सिद्दी
एक जात. सिद्दी लोकांक हबशी अशेंय म्हण्टात. हांची वसती गुजरात, पयलींचें जंजिर संस्था आनी कारवार, मंगळूर जिल्हो हातूंत सापडटा. 1901 वर्सा हांची लोकसंख्या सुमार एक हजार आशिल्ली. हे लोक मुसलमान आनी हिंदू अशे दोनय धर्मांचे ऐसैत. कांय लोकांनी ख्रिस्ती धर्मय आपणायला.
मुसलमान सिद्दी लोकांत विलायती आनी गावठी अशे दोन भेद आसात. हे सगळे सुन्नी आसून बाब घोर ह्या अॅबिसिनियन संताक भजतात. बाब घोर हो व्हड वेपारी आशिल्लो. अस्तंत राजपिपलामदल्या रतनपूरलागच्या एका दोंगुल्लेचेर ताची कबर आसा. सुरवेक हांगचे खाणींत काम करपाखातीर खुबश्या सिद्दी लोकांक हाडिल्ले. जंजिक आनी सचिन हांगाय ताणें राज्य केलां.
हिंदू सिद्दी, कारवार, सुपें, येल्लापूर आनी अंकोला ह्या भागांत चडकरून रावता. 17व्या शेंकड्यांत पुर्तुगेज लोकांनी हांका आफ्रिकेंतल्यान गुलाम म्हणून गोंयांत हाडले. उपरांत थंयच्यान हे लोक ह्या भागांत पळून आयले. पळून वतना तांणी आपल्यो बायलो गोंयांत सोडल्यो आनी हांगा येवन हांगच्या बायलांकडेन लग्न केलें अशें सांरतात. कर्नाटकांतलें सिद्दी कोंकणी, कन्नड आनी मराठी उलयतात.
शरीरान हे लोक दणकट आसून सभावान आडांगी आसतात. ताकालागू हेर लोकांक तांचो भंय दिसता. ते निग्रोभाशेन दिसता. गायचें मांस सोडून ते सगळ्या तरांचें मांस खातात. सोरोय पियेता. हेलोक बरे शिकारीय आसता.
हिंदू सिद्दींचो मंत्रतंत्र आनी भुतांखेतांचेर विश्वास आसा. ते एका सोडणाच्या नाल्लाची पुजा करतात. तातूंत पितरांचो आत्मो रावता अशी तांची समजूत आसा. ते ग्रामदेवतांक भजतात. वर्सांतल्यान एक फावट ते भुतांखेतांक पशुबली दिवन संतुश्ट करतात.
हिंदू सिद्दी चल्यांचे आवय- बापूय चलयेक मागणी घालतात. एकाद्रे चलयेक मागणी घालचे पयवीं हें लग्न सुखी जायत काय ना ह्याखतीर हविग ब्राह्मणाचो सल्लो घेतात. बरी जाप मेळ्ळी जाल्यारच चल्याचे आवय- बापूय आपल्या कांय लोकांवांगडा चसयेच्या घरा वतात. थंय चलयेच्या आवय- बापायच्या हातांत पानांत दोन सुपाऱ्यो गुठलावन दवरतात. तांणी जर ह्या पान- सुपाऱ्या घेततल्यो जाल्यार तांकां हो संबंद पसंत आसा अशें समजतात. मागीर वधुमूल्य थारायतात. तें सोळा रुपयांपासून चाळीस रुपयांमेरेन आसता. मागीर चल्याची आवय चलयेक फुलांची फाती माळटा आनी जमिल्ल्यो लोकांक केळीं आनी पान सुपारी दिता. चलयेचे आवय- बापूय सगळ्यांक खिरीचें जेवण वाडटा. त्यावेळार सोरोय दितात. उपरांत एक दीस हविग ज्योतिशाकडेन वचून लग्नाचो म्हूर्त थारायता.
लग्नाच्या पयलीं दोन दीस न्हवरो- व्हंकलेक आपआपल्या घरा हळद लावन न्हाण घालतात. त्या वेळा बायलो पदां म्हण्टात. लग्नाच्या दिसा सांजचो न्हवरो हातांत चाकू, नाल्ल आनी दोन विडे घेवन व्हंकलेच्या घरा वता. थंय न्हवऱ्याचो बापूय व्हंकलेच्या बापायक व्हंकलेचे कपडे, देजारी रक्कम, एखादी भांगराची वस्त आनी फुलां दिता. मागीर व्हंकल ते कपडे न्हेसून आनी फुलां माळून माटवांत येता. व्हंकल- न्हवरो एकामेकांफुडें उबे रावतात. तांच्या मदी अंतरपाट धरतात. जातिमुखेल्यान सावधान म्हटल्या उपरांत अंतरपाट कुशीक काडटा.
न्हवरो- व्हंकलेचे आवय- बापूय तांचे हात जूळयतात आनी तांचेर उदक ओततात. मागीर जमिल्ल्या लोकांक जेवण घालतात. दुसऱ्या दिसा सांजची व्हंकल- पावणी न्हवऱ्याच्या घरा वता. एक दीस घरा रावल्या उपरांत परतो न्हवरो- व्हंकल व्हंकलेच्या घरा येतात. थंय न्हवरो पांच दीस रावून एकटोच आपल्या घरा परतता. ताचे उपरांत येवपी सणा दिसा तो व्हंकलेक घरा घेवन येता. हे लोक मडीं पूरतात. सुतक तीन दीस पाळटात. तिसऱ्या दिसा मेल्ल्या आतम्याक शात, रोस, सोरो आनी कोंबो आंपतात आनी घरांतल्या नाल्लांत येवन रावपाखातीर ताचेकडेन मागणें करतात. उपरांत काकबली दिवन जातींतल्या लोकांक जेवण घालतात.
जायते सिद्दी लोक घरकाम करून आनी भीक मागून जगतात. धा- पंदरा लोकांचो गट करून धोलाचे साथीचेर बाबा घोराच्या तोखणायेचीं पदां गावन ते भीक मागतात. हे लोक कश्ट करपी आसून शेतमजूर म्हण काम करतात. कांय लोक शेतवडय करतात.