Hindu Dhorm

विकिपीडिया कडल्यान
 
Romi
   

hindu dhorm' (somskrit: sonaton dhorm')zogalem sokodd dhormampoxinem pornem dhorm' ass। hem dkxinn axialem niz dhorm' ani bohusonkhyelem dhorm'। hem ved adharit dhorm', vingodd-vingodd onuxtthan, mot, pod'dhotio, somprodai ani dorxon ott'ttu korunu ass। vixvasokangelem sonkhyeri hem zogantulem tisrem vhodd dhorm' ass। yodyopi hantum most devi-deutangeli puza zat'ta, bod'd mhonnleri hem ekixvorovadi dhorm' ass। onuyayi onusar hem zogantulem tisrem vhodd dhorm' ass। hajjim 828 orob onuyayi bharotantum, 23 orob nepallantum, 14 orob bangladexantum ani 3.3 orob bali, inddonexiantum assoti।

hindu xastralem most vafmoi xruti othva smritintum vingodd kel'lolem ass। him vafmoi onuxtthan, tot'tvovad ani purannavixoyari assoti ani dhorm' onusar koxxi jiychem hem sangtati। hantum prai, moht'tv ani odhikaravixoyari ved sokdantum vhodd assoti। upnixod, mohakauy ramainn ani mohabharot ony vhodd vafmoi। mohabharotari adharit xastr bhagoud gita haka chodd moht'tv asta।

hindu dhorm

ugom'[बदल]

hindu hem utr,bharti-i upmohadvipalem vaivy bodik vhamvtolem sindhu nhoyimthamvunu ailam। hindu hem namv, mukhari, orbi utr ol-hind, orthat sindhu nhoyilem peltoddieri rabtolim zon, mhunnu prosid'dh zal'lem। 13xotok i. Thamyi hindustan (hinduvangeli bhumi) hem bhartak poreayi namvadhik namv mell'lem।

adlem kalantum hindu bharti-i upmohadvipari rabtole, dhorm' khonchem-i asso, sokodd zonank appoitolinti। 18 xotok i.Lem koddekalantum yuropi-i zonamni bharti-i dhormangelem onusoronn kortolenk hindu mhunnu appomvochek suru kel'lem। maggiri hindu dhormalem veakhea udeyontilem dhorm' (kristamv,yohudi, islam') nat'tilem ani vedanthamvunu yenit'tilem dhorm' (boud'dh, zoin, sikh)hanka soddunu bharti-i pallale zonangele dhorm' oxxi zal'lem।

itihasu[बदल]

adlem bharti-i dhormalem promann horppa kalantum (5500-2600 i.Pu) mellta। adihindu dhorm' 1500-500 i.Pu.Lem onuxtthanank appoitati। aizochem hindu dhorm' vedanthamvunu ailem (1700-1100)। voidik onuxtthanantum indr, vorunn, ogni oxxi prakritik xoktiangelem puzu ani som' vidhi zat'tolem। yogone ani voidik montrochcharoi zat'tolem। tauvolli deusthan ani vigroh naऽxilinti। voidik dhorm' ani majdayasna/zortoxtti dhorm'antum ani kelvu bharti-i-yuropi-i dhorm'antum most somanote ass।

isvi purvalem koddekalantum ani isvilem adle kalantum ramainn ani mohabharot him vhodd somskrit upneas boromvunu ailim। kodderi devi-deutangelim, monuxamott'ttu mellap ani doiteamott'ttu zuzhavixoyari sangtolim, purann ailim।

tin vhodd prourtonamni hindu vicharak novem dik dakkomyolem- upnixodik, zoin ani boud'dh manyotangelem sokodd bhartantum prosar। mohavir (zoinangelim 24. tirthonkor) ani bud'dh (boud'dh dhorm'alim somsthapok) hamni xikkomyolem ki mokx melluk vedank ani zati pod'dhotik svikarochem ogty na। bud'dhalem mukhari vochchuku hemvy sanglem ki atma ani devalem aschem onauxyok। 200 i.Ntum hindu sid'dhantalem (Hindu Philosophy) most dorxonantum (Hindu Schools of Thought) vorgikoronn zal'lem।

hindu sid'dhant[बदल]

astik dorxon[बदल]

vedank devoparjit appoitolim soh (6) astik dorxon (Orthodox Schools of Thought)

  him ostik dorxon assoti।

nastik dorxon[बदल]

vedank devoparjit appoinat'tilim tin nastik dorxon (Heterodox Schools of Thought)

  him nastik dorxon assoti।

nirixvorovad[बदल]

devari vixvas douvoronat'tilem dorxon most fuddlethamvunu hindu dhormantum pollomvchek mellta। hakachi nirixvorovad (Atheism) mhonntati। hajjim don vorg assoti-

gupt kall[बदल]

gupt kalla uprant somskritalem sthan unnem zamvunu prokrit mukhari ailem। vedangelem sthan gounn zamvunu purann-adharit, yeklle promann mhunnu dhoried oxxi, dhormalem zolm' zal'lem। brahmonn ani dhormoxastr kendrit hindu dhormantum porivrton suru zal'lem।

islamalem kall[बदल]

7. Xotok i.Ntum orob poinnariamni sindh jikunu islam' bharti-i upmohadvipari haddlem। hem kalantum boud'dh dhormalem odhogoti suru zal'lem ani most hindu zonamni islam' svikarolem। ourongojeb mhonnke most muslim' razamni deusthanam bhet'tunu muslman nat'tilancheri onyai kel'lem। yodyopi raza okbor mhonnke kelvu raza sohixnnu axxilim। ramanuzachary, madhvachary, choitny mohaprobhu hangelem probhavanimit'ti hindu dhormantum vhodd porivrton ailem। adi xonkracharyanem kelvu xotkamfudde nirgunn brohmonnalem suru kel'lelem onuxtthanank soddunu sulobh poddtolem vixnnu ovtarangele hamni bhokti somprodaiale marganem onuxtthan suru kel'lem।

ixvor[बदल]

hindu dhormantum ixvoralim vingddovingodd sid'dhant assoti; ekixvorovad (monotheism), bohuixvorovad (polytheism), sankhy (panentheism),odvoit (pantheism), yog (monism) ani nirixvorovad (atheism)। zon tat'tangele dorxona onusar onuxtthan kortati।

most hindu zon atma, apnnamlem bod'd svorup, haka xaxvot lektati। odvoit vedant dorxona onusar ho atma ixvora thamvunu vingodd na। odvoit mhonnta ki monuxojlmalem dhyey, apnnamlo atma ixvor zomv ass, hem kollchem ass। yodyopi, upnixod mhonntati ki apnnank atmalem zannvai zal'lem, ani brohma ott'ttu sombondh koll'leri aponn mokx pamvta।

dvoit dorxon anisar brohm' vingodd vyoktimt'tv ass ani dvoit onuyayi taka somprodaya onusar brohm', vixnnu, xiv othva xokti mhunnu pujtati।

axromodhrm'[बदल]

protiekollalem jivitalim char bindu assoti।

  • brohmochreaxrom'- hem char voros dhokkunu ottra vorsantham-i asta। hantum monuxanem matr xikka ani tajjenkhat'tiri brohmochry pallka। hem cherudduponna dhokkunu tornnayalem suruve tham-i asta।
  • grihostaxrom'- hem tornnayalem modhyokallantum, bohux: prai 25-30tham-i, yet'ta। hantum ekllanem vorddik koried ani cherudduvank zolm' dimvyed।
  • vonprosthaxrom'- hem kall 65-70 uprant suru zat'ta। hantum ekllanem sontuxtt zamvka ani teag koruk xikka।
  • somneasaxrom' - hantum monuxanem sompurnn teag korunu deukareantum lagka।

choturvornnaxrom'[बदल]

haka aizochem poreayi utr zati ass। bod'd mhonnleri choturvornnaxrom' hem chotur orthat char ani vornn orthant bonn'nn he utranthamvunu yet'ta।

him char vornn assoti।

vedkalantum him vornn protiekolle monuxalim char gunnodhrm' oxxi lektolinti। rigvedantum boromylam- zonmona zaite kxudr: somskarat dviz uchyote। vidyoya yati viprotvam' brohm' zanati iti brahmonn:।।

zolma vellari protielo kxudr (xuny) asta। somskaramnimit'ti taka dusrem zolm' mellta (dviz)। vidyenem to budhvont zat'ta। hamnem taka brohm' kollta ani to brahmonn (brohm' konnank kollta) zat'ta। aiji him utr zativachok zal'lanti।

solla somskar[बदल]

somskar jiunantule moht'tvalem binduvangelim protik assoti ani mhunnu tangelem achronn korka। protyokx-oprotyokx hantum pitrangelem, mhalgoddangelem ani mogachangelem ul'lekh othva sohbhag zat'ta। him assoti-

  • prosou somskar
    • gorbhodan - darlanem ani bailenem cherudduva khat'tiri ott'ttu yemvchem।
    • ful'la mollop - gorbhalim lokxonn disleri pumsoun ani simantonoin zat'ta। hem prosvalem panchvem, satvem, nouvem masantum kortati।
  • cherudduponn somskar
    • barso zolma uprantolem kallak soir (zonon oxouch) mhonntati ani hem ikra dis asta। ikrovem disari avusu, cheruddu ani kuttmalem xud'dhi khat'tiri grih xanti kortati। ponchgauy praxona upranti soir mugdoxita। cherudduvalo barso zat'ta। fudde zolma uprant sohvem disari sot'ti (xoxtthi) puzu kortolinti। aizochem kallari hem most unnem zal'lam।
    • dantollio haka somskritantum on'nopraxon mhonntati। chol'liankhat'tiri hem attvem, dhavem, baravem (oz) masantum ani chol'lienkhat'tiri panchvem, satvem, nouvem (som') masantum zat'ta।
    • zaull kaddchem chol'liangelem poilem ailelem kems poilem, dusrem vorsantum kaddtati।
    • kan topchem cherudduvalem kan 12vem othva 16vem disari, 6vem, 7vem othva 8vem masari na zol'leri 1lem,3rem,5vem,7vem,9vem vorsari toptati। chol'liangelem ujje kan ani chol'liengelem davem kan toptati।
  • videa somskar
    • munji att'tt vorsari achary cherudduvak zonuve dharonn koruk lamyta। munji dvara cherudduvalem dusrem zolm' zat'ta (dviz)।
    • soddmunji somaurton somskar brohmochrealem koddekalantum zat'ta।
  • vorddik
  • moronn somskar
"https://gom.wikipedia.org/w/index.php?title=Hindu_Dhorm&oldid=199407" चे कडल्यान परतून मेळयलें