राण्यांचे बंड

राण्यांचें बंड हें गोंयातलें म्हत्वाचें एक बंड.'राणें' घराण्याक गोंयच्या इतिहासात खूब म्ह्त्व आसा.तांचो रबितो सत्तरी तालुक्यात आशिल्लो.सत्तर गांवाची ही भूंय गोंयच्या ईशान्य दिशेंक आसा.राणे मूळ गोंयचे नासले,पूण ते राजस्थानाचे राजपूत शत्रीय जावन आशिल्ले.पुर्तुगेज गोंयात येवचे वीस-चाळीस वर्सां पयलीं ताचें ह्या वाठारांत स्थलांतरण जाल्लें.राण्याचो पुवज श्याम सींह उर्फ अजीत सिंह आसलो.आपलो उदयपूर वाठार सोडून तो दयोगिरी गेल्लो.थंय ताच्यांनी यादवांचे सैन्न्यात काम सुरू केलें.जेन्ना बाहामणीच्या राज्य घराण्यांत दयोगिरीचेर आपली गुरी घातली,तेन्ना श्याम सींहान यादवांक सोडून बाहामणीच्या राज्यघराण्यकडेन इश्टागत जोडली. बाहामणीच्या अधिकारयाक श्याम सिहांची शूरताय आनी राज्यनिष्टा पळोवन खूब खोस जाली, आनी ताका इनामान 'जागीर' फावो केलें.जागीर म्हणल्यार इनामान जमीन दिवप.तांकां संगामेश्वर हांगासर आशिल्लो शिरीघारपूर हो वाठार जागीर म्हण जगीर म्हण प्रस्तूत कल्लो.तशेंच तांकां शूरवीर म्हण मालकी ह्क्क दिलो.श्याम सीहंगाच्या दायज्याकूय हो अधिकार फावो जालो.पयली तांका 'शूरवीर' म्हण मालकी हक्क फावो जाल्लो तो मागीर 'सूर्वे' म्हणपाक आयलो.हेच ताचें आडनांव जालें.

चवंदाव्या शेकड्याच्या शेवटाक डक्कन वाठारांत दुर्गा देवीचो दूकोळ पडलो,तेन्ना राणेच्या घराब्याचो आगमन वेगवेगळ्या वाठारानी जालो असो समज आसा.तांतूतलो एक घराबो जावन आसलो सत्रोजी राणा सूर्वे हांचो.शिरीघारपूरचो वाठार सोडून तांच्यानी मोलें गांवात वचणूक केली.हो वाठार सत्तरी तालूक्यातच आसलो,सत्रोजी व सतरोजा राणे हाका दूसरें नांव आसलें सानतू शीहपू.होच जावन आसलो तांचो मूळ पुरूश.जेन्ना सात्रोजी राणा सूर्वे हांच्या घराब्यान सत्तरी म्हालांत मूळ घेतलें,तेन्ना तांच्यानी सूर्वे हे आडनांव सोडून राणा हें आडनांव आपणायलें.पूण मागीर ते राणे जाले.

पयलें बंड

पुर्तुगेजांनी जेन्ना जेन्ना राण्यांचेर घुरी घाल्ली तेन्ना राण्यांनी तांचे आड साबार ल्हान व्हड बंडा केल्लीं.तांतूतले पयलें आनी म्हत्वाचें बंड म्हण्ल्यार १८५२ ह्या वर्सा जालें.हें पयलें बंड पुर्तुगेजाआड दिपाजी राणेन चलयल्लें. हें बंड सुमार साडेतीन वर्सां चालू आसलें. त्या वेळार गोंयांत विशकोद द व्हील नाँव्ह द और हाची कारीदाद चालू आशिल्ली. ताणें ग्राम संस्थाचेंर आनी ध