पिळर्ण
पिळर्ण हें उत्तर गोंय जिल्ह्यांतल्या बारदेस तालुक्यांतलें एक नगर. ह्या गांवाचे क्षेत्र ६.५४ चौ. किमी. आसा. २०११ चे जनगणने प्रमाण ह्या गांवांत १४८२ कुटुंबां वा वट्ट ५८२७ लोकसंख्या आसा. ह्या गांवां सावन जिल्हो मुख्यालय,पणजी १० किलोमीटर अंतराचेर आसा. राज्याची राजधानी पणजी हांगां सावन १० किलोमीटर अंतराचेर आसा. ह्या गांवांत ३०२४ दादले आनी २८०३ बायलां आसात. हातूंत अनुसुचीत जातीचे लोक ७४ आसून अनुसुचीत जमातीचे ५२ लोक आसात. ह्या गांवचो जनगणनेतचो स्थळ निर्देशांक ६२६७०० [1] आसा.
लोकसंख्ये प्रमाण हो गांव V वर्गांत(लोकसंख्या_एकूण ५,००० to ९,९९९) पडटा. ह्या गांवाची नागरी स्थिती 'सर्वेक्षण शार' अशीं आसा.
१ लाखां परस चड लोकसंख्या आशिल्लें सगळ्यांत लागींचें बेळगांव हें शार १८४ किमी अंतराचेर आसा. ५ लाखां परस चड लोकसंख्या आशिल्लें सगळ्यांत लागींचें PUNE हें शार ४७९ किमी अंतराचेर आसा. रेल्व स्टेशन १७ किमी अंतराचेर करमळे आसा.
हवामान
[बदल]- पावस (मिमी.): ३०९६.९७
- चडांत चड तापमान (सेल्सिअस): ३१.५३
- उण्यांत उणें तापमान (सेल्सिअस): २३.५१
साक्षरता
[बदल]- एकूण साक्षर लोकसंख्या: ४८९१
- साक्षर दादल्यांची लोकसंख्या: २५९१ (८५.६८%)
- साक्षर बायलांची लोकसंख्या: २३०० (८२.०५%)
नितळसाण आनी पिवपाचें उदक
[बदल]ह्या गांवांत उकती आनी बंद गटारवेवस्था आसा. उंचायेर आशिल्ले टाकयेंतल्यान उदकापुरवण जाता. गांवाक नळातल्यान, नितळ केल्ल्या उदकाची पुरवण जाता. उदका पुरवणेची तांक 3150 किलो लिटर आसा.
सगळ्यांत लागीं उजो पालोवपी दळ ५ किमीचेर पणजे आसा.
वैजकी सुविधा (शासकीय)
[बदल]सगळ्यांत लागीं अॅलोपॅथी रुग्णालय ४ किमी हांगां आसा. सगळ्यांत लागीं पर्यायी वैजकी रुग्णालय ५० किमी हांगां आसा. सगळ्यांत लागीं दवाखानो ७ किमी हांगां आसा. सगळ्यांत लागीं कुटूंब कल्याण केंद्र ७ किमी हांगां आसा. सगळ्यांत लागीं प्रसूती आनी बालकल्याण केंद्र ७ किमी हांगां आसा. सगळ्यांत लागीं प्रसूती केंद्र ७ किमी हांगां आसा. सगळ्यांत लागीं क्षयरोग उपचार केंद्र १५ किमी हांगां आसा. सगळ्यांत लागीं रुग्णालय ० किमी हांगां आसा. सगळ्यांत लागीं पशुवैजकी रुग्णालय १० किमी हांगां आसा. सगळ्यांत लागीं फिरतो दवाखानो ० किमी हांगां आसा. सगळ्यांत लागीं हेर वैजकीय सुविधा ४ किमी हांगां आसा. शारांत ३ खाजगी बाह्यरुग्ण वैजकी सुविधा आसा. शारांत ३ खाजगी निवासी आनी बाह्यरुग्ण वैजकीय सुविधा आसा.
शारांत २ खाजगी वखदां दुकान आसा.
शैक्षणिक सुविधा
[बदल]शारांत ३ शासकीय प्राथमिक शाळा आसा. शारांत २ खाजगी प्राथमिक शाळा आसा.
शारांत १ खाजगी कनिश्ठ माध्यमिक शाळा आसा. शारांत १ खाजगी माध्यमिक शाळा आसा.
सगळ्यांत लागीं शासकीय उच्च माध्यमिक शाळा PANAJI (९ किमी) हांगां आसा.
सगळ्यांत लागीं खाजगी पदवी महाविद्यालय (फक्त वाणिज्य) MAPUSA (२८ किमी) हांगां आसा.
सगळ्यांत लागीं खाजगी पदवी महाविद्यालय (कला आणी शास्त्र) PANAJI (१० किमी) हांगां आसा.
सगळ्यांत लागीं खाजगी पदवी महाविद्यालय (कला आणी वाणिज्य) PERNEM RURAL (३० किमी) हांगां आसा.
सगळ्यांत लागीं "खाजगी पदवी महाविद्यालय (कला, शास्त्र आणी वाणिज्य)" MAPUSA (११ किमी) हांगां आसा.
सगळ्यांत लागीं खाजगी पदवी महाविद्यालय- विधी PANAJI (११ किमी) हांगां आसा.
सगळ्यांत लागीं शासकीय पदवी महाविद्यालय- विद्यापीठ PANAJI (१७ किमी) हांगां आसा.
सगळ्यांत लागीं खाजगी पदवी महाविद्यालय - हेर PANAJI (१० किमी) हांगां आसा.
सगळ्यांत लागीं शासकीय वैजकी महाविद्यालय BAMBOLIM (CT) (१५ किमी) हांगां आसा.
सगळ्यांत लागीं शासकीय अभियांत्रिकी महाविद्यालय BANDORA C T (३९ किमी) हांगां आसा.
सगळ्यांत लागीं शासकीय वैवस्थापन संस्था PENHA DE FRANCA (CT) (५ किमी) हांगां आसा.
सगळ्यांत लागीं शासकीय पॉलिटेक्निक PANAJI (१० किमी) हांगां आसा.
सगळ्यांत लागीं शासकीय वेवसायीक प्रशिक्षण शाळा PANAJI (८ किमी) हांगां आसा.
सगळ्यांत लागीं शासकीय अनौपचारीक प्रशिक्षणकेंद्र PANAJI (९ किमी) हांगां आसा.
सगळ्यांत लागीं शासकीय अपंगां खातीर खाशेली शाळा PENHA DE FRANCA C T (६ किमी) हांगां आसा.
सुविधा
[बदल]सगळ्यांत लागीं शासकीय अनाथाश्रम PANAJI (१० किमी) हांगां आसा. सगळ्यांत लागीं नोकरी करपी स्त्रियांचें सरकारी निवास (हॉस्टेल) PENHA DE FRANCA C T (५ किमी) हांगां आसा.
सगळ्यांत लागीं शासकीय वृद्धाश्रम CANDOLIM C T (६ किमी) हांगां आसा.
सगळ्यांत लागीं शासकीय खेळांगण MAPUSA (१२ किमी) हांगां आसा.
सगळ्यांत लागीं खाजगी चित्रपटगृह PANAJI (९ किमी) हांगां आसा.
सगळ्यांत लागीं खाजगी सभाघर PANAJI (९ किमी) हांगां आसा.
सगळ्यांत लागीं शासकीय भौशीक ग्रंथालय PANAJI (९ किमी) हांगां आसा.
उत्पादन
[बदल]पिळर्ण ह्या शारांत मुखा वयल्या वस्तूंचें उत्पादन जाता ( म्हत्वाच्या देंवत्या अनुक्रमान): TELEPHONE CABLES,MEDICINES,PERFUMES
बाजार आनी सावकारी पेडी
[बदल]शारांत १ राष्ट्रीय बँक आसा. शारांत १ खाजगी वेपार बँक आसा.
The following text is copied from पिलॆर्न and must be merged with the text above.
पिळेर्ण- etymology(पानांची रास - पिळेर्ण )
बार्दॆझ ह्या तालुक्यांत पिळॆर्णाचो गांव सैमीक सोबितकायेन आनी शितळकायेन भरला.पिळेर्न सोबीत देण्यांनी उपाट भरला. वाऱ्या तालार नाचपी माड, वांकडे-तिकडे धांवपी व्हाळ ह्या गांवची सोबितकाय आनी नाजूकसाण वाडयतात. पांचविचार शॆतां, मानशो, तळीं, दॆवळां, इगर्जो, मिठागरांनी नटिल्लो हो गांव उत्तर गोंयांत वसला.ह्या गांवांत तरॆतरॆच्या सवण्यांचो राबितो आसा.
आदल्या काळार पिळेर्ण आदिलशहा राजवटीखाला आशिल्लॆे.1543 वर्सा पुर्तुगेजांनी बार्दॆझ जिकून घॆतलॆं. तेवेळार पिळेर्णांत चडशे हिंदू धर्माचे लोक रावताले.ह्या वाड्यार कांय मुसलमान धर्माचेय लोक रावतालॆ.पूण फ्रांसिस्कन पाद्रिनी हांगा यॆवन हिंदूंक आनी मुसलमानांक धर्म बदलूंक लायलो. धर्मांतरणाक लागून क्रिस्तांव लोकांचो राबितो हांगा वाडूंक लागलो.पूण आतां पिळॆर्णांत सगल्या धर्माच्या लोकांचो वावर आसा.पिळॆर्णाची शीम उत्तरॆक सालीगांव, दक्षिणॆक वॆरॆं, पुर्वॆक पर्वरी आनी पश्चिमॆक कांदोळी ह्या गांवांकडॆन सोपतात.
पिळॆर्ण पणजॆच्यान 12 कि.मी. अंतराचॆर आसा आनी म्हापशॆच्यान 8 कि.मी. च्या अंतराचॆर आसा. मानशॆर, मार्रा, कपॆलाकडॆन(मड्ड्या), आनी कांदोळॆ मानशॆर हॆ पिळॆर्ण गांवचॆ बस स्टॉप म्हळ्यार बस रावपाची सुवात. पिळॆर्ण गांवांक रॆश-मागूस,वॆरॆं हॆं पोस्ट लागता. पिळॆर्णाचो वट्ट जागो 64,67175 चौ.कि.मी आसा. हातुतली शॆताची जमीन 591.19 चौ. कि.मी. आसा. रानाचॆं क्षॆत्रफळ 12,673675 चौ.कि.मी आसा जाल्यार उद्दॆगीक वसाहतीचो जागो 48,9225 चौ.कि.मी आसा.हांगा जी न्हंय व्हांवता ती मांडवी न्हंयचोच एक फांटो जावन आसा. हांगा दोन मानशो आसात, एक मानशॆर आनी दुसरी मार्रा जंय रुचीक सावॆं नुस्तॆं मॆळटा दॆखीक शॆवटाळॆ, सुंगटां, खापी, कुल्ल्यो आदी.मार्रात पंचायत घर आसा जातूंत एक भलायकी कॆंद्राचो विभाग आसा. फुर्ताडो वाड्यार कुमनिदाद सभाघर आसा. तशॆच पिळॆर्णांत पिळॆर्ण सिटिझन फोरमाची थापणूक कॆल्या जाचो ह्या वर्साचो म्हळ्यार 2013-2014 वर्साचो अध्यक्ष पॉल फर्नांडिस जावन आसा.
पिळॆर्ण ह्या गांवांत चार सरकारी शाळा आसात, एक अनुदानीत शाळा आनी दोन बालवाड्यो आसात. https://commons.wikimedia.org/wiki/File%3AGovt._school.jpg हांगा दोन प्राकृतीक झरी आसात. एक सावळ्या आनी दुसरी नावॆतीं (भटाल्या घराकडॆन. ह्या गांवांत दोन तळीं आसात. एक मयकावाड्यार आनी दुसरॆं नावॆतीम. ह्या तळ्यांनी साळकां फुलतात आनी हांगां मानगींय आसात.हागां एक स्पोर्ट्स क्लब आसा, दोन महिला मंडळां आसात आनी तरॆतरॆची दुकानां जशी किरकोळ वस्तुंचॆं, सिद्धि एंटरप्रायजीस, हार्डवॆअर, चार खानावळी आनी वॆगवॆगळ्यो बँको जशो कोर्पोरॆशन बँक, आय.सी.आय बँक, सिंडिकॆट, बँक ऑफ बरोडा.
पिळॆर्णात लोक तरॆतरॆचॆ पारंपारीक वॆवसाय करीत आयल्यात. हांगा आदी मिठागरां आशिल्ली. हांगासल्ल्यान पुराय गोंयांक मीठ पावतालॆ. तशॆच आदिपासून हांगा माडाचो सूर काडटालॆ आनी हांगा खुबश्यो भाटीय आसात. पिळॆर्णांत काजी खूब आशिल्ल्यान काजवापासून नीरो आनी फॆणी तयार करतात. हांगा शॆती वॆवसायूय चलता आनी शॆतांत जॆ पयलॆं कणस यॆता ताची खोशी मनोवपाखातीर 29 ऑगस्टाक मनयतात. आदल्या काळार 'कणसांचॆं फॆस्त' 6 ऑगस्टाक मनयतालॆ पूण 6 तारखॆमॆरॆन कणस यॆना म्हूण जॆन्ना कणस फुट्टा तॆ वॆळार म्हळ्यार ऑगस्टाचॆ निमणॆ तारखॆमॆरॆन मनयतात. पिळॆर्णांत सुमार 5286 हजार लोक आसात आनी तांतूतलो 85% लोक शिक्षीत आसा. जल्मगती 25% आनी मरणगती 5% जावन आसा.
फामाद लोक == फा. मोरॆन डिसूजा- एक फामाद लॆखक आनी पत्रकार. दर म्हयन्याची रोटी ह्या म्हयनाळ्याचॆं संपादकपण तांणी 42 वर्सा सांबाळ्ळॆं. तांणी गोंयच्या इगर्जांचो इतिहास चार खंडांनी बरोवन दवरला.धर्मीक गितां आनी हॆर कविता(1978), धर्मीक गितांजली (1981) कवितांचो तुरो(1983) अशॆतरॆचॆं साहित्यीक बरप तांणी कॆलां.तॆ निजाचॆ गोंयकार. तांचो बापूय शिवोलचो आमा, आंवय पिळॆर्णाची . तॆ आपल्याक अभिमानान पिळॆर्णकार म्हणून घॆतात.तांणी पाद्रीपणाचॆ संस्कार घॆवन गरीब दुबळ्यांची सॆवा केल्या. फिलोमॆना डिसुजा ही एक तियात्र अस्तुरी जिणॆं जायत्या तियात्रांनी अभिनय कॆलां.
पिलॆर्णाच्यो फामाद इगर्जो == 1) सॆंट जॉन द बॅप्टीस्ट ही इगर्ज 1658 वर्सा बांदिल्ली. तॆवॆळार फ्रॆय आंतोनियो द फ्रांसिस्कोचो शॆक चलतालो. इगर्जॆचॆं मुळावण घाल्ली तारीख आजुनूय इगर्जॆच्या एकॆवटॆन फातरार कोत्रायल्ली आसा. ह्या इगर्जॆक पांच आल्तार आसात. मुखॆल आल्तार सॆंट बॅप्टीस्ट हांका ओंपिल्लो आनी उरिल्लॆ चार अवर लॆडी ऑफ मॉंट, अवर लॆडी ऑफ पीटी, होली सोल्स आनी सॆंट अँन्थनी. सॆंट जॉन द बॅप्टीस्ट हांची म्हूर्त कारांम्बोलीम ह्या गांवांतल्यान हाडल्या. कित्याक तर शिकॆरिच्यान नॆरूल न्हंय व्हावता ती पिलॆर्ण पावताली आनी शॆतां उदकान भरताली म्हूण बांद बांदपाखातीर काराम्बोलीम म्हळ्यार करमळॆच्यान लोकांक आफयिल्लॆ.हो बांद बांदपाक खूब वर्सा लागली आनी ताकालागून तॆ लोक आपल्या घराब्यासयत हांगाच रावलॆ आनी गांवकार जालॆ. आनी ह्याच गांवकारांनी करमळॆच्यान सॆंट जॉनाची म्हूर्त हाडली. करमळॆच्यान जॆ घराबॆ आयिल्लॆ तॆ हांगाच उल्लॆ आनी तांचॆ नांव फुर्ताडो जॆ हांगासर भाटकार म्हूण फामाद आसात.ताचॆ फॆस्त 24 जुनाक मनयतात. ही चर्च 335 वर्सा पोरणी जावन आसा.
2)अवर लॆडी ऑफ कॅन्दॆलरिया ह्या सायबिणीक कल्ल्याय सायबीण म्हूण वळखतात. तिका लॆडी ऑफ लायट म्हळ्यार उजवाड दाखोवपी सायबीण म्हूण वळखतात.https://commons.wikimedia.org/wiki/File%3ACandelaria_chapel.jpg हॆ कपॆल वयर, टॆंकडॆर म्हळ्यार दोंगराचॆ तॆंगशॆर आसा. तॆं अश्टकोनी आकाराचॆं आस, जॆं पुर्तूगालच्या मोस्तॆरो द बाताल्हा आनी सिजर द फाव ह्या कपॆलांकडॆन साम्य आसा.कॅन्दॆलरिया ह्या सायबिणीची म्हूर्त फ्रांसिस्को द ब्रिट्टो रुजारियो ह्या घराकडॆन संबंदीत आसा. कल्ल्याय सायबिणीची थापणूक करचॆ आदी तॆ सुवातॆर कुंभारवाडो आशिल्लो.कुंभार मडक्यो करतालॆ. कांय वर्सांनी प्लॆग जावन थंय लोक मरूंक लागलॆ तॆन्ना थंयचॆ लोकांनी आंगवण कॆली आनी सायबिणीन आसा म्हणपाचॆ दाखोवन दिलॆ. वडाच्या झाडाची पानां सगळी सुकयली म्हळ्यार प्लॆग हो रोग ना कॆलो. तॆन्नाच्यान थंय तांणी सायबिणीची थापणूक कॆली. तिचॆं फॆस्त आयतारा मनयतात जॆं फॆब्रुवारींत यॆता. सगल्या धर्माचॆ लोक भावार्थान यॆवन सायबिणीक आंगवण करतात आनी कट्टी घॆवन उबॆ रावन भीक मागून आंगवण फॆडटात. तॆ पयशॆ थंयच कपॆलांत दान करतात.
3)सॆंट अॅन्स चॅपल 26 जुलै हो सायबिणीचो दीस. हॆ कपॆल 1772 वर्सा सॆंट अॅन्स सायबिणीक ओंपिल्लॆं. हॆं कपॆल बांदचॆ आदी माडांचॆ लोक साळप्यां अवर लॆडी ऑफ डॆस्टॆरो ह्या कपॆलांत वतालॆ. 1940 वर्सा हॆं कपॆल मोडलॆं आनी त्याच वर्सा परत मुळावण घालॆं.https://commons.wikimedia.org/wiki/File%3ASt.Annes_chapel.jpg
4)हॉली क्रॉस चॅपल हॆं कपॆल उलवाड्यार आसा. हॆं कपॆल 1863 वर्सा स्थापिल्लॆं आनी 1906 वर्सा परत बांदलॆं. थंय एकूच आल्तार आसा जो होली क्रॉसाक ओंपला.27 जुलयाक ताचॆ फॆस्त मनयतात. 5)सॆमिनारी ऑफ अवर लॆडी – ही सॆमिनारी पिलॆर्णाच्या आनी साललीगांवच्या शीमॆर आसा. ह्या सॆमिनारींत पाद्रीपणाचॆ पयलॆ शिकप दितात.8 डिसॆंबर, 1937 वर्सा ह्या सॆमिनारीच्या पयल्या फातराचॆ मुळावण घाल्लॆ. हॆं मुळावण मॆजर फ्रांसिस्को लोपस, गोंयचो गवर्नर जनरल हांणी घाल्लो. ह्या सॆमिनारींत अवर लॆडी ऑफ फातिमा सायबिणीचॆं कपॆल आसा. 6) पिलॆर्णाची सिमॆत्री – https://commons.wikimedia.org/wiki/File%3ACemetery_of_pilerne.jpgही सिमॆत्री 1838 – 42 ह्या वर्सांमदी बांदिल्ली. ताचॆ आदी मॆल्ली मडीं चर्चींत पुरतालीं. पूण 1833 वर्सा तॆं बंद कॆलॆं. 1835 वर्सा सिमॆत्री बांदपाक मान्यताय घॆतली. 1977-78 वर्सा ही सिमॆत्री ग्रॅसियानो मोंतॆरो हांणी परत बांदून काडली. 7) अवर लॆडी ऑफ माय द दीउस – हॆं कपॆल मयकावाड्यार आसा जॆं 1872 आनी 1883 ह्या वर्साभितर बांदिल्लॆं. ह्या कपॆलांत तीन आल्तार आसात. हातुंतलो मुखॆल आल्तार माय द दीउस सायबिणीक ओंपला आनी उरिल्लॆ दोन सॆंट जॉन बोस्को आनी सॆंट ट्रीजा हांकां ओंपल्यात. https://commons.wikimedia.org/wiki/File%3AMae_de_deus.jpg 8) सॆंट अँथनी चॅपल – हॆं कपॆल मार्रांत आसा. कपॆलाचॆं मात्शॆ फुडॆं चलत गॆल्यार एक खुरीस आसा जाका वाटसु-यांचो खुरीस वा कोटो खुरीस म्हणटात. वाटॆवॆल्यान वचपी लोक ताची भावना करता.
आदलीं घरां'
मिंगॆल मारिया द आब्रू हॆं घराचॆं नांव. हॆं एक पोरणॆं घर जॆं 1945 वर्सा परतून बांदिल्लॆं. ताचॆ 50 वर्सा आदिपासुनच तॆं हयात आशिल्लॆं. त्या घराक 9 कुडी आसात. थंयचो जागो 1200 चौ.कि.मी. आसा. त्या घराचॆ घरकान्नीचॆं नांव नांव जावन आसा आना मारिया द आब्रू. ती सॆंट अँन्स प्रिप्रायमरी (बालवाडी) शाळॆंत शिकयता. तीच तॆं चलयता आनी ती पोस्टाखातीरय काम करता. तिचॆं वय 62 वर्सा जावन आसा. हॆं घर मार्रा ह्या सुवातॆर आसा.https://commons.wikimedia.org/wiki/File%3AAbru's_house.jpg
उलवाड्यार एक पोरणॆं घर आसा जॆं पुर्तुगालच्या तॆंपावयल्यान आसा. त्या घराचॆं नांव सॆट जोजफ हावज. हांगा आदी शाळाय सुरू कॆल्ली पूण मागीर ती बंद पडली. मयकावाड्यार एक घर आसा जाचॆं नांव विला सबिना. पिलॆर्णांत कांय हिन्दूंचीय घरा आसात जी खूब पोरणॆं काळासावन हांगा आसात जशॆं भोब्याचॆं घर. ह्या घरांक राजांगणा आसतात. राजांगण म्हळ्यार चार चौक्यांचॆं घर. असल्या घरांनी धा-पंदरा कुडी आसतात. फुर्ताडो आनी दाल्गादो ह्या आडनावांचॆंय लोक आदल्या तॆंपासावन हांगा रावतात.
डी.सी.आजावॆदो घर – हॆं घर दोनशॆ वर्सा आदिपासून उलवाड्यार आसा. त्या घराकुशिकूच होली क्रॉस चॅपल आसा. तॆं घर डी.सी.आजावॆदो हांचॆं. तांका एकूच चली आशिल्लॆं. तिचॆं लग्न जावन तिचो घोव घरजावंय जालो. ताचॆं नांव जोकीम डिसूजा.https://commons.wikimedia.org/wiki/File%3AJoaquim_dsouza.jpg तो एक आर्किटॆक्ट. तो आतां लाकडाच्यो खुर्च्यो तयार करता. ताचो बापूय बी एक कलाकार आशिल्लो. ताणीं जायतीं चित्रां काडल्यात. ह्या घराचो पात्रांव नॆवींत आशिल्लो. तो पयल्या आनी दुस-या म्हाझुजांत वांटॆकार आशिल्लो. ताका जायतीं पदकां मॆळ्ळ्यात. ह्या घराची सुवात दॆडशॆ चौ.की.मी. आसा.
'लोकांकाणयो मार्रा ह्या सुवातॆर खंय आदी खूब म्हार लोक रावतालॆ. आदी म्हार लोकांक कोण आफूड नाशिल्लॆ. तॆ लोक खोपट्यांनी रावतालॆ. तॆ कपॆलामुखार सुवात आशिल्लॆ थंय खोपट्यो बांदून रावतालॆ. थंयच एक बांय आशिल्ली. एक फावट एका पुर्तुगॆजान विचाल्लॆं “पुर्कॆ इश्तॆनोम” म्हळ्यार “तुमचॆं नांव कितॆं”? तांणी आपलॆं नांव ‘म्हार्र’ म्हळॆं आनी तॆन्नाच्यान त्या सुवातॆक मार्रा अशॆं नांव पडलॆ.
पिलॆर्ण गावांत अशीच एक लोकांकाणी फामाद आसा ती म्हळ्यार मार्सॆल नांवांचो मनीस सोप्यार न्हिदील्लो. न्हिदील्लॆकडॆन ताका सर्र सर्र आवाज आयलो. सोरोप बी आसत म्हूण तो आपलॆ आर्म जाका लायसन्स आशिल्लॆ तॆं घॆवन आयलो. पूण ताका सोरोप दिसलोच ना. ताका मार्राचॆवटॆन एक मनीस रस्त्यार चलतना दिश्टी पडलो. त्या मनशाक मार्सॆलान विचाल्लॆ कोण रॆ तू . रात्चॆ वॆळार कोण भोवता काय म्हूण पळोवपाक तो ताचॆफाटल्यान गॆलो. ताका राव म्हळ्यार तो रावना जालो म्हूण मार्सॆलान फार माल्लो. तो मनीस गुळी लागून थंयच पडलो. तो पडनाफूडॆं मार्सॆल भियॆलो आनी घरा पळ्ळो. दुसरॆ दिसा फांतोडॆर तो मनीस पडलॆलो तॆ सुवातॆर वचून पळयल्यार थंय कांयच नाशिल्लॆं तॆं पळोवन तो खूब भियॆलो. तॆन्नाच्यान मार्सॆलाचॆं आनी ताचॆ घराचॆ कांयच बरॆ जावंक ना अशॆ आयकूंक मॆळटा.
आनी एक फामाद लोकांकाणी म्हळ्यार हांगासल्ली मानस आसा ती खंय लोकांनी पणट्यो पॆटोवन घॆवन चुनो आनी माती घॆवन बांदिल्ली जी आजूनमॆरॆन आसा.
पिलॆर्णांतल्यो फामाद सुवातो
1)कुत्रॆ सांबाळटात वा पोसतात ती सुवात – ह्या घरांत विदॆशी लोक रावतात आनी तींच रस्त्यावॆल्या कुत्र्यांचो सांबाळ करतात, तांका पोसतात, कसलीय दूक जाल्ली आसत जाल्यार निवळायतात. ह्या कुत्र्यांक पळोवपाक तांणी कांय लोकांक कामाक दवल्ला. कांय लोक हांगासल्ल्यान पाळपाखातीर कुत्रॆ व्हरतात.https://commons.wikimedia.org/wiki/File%3ADog_rescue_house.jpg
2)आजावॆदो फार्म – हो कोंबड्यो विकपाचो फार्म, जो 1980 वर्सासाकून हांगा आसा. बँजामीन आजावॆदो हो ह्या फार्माचो पात्रांव. ह्या फार्मांत महाराष्ट्रांतल्यान आनी गोंयच्याच कांय वाठारांतल्यान कोंबड्यो हाडटात. हांगा कोंबी कापून दिवपाक कामाक आसतात तीं झारखंडाच्यान हांगाच रावपाक आयल्यात. आपल्या घराब्यासयत तीं हांगाच रावतात. बायलो तर फाटीक आपल्या भुरग्याक बांदून काम करतात. हरशी म्हणटात की बायलांचॆं काळीज मोव म्हूण पूण हांगा कोंबी कापतना ह्या बायलांच्या काळजाक कायच फरक पडना. हांगासर घोणींचॆ घराबॆय रावतात. https://commons.wikimedia.org/wiki/File%3A%E0%A4%86%E0%A4%9D%E0%A4%BE%E0%A4%B5%E0%A5%86%E0%A4%A6%E0%A5%8B_%E0%A4%AB%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AE.jpg 3) पिलॆर्ण इंडस्ट्रियल इस्टॆट – पिलॆर्ण उद्दॆगीक वसाहतिचो जागो सुमार 48,9225 चौ.की.मी. आसा. आदलॆ तॆपार हो पुराय दोंगर रानान गच्च भरिल्लो. पूण हळू-हळू हो दोंगर बोडको जायत गॆलो. एकॆक फॅक्टरी चालू जायत रावली आनी त्या सुवातॆर उद्दॆगीक वसाहत सुरू जाली. नॆबुला होम प्रोडक्ट्स, जी.कॆ.बी.विजन लिमिटॆड, कॅनिको प्रा. लि., जयश्री पोलिमार, गोवा ग्रॅनायट आनी मार्बल, भारत टायल्स, मॅजॆस्टीक मॅटल्स, शूअर क्लीन सर्विसीस, लाफार्ज कॅमिकल्स, अमीत कॅपॆसिटर, राजस्थान मार्बल्स, आदी तरॆतरॆच्यो कंपनी आसात. युनिकॆम लॆबोरॆटरी आसा जंय वखदांचॆर संशोधन करतात. ही वसाहत पिलॆर्णाचॆ तॆमकाक आशिल्ल्यान पिलॆर्णाचॆ सुंदरकायॆक बादा हाडिना तशॆच खुबशा बॆकार लोकांक हांगा कामां मॆळटात.
पिलॆर्न ईन - हॆं एक रॅस्टोरंट जॆं हालींच बांदला आनी रोखडॆंच ताणॆं नामना मॆळयल्या. हांगाची रचणाय पळयल्यार हांगाच बसूं कशॆं दिसता.
'दॆवळां '1) विठ्ठल रखुमाई दॆवूळ – हॆं दॆवूळ मयकावाड्यार आसा जॆं 1918 वर्सा बांदिल्लॆं. ह्या दॆवळांतली म्हूर्त लाकडी आशिल्ली. 1996त जॆन्ना दॆवळाचॆ पुनर्बांदप कॆलॆ तॆन्ना विठ्ठल रखुमाईच्यो म्हूर्त्यो कुमठासावन हाडून स्थापीत कॆल्यो. ह्या दॆवाची जात्रा एप्रिलांत जाता. 2) श्री महारूद्र आम्रॆकरनाथ प्रसन्न – हॆं दॆवूळ पिलॆर्णाचॆ शिमॆर आसा. ह्या दॆवळांत लिंगाची थापणूक कॆल्या. 1932 वर्सापासून हॆं दॆवूळ हांगा आसा जॆं 2011 वर्सा परत बांदला. ह्या दॆवळांत संगमरवरी फातर घाल्ल्यान दॆवळांत पाय दवरनाफूडॆं जिवाक थाकाय मॆळटा. 3) श्रीकृश्णाचॆ दॆवूळ – हॆं दॆवूळ आदीं चुडटांनी बांदिल्लॆं. ह्. दॆवळाची दुरूस्ती करून बांदल्यार 25 वर्सां तरी जाल्या आसतली असो अंदाज बांदतात. हांगा गोकुळाष्टम मनयतात. दस-याक श्रीकृष्णाचो वाडदीस मनयतात आनी दसरो जावन आयिल्ल्या दर दिसाक थंय वॆगवॆगळ्यो कार्यावळी मनयतात. इकराव्या दिसा हांगा गांवजॆवण घालतात.
4)श्री साई मंदीर – https://commons.wikimedia.org/wiki/File%3ASaibaba_temple.jpgहॆं दॆवूळ उलवाड्यार आसा. ह्या दॆवळाची थापणूक 2011 वर्सा कॆल्या. हांगा साईबाबाच्यो पादुका आसात.
5)श्री सद्गुरू मठ – कॆरुवडॆ गांवचो आत्माराम नांवाचो मनीस आपल्या गरीब परिस्थितीक लागून गोंयांत कुभारजुवॆं गांवांत यॆवन पोट भरपाखातीर श्री कॆंकरॆ हांच्या घरांत मानायाची चाकरी करूंक लागलो. ताच्या तोंडांत सदांच अभंग आसतालॆ. एक दीस तो रानात लाकडां तोडूंक गॆल्लॆकडॆन दॆव साधू जावन ताचॆमुखार प्रकट जालो. तो जावन आशिल्लो प.पू.सद्गुरू गोपाळनाथ महाराज. दॆवान ताका आशिर्वाद दिलो आनी अदृश्य जालो. आत्मारामाक ताका मॆळपाची खर इत्सा जाली. भूक आनी तान विसरून तो ताचो सोद घॆवंक लागलो तॆन्ना ताची ती दॆवाप्रती श्रद्धा पळोवन गोपाळनाथ महाराजान ताका दृश्टांत दिलो की गांवांगावांनी भोवून लोकांक ज्ञान दी म्हूण. तॆन्नाच्यान ताका प.पू. आत्माराम महाराज म्हूण वळखूंक लागलॆ. भोवता भोवता तॆ पिलॆर्ण ह्या गांवांत पावलॆ. थंयच तांका अंकूश ह्या महाजनान मठ बांदपाखातीर सुवात दिली. तांचो अंत लागी पावलो हॆ जॆन्ना तांका कळ्ळॆ तॆन्ना तांणी 1915 वर्सा समाधी घॆतली. तांच्यो अस्थी पिलॆर्णांत व्हरून मायणा ह्या सुवातॆर मठ बांदून थंय अस्थी समाधींत दवरून थंयच गणपती आनी शालीग्राम मूर्ती मठांत दवरल्यो. हो मठ श्री सद्गुरू मठ ह्या नांवान फामाद आसा.https://commons.wikimedia.org/wiki/File%3AShri_sadguru_prasanna.jpg
ह्या दॆवळाची पुनर्बांदणी 2007 वर्सा कॆली. ह्या दॆवळाचो वर्धापन दीस फॆब्रुवारी म्हयन्यांत मनयतात. त्या दिसा गांवांतल्यो सगल्यो बायलो सद्गुरूक दिवजां घॆवन ओवाळटात. धालांचो मांडय ह्या दॆवळामुखारच बसयतात. इतलॆंच न्हय तर संक्रांती दिसा सगल्यो बायलो दॆवळांत हळद-कुकूम करतात. एकामॆकांक तिळगूळ वांटून तोंड गोड करतात.https://commons.wikimedia.org/wiki/File%3ASadguru_temple.jpg
6)श्री शांतादुर्गा दॆवस्थान - ह्या दॆवीक पिलॆर्णकारीण म्हूण वळखतात. ही दॆवी खूब काळापासून पिलॆर्ण ह्या गांवांतूच आशिल्ली पूण पुर्तुगॆजांच्या तॆंपार कांय लोत ती म्हूर्त घॆवन नार्वॆं ह्या गांवांत गॆलॆ आनी थंयच तिची स्थापना कॆली पूण पिलॆर्णकारांनी कांय वर्सा आदी परत दॆवीची थापणूक ह्या गांवांत करपाची थारायली आनी 2003 वर्सा मयकावाड्यार शांतादुर्गा दॆवीची म्हूर्त हाडून थापणूक कॆली. ह्या दॆवीचोय उत्सव फॆब्रुवारी म्हयन्यांत जाता. रथसप्तमी दिसा तिची पालखी गांवांत भोवता. दर एका घरामुखार ती रावता आनी गांवच्यो सवाशीण बायलो तिची व्हंट भरतात. कांय जाण आपखोशयॆन फळां, फुलां आनी दॆणगी म्हूण पयशॆ लॆगीत दितात.
परबो
पिलॆर्ण गांवांत सगल्यो परबो मोठॆ उमॆदीन मनयतात. चवथ – ही चवथ फक्त हिंदूच न्हय तर क्रिस्तांव आनी मुसलमान भाव लॆगीत मनयतात. हांगचॆ आकर्शण म्हळ्यार मकर .चवथीक दर एका घरांत गणपतीक बसोवपाक मकर तयार करतात. हांगासर लोक वॆगळॆ तरॆन सजावट करपाचो यत्न करतात. वार्षीक गणपती निमाण्या दिसा एकठांय बसयतात आनी दिंडी, मिरवणूक काडून गणपतीचॆ विसर्जन करतात. दिवाळी – हो दिव्यांचो उत्सव. गोंयांत नरकासूर करपाची एक आगळी प्रथा आसा. पिलॆर्ण नरकासूर करपांत फामाद. हांगा दर एका घरामुखार ल्हान जावं व्हड नरकासूक करताच. नरकासूर हो तणापासून तयार करतात. ताची तयारी एक म्हयनो आदींच सुरू करतात. ताचॆ म्होवॆं म्हळ्यार तोंड राक्षसाचॆं आसता. असो समज आसा की नरकासूर हो वायटाचॆं प्रतीक, रातभर ताचॆ फुडॆं नाच करून फांतोडॆर सुमार तलवार घॆवन श्रीकृष्णावरी ताका मारप आनी सगल्याक आनंद पातळावप. न्हावन धुवन तुळशीमुखार कारीट फोडून गोड फोव खातात. नातलां – पिलॆर्णांत क्रिस्तांव समाजाचो राबितो आशिल्ल्यान नातलां हीय परब सगलीं एकवटान मनयतात. ह्या परबॆक सगलीं मॆळून गोठो तयार करतात. ह्या दिसांनी सॆंट बॅप्टीस्ट इगर्जॆंत कार्यावळी चालू आसतात, तियात्रां आसता. ईद – पिलॆर्णांत मुसलमान समाजाचो राबितो उणो आशिल्ल्यान ही परब उण्या प्रमाणांत मनयतात पूण दुस-या राज्यांतल्यान मुसलमान धर्माचॆ लोक हांगा राबितो करून राविल्लॆ आसता तांकालागून उण्या प्रमाणांत काय जायना ही परब पिलॆर्ण गांवांत मनयतात.