ज्ञानदेव आनी नामदेव हांचो काळ

इ.स.च्या तेराव्या शेंकड्याचो उत्तरार्ध आनी चवदाव्या शेंकड्याचो पुर्वार्ध हो ज्ञानदेव आनी नामदेवाचो काळ जावन आसा. हो कालखंड खुब म्हत्वाचो आसा. ह्या कालखंडाचें स्फुर्तिस्थान ज्ञानदेव आशिल्लो.गोरा कुंभार,सावता माळी,नरहरी सोनार,सेना न्हावी,परिसा भागवत,जनाबाई,चोखामेळा सारकिल्ली संतमंडळी ज्ञानदेवाच्या प्रभावळींत आशिल्ली.ह्या अठरा पंगड जातीच्या संतांनि आपले अभंगवाणीन विठ्ठलमहिमा गाजयलो.

वारकरी संप्रदायाचें मुळावण घालपाची ज्ञानदेवाची कामगिरी अशेतरेन चतुर्विध आसा-१)ताणें पंथाक सुसंगत आनि तर्कशुध्द अशें तत्वज्ञान दिलें.२)सूक्ष्म नीतिमीमांसा केलि.३)धर्मीक अणभवांचें मूल्यमापन केलें.४)लोक जागरण करुन संप्रदायाची प्रवाहि आनी अकृत्रिम समघटना बांदली.

नामदेव नि ज्ञानदेव हे एकमेकाचे सामक इश्ट आशिल्ले.नामदेवान कीर्तनभक्ती करून महाराष्ट्रांत विठ्ठलभक्तीचो खूब प्रसार केलो आनी फुडें गुजरात,राजस्थान आनी पंजाब ह्या पंथांचीं दारां सगळ्यांखातीर उक्तीं केलीं.ताका लागून पंढरपूर हें भौशिक क्षेत्र थारलें.