uprant moharaxttracher badamichea chalukeancho xek asa. Chalukea ghoranneamn i.So. 550 saun i.So 753meren ray kelem. Panddoi, choll, pol'lou, gong, kodombohe chalukeanche manddlik axil'le . 753t chalukeank haroun raxttrokutt moharaxttrocher rajy korpak lagle. Punn i.So.973t rasttokuttank haroun chalukea rajy porot sot'ter aile.Uprant tanni 1189 meren moharaxttracher rajy kele. Nimannekodden yadvamni chalukeancho probhavo korun te moharaxttrache svami zale. Mukhar 14vea xenkddeache survak muslomanamni yadvanchi sot'ta noxtt keli .Oxe toren bhartantlea her prodexampromann moharaxttracheruy muslim' rajvott suru zali.

Teravea xenkddeache nimannekodden ol'laud'din kholji hannem dil'lint apli sot'ta thir kel'lauporat dokxinn bhartant ghureo ghalun tannem aplea rojeacho vistar kalo. Choudavea xenkddeache survek ramdeuravo yadou hacho ol'laud'din hannem porabhou kon taka aplo manddlik kalo. Kholji uprant tughlokamni deudiri aplea xekatolla haddli.Tughlokanchea vellar moharaxttrant bondd zaun bohamoni rajeachi sthapnnuk zali. Bohamonichea kallatuch dokxinnent vizoinogor rajeacho udoi zalo. Mohm'mod goun hoya sultanachea mornnauporant bohamoni rajeak demvti kolla lagun rajeache char kuddke zale. 184t vorhadd hanga imadoxahi suru zali . I.So. 1485t ohmodabad haga nizamoxahi suru zali. 1479t vizapurochi adiloxahi, 1495t bidrochi boridoxahi ani 1512t goullokondda hangutuboxahi, oxo thollaveo muslomani razoutti nirmann zaleo.

Pondravea ani sollavea xenddeant moharaxttrant sabar sont zavun gele. Tamnni thollavea hindu somazant nouzagoronn nirmann torpacho yotn kelo. Sollavea xenkddoyant bohamoni rajeant ani uprant nirmann zal'lea panch xahi rojeant sabar morattha sordar votnodar mhunn axil'le. He moratthe sordar sodanch, apsant zhuzot axil'le. Punn sotravea xenkddoyachea modheak xohaji bhosle hacho cholo xivaji hannem sabar mortthe sordarank ekttham-i haddun moharaxttrant svotontr morattharajy ubarolem.Morattha rajeanche bolltanchea vhodd songhttit soineacher tigun axil'lem. Xivaji uprant sombhaji , razaram', xahu ani her morattha razamni aplem rajy voddoupache yotn chaluch dourolem. Tannim ut'torek mogol samrajeacher sabar khepo ghureo gholun mogol soiny durbol korun uddoil'lem. Nimanno mogol somratt ourongojeb haka dokxinnent moratthoyamvangodda zhujtam zhujtam moronn ailem.

Ourongojebachea mornna uprant sombhajicho cholo sot'ter ailo. Tannem moratthi rajyokarobhar puraiponnan pexveankodden sompoilo. Pexveani moratthi samrajeacho khub vistar kelo.Nimannekodden sot'tok lagun morattheambhitor zal'lem yadvi zhuz ani brittixnchem akromonn hankam lagun moratthi sot't noxtt zali . 1818 saun her bharti-i prantampromann moharaxeruy brittixmni sot'ta suru zali. Brittixacho xek 198 meren tigun urlo.

Moratthoyanchea bhorbhorattachea tempar purtugez, ddoch ani brittix,hoya tinuy yuropi-i armari sot'tamni ostont bhartant apapleo vokhari ubarl'leo.Ddoch lokacho xek hanga chodd kemp tiguk xoklona. Purtugezani govo ani vosoi hanga apleo vokhri suru keleo. Mubom-i, mohal, purtugezani dot vorodkxinna mhunn inglonddak dil'lo. Uprant muhom-i he brittixamnochem mukhek kedr zalem. Punn mubom-i xarantlean moratthi mulkhant rigpak brittixank moratthoyamadd tin zhuzam korchim poddlim.Pexvai kabar kelea uprant brittixani moratthi moplukhacho moharaxttracho mubom-i ilakheant aspavo kelo. Mubom-i ilkheant cholot axil'lim proxason veustha moratthi mulukhantoi ruzu keli. Mukhar 1855t brittix istt iddia kom'mponin mubom-i ilakheant xkxonn khoteachi sthapnnuk korumn uprant 1857t mubom-i vidhapitthachi sthapnnuk keli.

1858chea utthavaurant bhartantoli istt inddia kompnichi sot'ta sompun thett inglonddacho xek luru zalo.1870chea sumarak brittix sorkarachea vaddttoya oteacharank virodh korakhatir bhartantlea her prantavagodda moharaxttrankuy sabar lhan -vhodd utthavo zale . Bhartache svotontr cholloullint sabar moharaxttri-i raxttrovamni ani krantikaramni vatto ghetil'lo. Tatunt dadabhai nouroji, gopall krinn gokhle, bal gongadhor ttillok,vi.Ddi. Saurokar ani heracho aspavo zata. 1920t gandhijin suru kel'le oshokari cholloulint 1930t sovizoi kaidebhongachea andolonant toxnch 1942t chhoddo bharot andolonant sabar moharaxttri-i lokamni vantto ghetil'lo.

1947t bhartak svotontry mell'llea uprant, muboi ilkhyochem mumboi rajeant rupantor zale. 1948t boddoda ani her ilakheancho mumboi rajeant aspavo kelo. Mumboi rajeachea utor bhagant gujrati bhax uloupi lok chodd axil'le, mumboi rajeachea dokxinn bhagant moratthi uloupi lok chodd axil'le. Mumboi heach bhaxik totvacheradarit 1960t gujrat ani moharaxttr hea don svotontr rajeachi sthapnnuk zali.

Rajyoveustha

nouhembor 1956t rajy punrrochomuk kaideapromann moharaxttrache tin vibhag ani gurat mellun vhodd d'dibhaxik mumboi rajeachi sthapnnuk keli. Uprant 1960t bhaxik totvacher adarit, gujrat rajy vegllem zaun soyukot moharaxttrachi sthapnnuk zali. Moharaxttr rajy hem bharti-i songhrajeantole ek ghottkos rajy asun , raxttropotin nemil'lo rajyopal ho mukhelomontri ani vidhimonddollak zapsalodar axil'lea montrimoddollachea adaran xasnouveustha polloita. Vidhimonddoll don sodni asun tachi vidhasobh ani vidhanoporixod oxeim don svotontr xasnomonddolam asat. Vidhanosobhent 288 nirvachit sobasod asin, onglo-inddiyon somazantolo ek sobhasod rajyopal niyukt korta. Vidhanoporixodent vott'tt 67 sobhasod asat . Rajeantlean loksobhekhatar 48 sobhasod tor rajyosobhekhatir19 sobhasod venchin kaddttat.

Proxason veusthent suttsuttitoponnan yeuchem mhunn rajeachem mumboi, novi mumboi, tthanne, raigodd , rotnagiri,sindhudurg, nasik, dhule, zollgamv, ohmodonogor, punne, satara, sangli, solapur , kolhapur ,ourongabad, zalon, porbhomi, bidd , nandedd,usmanabad, latur, bulddhana, okola, omrauti , youtomall, vardha, nagpur, bhonddara, chodropur ani goddchiroli he 31 jilhe ghoddoileat.Dor eka jilheacher jilhadhikari ho mukhel xaski-i odhikari asta. Mukhar jilheanchi vegvegllea talukeani vibhagonni kel'li asa. Toxench rajyokaidoyapromann hanga gramponchait ponchait somiti ani jilhaporixod hi tin tori ponchaitorajy veustha 1961chea kaidean chatlit haddleant. Lhan lham' xorani nogropalika ani vhodd xoramni mohanodoropalukanchi sthapnnuk kel'li asa. Mumboi hanga rajeachem uchch neayaloi asun nadpur ani ourongabad hanga tanchi khonddpittham asat. Tachem ani ek thonddpitth ponnji ‍‍gõy hanga sthopnnuk kel'lem asa. Uchch neayaloyache dekhrekhikhala doreka jilheant ek jilhaneayaloi asta. Orthoveustha

orthik nodren moharaxttr hem bhartantolem ek fuddaril'lem rajy asa. Bhartachea ud'degik vikasant moharaxttrak mhotvachi suvat asa. Pajeache orth veusthent xetki utpadonacho vhodd vantto asun hangacho vott'tt loksonkhyentole sumarol 70 % lok xetant lavurotat. Rajeache vott'tt bhumyentoli sumar 60 % bhum-i lagouddikhola axil'lo bhumyacho fokt atthvo vantto ximpnnaullikala asa.

Tandull , gomv, jvori, bajri ani kodd'ddonn hi hangachi mukhel pikaull. Bhikmam suryoful hea sarkilea telbio utpadon korpi hem bhartantolem ek mukhel rajy. Kapus, uus,kombaku,hollod ani bhajipalo him hangachi mhotvachim nogdi pitam. Kelli ,drokxam,mosombi, abe ,sontram ani her follanchi lagoudd korpakhatir moharaxttr rajy sorkaran khaxeli suvat rakhun dourlea.

Konkonn prodex ani udent moharaxttrachea kaim jilhoyani pikall zomin sampddotta. Punn rajeachi choddxi bhum-i xetouddik fauxi na. Toxench udkachem unneponn asil'lean koslyai pikanchi lagoudd korpakhatir xetkamteak mukheloponnan pausacher nibun rauche poddtta. Dongri bhumyek lagun xatacho lhan akar,zomnichi vhodda promannant zaupi jhiz he moharaxttrantole kaim kotthinn prosn asat.On'nadhaneache babtamn moharaxttr rajy svoimpurnn zauchem mhunn sodha rajy sorkaran sabar yeujnneo chalik laileat. Xetouddicho utpadonkxomota vaddoupakhotir rajy sorkara xetkamteank favo to adar dita.Tankam chodd utpon'n divpi biyanchi toxench sareachi-i purounn korta. Vegvegllea jilhoyantlea sabar lhan lhan nhomyacher band ghalun hangachi suki zomin ximpnnaullikhala haddpache rajyosorokarache yotn chaluch asat.Rajeachea poxudhonant gorvam , bokddam, menddhram, dukram ani kunkddacho aspavo zata. Dugdoveusayacho vikas nettan zaucho mhunn rajean kaim khaxeleo yeujnneo ankholeat.

Sag,xisou, bambu, chondon ani puddeanchim him hangachea ranantlean mellpi mhotvachi yenaull. Puddeanchea panamsaun viddye toyar kortat. Ran utpadonacher adarivve ud'deg veddoupache nodren hanga yotn chaluch asat.

Moharaxttrant khonizosompotiche santthe komi promannant asat. Hangachea kaim jilhoyani boksaitt, tambem, chuneakhoddi, siliki ani mitthache santthe komi promannant sampddottat. Bhonddari nagpur ani chondropur jilhoyani fatri kollxache santthe asat. Mumboiche ut'tor doreadeger khoniz tel kaddttat.

Moharaxttr rajeak orbi doreachi vhodd doreadeg labil'lea karnnan hanga nustemari veusayak chodd mhotv asa. Hangachea doreat nustem ani nusteasaun toyar kelea podarthanchi bhartachea her bhangamni ani pordexant nireat zata.

Moharaxttrant zolvidhut toyar zata. Bhartamlem soglleant poilinche onnukendr tarapur hanga asa. Mumboi hem bhartachem film' inddosttrichem kendr asa.Haka lagun mumboi xar bolivurdd hoya navan zogbhor prosidhd asa. Soimin sobitokoi, itihasik vestu, arvil'li bandaull, songrohaloyam, raxttri-i udhanam ,tirthokxetram ani dhormik suvatink lagun moharaxttrant dor vorsa hozaravi bhonddekar yetat.

Rajy orthik sorvekkxonn 1991-92chea nialla promann ud'degodhondhachea mollar moharaxttr hem bhartantolem ek mukhel raxttr asa. Hoya niallapromann bhartantlea vott'tt utpadonant moharaxttracho sumar 22 vantto asa.Adhunik yeradarichim sadhnam, vhoddle bondor, vegvegolleya kxetrantosogllea prokarache tontrogone,bhartamlo soglleant vhodd drouy ani bhanddoull bazar hoya soglleank lagun moharaxttrache rajdhani mumboi hem bhartamle mukhel vepari ani ud'degi kendr asa.Mumboi xar ani bomvtonnchea prodexancho ud'degik vichar vhodd pronannant zal'lo asa. Hoya karkhanodari kxetrant rajeantlea vott'tt utpadonatolem sumar 78 utpon'n nirmann zata. Nagpur , ourongabad, solapur , ani kolhapur xaramni udhegodhondhachim vadd nettan zait asa. Moharaxttrant up_Uogy. Vostu,rosainik droveam ani bhanddouli vostuchea utpidonant nettan vadd zal'li asa.Olekttroniki ho hangacho soglleant nettan vaddpi udheg. Barik barik hotearam ,lhan lhan ghorguti, ani xetouddint upegi poddpi vostu, vingodd vingodd udhegank lagpi vijechi ani her yontrosamugri, mottari ani tamche sutte bhag,ddijhlacher cholpi injinam, sarem, robor,sakhor,-plasttik vostu ani farmasyuttikol him moharaxttrant zaupi mukhel udhegik utpadona asat. Sut ani kapddonirmiti ho moharaxttrantolo adlo ani vhoddlo ud'deg zaun asa.Dexachea nireat veparant moharaxttrachea udhegik ukpadonank mhotvachi suvat asa. Gamvgirea bhagantoli bekari umi korpakhatir ani xetouddint gordi korpeank vaur divpakhatir graminn ud'degodhondhank ut'tezon divpachem dhoronn moharaxttr sorkaran apnnailam.Khagi, lokor,roxmi dhage toyar korop, chamddeacheo vostu, bambukam',dorkam', godd ani lhan lhan aidonam toyar korop hangache mukhel gramod'dog.

Yeradari ani soncharonn‌H bhartamlo poilo lohmarg 1853t mobaraxchrant mumboi-tthannem oso suru zaso. Uprant visavea xenkddeam te survek brittix sorkaran nogdi pikanchem utpadon chodd axil'lea bhagamnich lohmarg bandil'le. Sodha moharaxttr rajeache lohmarg bhartamlea her mukhel xarank zoddleat te oxeH 1 mumboi-dil'li 1-ho marg mumboi-koleann-monmadd-bhusaull margantlean modhyoprodexok ani utor prodexek rajeantlean novi dil'li kodden vota. 2 mumboi dil'li 11- ho ostont doreadegentlean surot-boddoda-rajsthan rajeantlean muthurekosaun dil'lik vota. 3 mumboi -kolkotaH ho lohmarg mumboi-kol'leann -bhusaull- okola- vordha-nadpur-gondiasaun modheaprodex-bihar-ostont bongal hoya rajeantlean kolokteak pauta. 4 mumboi modrasHmumboi-punnem-doudd-solapur ani mukhar kornattok-andhr pdex rajeantlean modrosar vota. Sodhak konkonn relvemargaurovi-i moharaxttrachi her rajeankodden yeradari cholta.

Rajeak vhodd doreadeg labil'li asun hanga lhan vhodd sumar 48 bondram asat. Hantuntolem mumboi bondor hem soglleant vhodd ani orthik nodren khub mhotvachem asa. Mumboi bondrak antororaxttri-i bondrambhitor manachi suvat asun bhartacho choddso porki-i vepar hea bondrantlean zata. Toxench mumboi hem noudlachem mhotvachem bondor asa. Mumboi-gõy oxim konknnoptt'ttintolim bondra gheupi zohaz-yeradari ekatempar khub tejint choltali.

Mumboi hanga antororaxttri-i ani vayusena vemanotoll asat. Punne, nagpur,ani ourongabad hanga antorodexi-i ani vayusena vimanotoll asat. Zuhu,solapur,kolhapur,ani nasik hanga kendroxasonache vimanotoll asat.Koradd, nangedd,usmanabad,dhulle,rotnagiri hanga rajxasonache, xaski-i, vayusena ani khojgi vimanotoll asat.

Bhartant gamvgirea vattharamni forti ttopaloseva soglleant poilim moharaxttrant suru zalim. Mumboi hem dexi ani pordexi ttopaloseva divpi soglleant porne ani vhodd kendr asa.Bhartantolem soglleant vhoddlem tar karealoi mumboi hanga asa.Tteleksachiso. Mumboi, punnem. Nagpur, nasik, kolhapur ,omrauti ourongabad ani omlloner hanga asa. Rajeantlea mumboi, ourongabad ,zollgamv,nagpur, porbhoronni,punnem rotnagiri ani sangli hea xaramni akaxovannim kedram asat. Vividh bharticheo kareavolli mumboi kendramvoilean prasarit zaun punnem, nagpur ani ponnji ‍gõy hangachean pun-kxepti zatat.Mumboi hanga 2 ekttobor 1972 hea disasaun durodrxon kendr suru zalem.

Lok ani somazojinnH moharaxttrant vegvellea dhormache ani zhatiche lok rautat.Rajeant hindunchem promann chodd asat. 81.40. Toxench olp sonkhyent sampzopi musloman, parsi, boudhd, zoin , kristamv ani xikh dhormachey lok hanga asat.Dolit lokambhitor mhar, mang, chambhar ani ddhor lokancho aspavo zata. Hea lokambhitoruy sabar pott zati asat.Nagri toxench gamvgirem jinnesaun puraiponnan po.So axl'le ani ranant heddpi gondd, bhil'l, varli, gouri, katkori, tthakur ani korku hoyo adivasi zomati-i hanga asat.

Gamvgirea vattharamni raupi lokachi jinn ani raupachi pod'dot sadi ani kattkosopichi asta. Sadaronn lok fatranchea va vittanchea ghoramni rautat. Kaim lok matyechyai ghoramni rautat. Xit, koddi , dall, nustem hem konknnant raupi lokanchem mukhel on'n. Tanchea jeunnant nal'lacho vapor chodd zata.Modhy moharaxttrant bhakri, bhaji, dall hem mukhel on'n asa. Kodd'ddonn ani bhajipilo hancho upeg hanga chodd zata. Addvem puddvem, lhan angle ani matheak muddaso ho moharaxttri-i xetkamteacho bhes. Tancheo bailo nnouvari kapddam nhestat.Mottonn- nustem khaupi lokanche promann doreadegantlea vattharamni chodd asat.Xari jinnecher arvil'lea achar vicharancho probhavo chodd asa.

Rajeantlea, vixex korun gamvgiऱya hindu kuttumbani sotti, barso ,munz,zaull be somskar azun chalint asat. Suyer ani sutok pallpachi prothai tigun urlea . Logna zulloupachi pod'dot poilim saun chalint asa. Logn zulloitona prosad gheup , potrika topasop hea sakilea gozalink khub mhotv asa. Logn dhormik pod'dotin kortat.Meleauporant nimanne somskar korpachi pod'dot choddsi zatimbhitor sarkich asa.

Olposonkhi-i lokam'modim musloman lokancho ankddo chodd asa.Tancheant sabar zati asun, poidaix,sun'not,bismil'la,nikah ani vofat pe ranchuy somskar ruddh asat.Parsi lokamni ikravea xenkddeachea sumarak hanga aplo rabito kel'lo.Te porsiesaun bhartant aile oxem mantat. Bhartachea her prodexamporos mumboi xarant parsi lokanchem promann chodd asa. Hangachea veusayik mollar tancho vantto mhotvacho asa.

Moharaxttrant vorsuyobhor sabar utsou zatat.Hangachea hindu dhormianche kaim sonn ani porbo bhouxik ani deullakodden sombondit asat tor kaim som' ghorguti prokarache asat. Somvsar pauddo guddhi paddvo ramnom',nagponchom', sutachi punou narlli pournnima ,oxttom', chouth, polla,nourat , dosro, divalli , bhaubiz, tullxilgn, mokroskrant, mohaxivorat ani holli be hangache mhotvache sonn. Polla bendur ho xetkamteancho mhotvacho sonn asun, to gamvgirea vattharamni vhodda dobajean monoitat. Chouth, dosro ani divalli hea sonnache mhotv chodd asa. Vodda-punou , mongllagour, haritalika, chompaxxtthi him bailani korpachim kaim mukhel vrotam asat. Tullzapurochi mata bhovani. Kolhapurochi ombabai ,mahurachi rennuka,ambezogai haganchi zogxrvori, jezuricho thonddoba hea deudeutank moharaxttrant chodd mhotv asun ,sabar ghoranneache te kuldevo va kuldeuta asat. Hea deudeutancheo dor vorsa vhodd zatra bhortat.Ponddhropur hem moharaxttri-i voixnnou bhoktisomprodayachem mukhel kendr asun hanga axaddhi ani kartiki ekadoxi disa vitthobachem dorxon gheupakhatir khub lok yetat. Moharaxttrant tukaram', goneanexrvor, chokrodhor, eknath,xirddicho saibaba ani her sont mohontacheo vorsuki zointi -punnoitithi toxem utsou vhodda umedin monoitat. Tea nimtan bhozon, kirton va prouchon heo kareavolli zata.

Muslomanache id-e-milad, bokrid, romzan, id-ul-fitr,mohrom' ani her sonn nettan monoitat. Kristamv lokanche natall,isttor ani gudd fraidde he mukhel som' asun,gamvgirea vattharamni zaupi festankuy khub mhotv asa. Boudhd, zoin, parxi, sindhi,xikh, jyu hea dhormache lok apapole sonn vhodda umedin monoitat. Kolakusor

kolechea mollar moharaxttr rajy khub girest asa. Hanga vhodd fatrancher kantoil'lim sumar 1,100 lennim asat. Karle, bhaje,beddse, nitik,kanheri, ojinttha,verull,ourongobad,gharapuri,hangacheoxilpakriti mhotvacheo asat. Ikravea xenkddeasaun te choudavea xekddeameren chalukea ,paxttrokutt ani yadou hamnnim moharaxttrant sabar deullam bandlim. Tea deullamlim xilpokola sobit asa. Hanga soglleant adli chitrokola ojinttha lenneant sampddotta . Morattha yuga uprant chitrokolecher mogol ani rajput xoilicho probhavo poddla. Ukti cholloulli tempar vonnttichitrant voixnnv ponthacho probhavo chodd poddil'lo asa. Hea tempauyole chitrokoleche auddiche vixoi mhollear gonnpoti, mohixasuromrdini,vixnnu,xiv, doxautar, somudromonthon ,sorsvoti, krixnnolila, toxench ramainn ani mohabharot hantutole vegvegolle proseg ऱngoupi .Raza roviurma 1848-1906 komvchecher pikrail'lim chitram khub prosindh asat. Svatontreauporant bi. Probha , proful'la ddofannukor, probhakor borve, gopoll addivexkar hea chitrokaramni chitrokolechea mollar khub vaur kela.

Polleiat[बदल]

Maharashtra

"https://gom.wikipedia.org/w/index.php?title=Maharaxhttr&oldid=199619" चे कडल्यान परतून मेळयलें