सर आयझॅक न्यूटन

सर आयझॅक न्यूटन हो एक वैज्ञानीक आशिल्लो.

जल्म

सर आयझॅक न्यूटन हांचो जल्म दि. 25 डिसेंबर 1642 ह्या दिसा वुल्झथॅर्ज लिंकनशर हांगा जालो.

शिक्षण

तांचे सुरवातीचें शिकप ग्रॅंथमचे शाळेंत जालें. भुरगेंपणासावनूच गिरण, घडयाळी, लांपयांव सारकिल्ल्यो वस्तू करपाची ताका ओड आशिल्ली. घरचो वेवसाय शेतकामाचो आशिल्ल्यान आवयन ताका शाळेंतल्यान काडून शेतकामाखाचीर धाडलो. पूण ताचें थंय लक्ष लागलेंना. फुडें मामाचे आनी आनी शिक्षकांचे सांगणेन ते 1660 सावन परत शाळेंत वचपाक लागलो. 1661त तो कॅंब्रिजांतल्या ट्रिनिटी कॉलेजींतल्यान मॅट्रिकेची परिक्षा पास जालो. 1665त बी.ए. पदवी मेळयतकच दोन वर्सानी तो ट्रिनिटी कॉलेजीचो फॅलो जालो. जूव 1665त प्लगाची धाम आयिल्ल्यान विध्यापीठ बंद उरलें. ह्या काळांत न्यूटन वुल्झथॉर्प हांगाच उरलो. ह्या काळांतूच ताणें गणीतशास्त्र आनी हेर विशयांच्या संशोधनाची बून्याद घाली. 1668त ताणें एम.ए ची पदवी मेळयली. ताचो गुरू आयझॅक बॅरो हाणे 1669त कँब्रीज विध्यापिठांतल्या आपल्या गणिताच्या ल्युकेशीयन प्राध्यापक पदाचो राजिनामो दिलो, तेन्ना न्यूटनाची नेमणूक त्या म्हत्वाच्या पदाचेर जाली. त्या वेळार न्यूटन फक्त 23 वर्साचो आशिल्लो. 1689 कँब्रीज विद्यापिठाचो प्रतिनिधी म्हूण संसदेत ताची निवड जाली आनी फुडल्या वर्सा संसद विसर्जीत जायमेरेन तो त्या पदाचेर उरलो. 1701त ताची संसदेत परत वळख जाली. पूण ताणें राजकारणांत कसलोंच वांटो घेतलो ना. अवलोतन आनी समाकलन ही न्यूटनान केल्ली गणीतशास्त्रांतली म्हत्वाची निर्मिती. समाकलनाचो उपेग ताणें वक्रान वेश्टिल्लें क्षेत्रफळ आनी घन आकृतायांचे क्षेत्रफळ मेळोवपाखातीर केलो. आनी समाकलन हाका जोडपी कलनाशास्त्रांतलें मुळावे प्रमेय ताणेंच मांडले. सात अंतरकलनाच्या दुसऱ्या एका फाट्यांत ताणें म्हत्वाचें काम केला. बीजगणीतांतले म्हत्वाचें व्दिपद प्रमेय न्यूटनान 1665त मांडले. न्यूटनान गरुत्वाकर्शणाचो नेम मांडलो. ‘विश्वांतल्या दोन कणांमदली आकर्शक प्रेरणा ही तांच्या वस्तुमानांच्या गुणकाराच्या समप्रमाणांत आसतात.’ हे ताणें स्पश्ट केले. प्रकाशीक (जींळली) हो ताच्या अभ्यासाचो खाशेलो विशय आशिल्लो. जर सूर्य किरणां खंयचेय अशीर खंचींतल्यान त्रिकोनी लोलकांतल्यान सोडलीं, जाल्यार ताचें वेगवेगळ्या रंगाच्या किकणांत पृथक्करण जाता, तशेंच ह्या रंगीत किरणांमदले एकाच रंगाचे किरण दुसऱ्या लोलकांतल्यान सोडले जाल्यार ताचें आनीक पृथक्करण जायनासताना फक्त Refraction जाता, अशें ताणें प्रयोगावरवीं सिद्ध केलें.

वावर

न्यूटन हो नामनेचो इंग्लीश शास्त्रज्ञ, गणीतशास्त्र, गतीशास्त्र, खगोलीय यामिकी, ज्योतिषशास्त्र आनी प्रशासकी ह्या विज्ञानाच्या फांट्यांनी ताणें म्हत्वाचें संशोधन केला.