अस्तंतेकडले साहित्यसंप्रदाय

विकिपीडिया कडल्यान

अस्तंतेकडले साहित्यसंप्रदाय अस्तंत देसानी निर्माण जालें ।ताका लागुनच तांका अस्तंत साहित्यसंप्रदाय हें नांव पडले।ते संपदेाय अशे-

क्लसिसिझम(अभिजातवाद)[बदल]

हें उतर क्लासिक ह्या उतरावेल्यान घडला।क्लसिक हें उतर क्लास ह्या उतरावेल्यान तयार जालां।गिरेस्त लोकांच्या मनरिजवणे खातीर पवाडे,गीतां रचपी बरोवप्यांनी तयार केल्ले साहित्य म्हळ्यार अभिजात साहित्य अशें म्हणूं येता।ते भायर ग्रीस देशांत पुर्विल्ल्या काळांत ज्यो अकादेमी म्हळ्यार महाविदलयां सारक्यो संस्था निर्माण जाल्यो त्या संस्थांनी शिकपी विद्यार्थाक अभ्यास करपा खातीर जे साहित्य दिताले ताका क्लासिक अशें म्हण्टाले,चौदाव्या शेकडयासावन सोळाव्या शेंकडयामेरेन घोळणुकेंत आशिल्ल्या साहित्य संप्रदायांत पुर्विल्ल्या ग्रीक रोमन साहित्यीक क्लासिक म्हणपाची चाल आसा।पुर्विल्ल्या ग्रीक रोमन साहित्य सारकेंच जें हेर भाशाऩतलें साहित्य ताकाय क्लासिक म्हणपाची चाल आसा।ह्या साहित्यांतल्यान उंचेल्या पांवडयावेली सौंदर्यतत्वां आनी कलावादी दृश्टीकोन उक्ती जाता,सासणाचीं तत्वां उक्तीं जातात,तें साहित्य आर्विल्लें आसल्यारुय उपकारता।[1]

रोमॅंटिसिझम(स्वच्छंदतावाद)[बदल]

साहित्यांत खंयचोय संप्रदाय सासणाचो आसना।अभिजातवादाची प्रतिक्रिया म्हण जो संप्रदाय तयार जालो तो स्वच्छंदतावाद।फान्सेज भाशेंत ROMANESQUE अशें उतर आसा।ताचेवेल्यान रोमान्स वो रोमॅंटिक अशीं उतरां इंग्लेज भाशेंत आयल्यांत।हो संप्रदाय फक्त साहित्याकच लागना जाल्यार हेर ललित कलांकय लागता।मध्य युगांतल्या काळखंडांत रोमान्स ह्या नावान उजवाडाक आयिल्ल्या काल्पनिक,अवास्तव साहित्यांत काळजांतल्यो मोगाळ भावना,सदींच्या जिणेंत घडनाशिल्ल्यो घडणुको (ह्या साहित्यांत) दिश्टी पडतात।मोगी आनी मोगिका पळून गेली,जांव दळदिरो चारुदत्त गिरेस्त वसंतसेनेचेर मोग करता अशे तरेचीं वर्णनां स्वच्छंतावादी साहित्यामत मोडटात।एलिव्हिन ह्या साहित्यकारान रोमॅंटिक ह्या उतराचो पयल्यांत पयलीं उपेग केलो।आॅक्सफर्ड उतरावळींत रोमॅंटिक ह्या उतराचे अर्थ GIVEN TO ROAMNCE.IMAGINATIVE,VISIONARY,FANTASTIC,UNPRATICAL अशें दिल्यात।स्वच्छंदतावादांत बरोवपाचे विशय,काव्याचें बहिरंग ,भावना उकत्यो करपाची चाल,मनोवृती हे विशीं वेगळी रीत आपणायल्या।

रिअॅलिजम(वास्तवतावाद)[बदल]

१९ व्या शेंकडयाच्या मध्याक फ्रांसातली स्वच्छंदतावादी पिळगी अस्ताक गेली आनी वास्तवतावादचो उदय जालो।युरोपांत वास्तवतादाची सुरवात जाली ती स्वच्छंतावादाची प्रतिक्रिया म्हण।निखळ क्लपना विलास,उत्कट भावना उक्तावप,स्वप्नरंजन,आलंकारीक भास ह्या सगल्या गजालींनी लोकांक वस्तुस्थितीची जाणविकाय जायना।

वस्तुनिष्ठपणां हेें वास्वतावादाचे खाशेकेपण।खंयच्याय घडणुकेचें दृश्याचें तटस्थ नदरेन चित्रण करप गरजेचें जावन आसा।मनशाचे रागव्देश,दुस्मानकाय,खंयचेय वर्णन करतना आडखळ जावंक फावना।इंग्लेज भाशेंत बरोवपी फ्लोबेर,यूत्स,कॅस्तरीन,वर्डस्वर्थ ह्या सारक्या बरोवप्यांच्या बरपांत वास्तवतावाद पडबिंबित जाला।

सररिअॅलिजम(अतिवास्तवतावाद)[बदल]

अतिवास्तवतावाद म्हळ्यार बुध्दीच्या पलतडी आशिल्लें,दृश्य संसाराच्या पयल्यान आशिल्ल्या वर्णनाक म्हत्व दिवप।अतिवास्तवतावाद ह्य उतरान अति म्हळ्यार बुद्धीच्या फुडें आशिल्ले विशयाचें वर्णन करप।

आयडिअॅलिझम(आदर्शवाद)[बदल]

ज्या कथानकांचो संवसारांतल्या लोकांच्या वागणुकेचेर बरो परिणाम जाता अशी कथानकां घेवन साहित्याची निर्माण करतना जीं तत्वां लेखक आपणायातात ताका आदर्शवाद म्हण्टात।राम सीता,हरिशचंद्र,युधिष्ठि अशे तरेचे पराक्रमी गुणसंपन्न मनशांचे वर्णन करतना लेखक आदर्शवादाचो पालव घेतात।

संदर्भ[बदल]

  1. भारतीय साहित्य विचार-श्री शं फडके,उजवाडावप-१९९७