शणै गोंयबाब

शणै गोंयबाब हांचें पुराय नांव वामन रघुनाथ शणै वर्दे वालावलिकार. तांचो जल्म २३ जून १८७७ ह्या दिसा दिवचलचे भितरले पेठेंत जालो. घरचे परिस्थितीक लागून तांकां फुडलेें लिसेवाचें शिकप घेवंक जमलेंना. देखून ताणीं घरा कडेन इंग्लीश आनी संस्कृत भासांचो अभ्यास स्वाध्याय पध्द्तीन सुरु केलो. उपरांत फुडल्या शिक्षणा खातीर ते आपल्या काका वांगडा मुंबय गेले. थंय ताणीं जायतीं पुस्तकां वाचून काडलीं, जायतें गिन्यान जोडलें. वाचन, लेखन, चिंतन आनी मनन हो तांच्या रगताचो गूण आशिल्लो म्हळ्यार जाता.

शणै गोंयबाब

स्वाभिमानी शणै गोंयबाब

लेखना भाशेनच स्वाभिमान होवूय तांचो म्हत्वाचो गूण. तांच्या स्वाभिमानी सभावाची देख म्हळ्यार मुंबय काम करताना तांच्या वांगडच्या सगळ्या कारकुनांक वर्सुकी पगारवाड जाली. पूण गोंयबाबाक मात ती जाली ना. हाचेर तांच्या सायबान आपूण जावन सांगलें, हांव जेन्ना ऑफिसात भितर सरता तेन्ना सगळे जाण उठून उबे रावतात आनी तूं काम करीत बसतात. देखून तुमकां पगारवाड दिवंक ना. हें आयकना फुडें गोंयबाबान सोडचीट दिली. त्यावेळार ते ४८ वर्साचे आशिल्ले. उपरांतची पुराय जीण ताणीं कोंकणी भाशेचे आनी समाजाचे सेवेखातीर ओंपली.

शणै गोंयबाबाचो साहित्यीक वावर

कोंकणींत पुर्तुगेज मिशनरी पाद्रीनीं साहित्य निर्माण केलें. व्याकरणीक वावरूय जाल्लो. कोंकणीक साहित्यीक आनी व्याकरणीक मान्याताय मेळूंक लागली. पूण सामाजीक मान्यताय मेळूंक नाशिल्ली. लोक कोंकणींतल्यान उलोवंक,वेव्हार करूंक लजताले. अशा वेळार भाशेची जाल्ली अवतिकाय पळोवन शणै गोंयबाबान आपल्या साहित्यांतल्यान कोंकणीची गिरेस्त उतरावळ तिच्या उतरांचें सामर्थ्य आनी सौंद्रर्य तशेॆच तिचें इतिहासीक पोन्नेंपण लोकां नदरेक हाडलें.

इतिहासकार शणै गोंयबाब

शणै गोंयबाबांनी कोंकणी मनशाचो, कोंकणी भाशेचो आनी कोंकणी भुंयेचो इतिहास अभ्यासून साहित्य निर्मणी केली. ते खातीर तांकां जायतें वाचन करचें पडलें. ताणी 'गोंयकारांची गोंयाभायली वसणूक' (१९२८), 'आल्बुकेर्कान गोंय कशें जिखलें (१९५५) आनी वलिपत्तनाचो सोद ' (१९६२) हीं पुस्तकां बरोवन गोंयच्या इतिहासाचेर उजवाड घालो . 'गोंयकारांची गोंयांभायली वसणूक' ह्या पुस्तकांत तांच्या इतिहासीक विशयावेल्या उलोवपांचो आस्पाव जाला.

नाटककार शणै गोंयबाब

गोंयबाबाच्या तेपार लेगीत लोकांमदीं कोंकणींतल्यान बरीं नाटकां जावंकच शकनात असो गैरसमज आशिल्लो. हेर भासांवरीच कोंकणींतल्यान बरीं नाटकां जावं येतात आनी कोंकणीची तांक दाखोवचे खातीर गोंयबाबान नाट्य लेखन केलें. आपल्या नाटकांतल्यान ताणीं समाज प्रबोधन करुन कोंकणी विशीं जागृताय निर्माण केली. ताणीं रोमी लिपयेंतल्यान शेक्सपियराच्या नाटकांच्यो काणयो अणकारींत केल्यो. मोलियेराचीं नाटकां ताणीं मोगाचें लग्न १९१३ आनी पोवनाचें तपलें १९४८ ह्या नांवान कोंकणींत हाडली. तेचप्रमाण ताणीं अरेबियन नाय्ट्सातले अबू हसनाचें काणयेच्या आदारान झिलबा राणो १९३७ हें नाटक रचलें. हीं नाटकां इतलीं बरी रुपांतरीत जाल्यात की कोणूय म्हणचोना ती परक्या भाशेंतलीं म्हण.

व्याकरणकार आनी भासशास्त्री गोंयबाब

गोंयबाबाचो चड म्ह्त्वाचो आनी विस्तारान फोडणीशी केल्लो वावर म्ह्ळ्यार व्याकरणीक वावर.कोंकणीचो दुस्वास करुन तिका नाका आशिल्ली दुशणां दिवप्याची तोंडा ताणी आपल्या व्याकरणीक वावरान बंद केली. व्याकरणीक मळावयलो तांचो ओडलायाणो वावर म्ह्ळ्यार कोंकणीची व्याकरणीक बांदावळ १९४९ ह्या पुस्तकांत ताणे कोंकणी ही मराठीची बोली नासून ती एक स्वतंत्र भास म्ह्ळां. हातूंत ताणी कोंकणीचे नाद, उतरां, लींग-वचन, विभक्ती धातू हांच्या आदारान कोंकणीचें वेगळेपण दाखयलां. तांणी कोंकणीखातीर केल्या मोलादीक वावराक लागून तांका कोंकणी भाशेचे जनक मानतात.