जाँ जॅक रुसो

रुसो, जाँ जॅक : (जल्म : 28 जून, 1712, जिनिव्हा, स्वित्झर्लंड; मरण:?)

प्रबोधन तेंपावयलो एक नामनेचो विचारवंत. ताचो बापूय घड्याळ – मेस्त्री आशिल्लो. ताच्या जल्माउपरांत कांय दिसांभितरूच ताचे आवयक मरण आयलें. उपरांत तो ताच्या मामाच्या घरा ल्हानाचो व्हड जालो. रुसोचें मुळावें शिक्षण ताच्या मामागेरूच जालें. मामाची अर्थीक स्थिती बरी नाशिल्ल्यान सुरवेच्या तेंपार ताका खूब हाल सोंसचे पडले. सोळाव्या वर्सा कॅथॉलिक धर्मपंथाचें शिक्षण घेवपाखातीर ताका अनेसी शारांत धाडलो. थंय मादाम लुईसी द वॉरेन्स हे गिरेस्त बायलेकडेन ताची वळख जाली. वॉरेन्स हिचेकडेन तो सुरवेक विद्यार्थी आनी सेवक म्हणून आनी उपरांत तिचो मोगी म्हणू रावपाक लागलो. उपरांत वेवसायीक शिक्षण घेवपाखातीर तिणें रुसोक न्यूरीन शारांत धाडलो. थंय मादाम लुईसी द वॉरेन्स हे गिरेस्त बायलेकडेन ताची वळख जाली. वॉरेन्स हिचेकडेन तो सुरवेक विद्यार्थी आनी सेवक म्हणून आनी उपरांत तिचो मोगी म्हणू रावपाक लागलो. उपरांत वेवसायीक शिक्षण घेवपाखातीर तिणें रुसोक न्यूरीन शारांत धाडलो. त्या काळांत ताणें साबार ग्रंथ वाचून काडलें आनी तांचो बारीकसाणीन अभ्यास केलो. व्हॉलतेर हो ताचो आवडीचो लेखक आशिल्लो. प्लूटार्क आनी प्लेटो हांच्या कांय ग्रंथांचो ताणें रीतसर अभ्यास केलो. 1741त मादाम वॉरेन्स हिचेकडेन झगडीं जावन उपरांत तो पॅरिस शारांत गेलो. थंय ज्ञानकोश तयार करपी एक संपादक डिडेरो हाचे कडेन ताची वळख जाली. 1743 त तो व्हेनीस शारांत गेलो. थंय तो एक फ्रँच वकिलाचो सचीव म्हूण वावुरपाक लागलो. पूण ताचेयकडेन वाद करून तो परत पॅरिसांत गेलो. 1749 त ताणें दिजाँ ॲकॅडमीखातीर विज्ञान विकास आनी मनीस सुदारणा ह्या विशयाचेर खर टिका करून, विज्ञानाक लागून मनीसजिणेंत कांय सुदारणा जांवक ना अशें स्पश्ट मत मांडिल्लें. तेखातीर ताका पयलें बक्षीस मेळ्ळें. त्या यशांतल्यान ताका प्रेरणा मेळून तो मुखार चिकित्सक लेख बरोवपाक लागलो. 1754 त तो जिनिव्हा शारांत गेलो. त्या शाराचें नागरिकत्व मेळोवपाखातीर ताका प्रॉटेस्टंट पंथ आपणावचो पडलो. उपरांत तो लक्झेंबर्ग शारांत गेलो. थंय ताणें आपली ‘ज्युली’ ही कादंबरी बरयली. ‘सोशल कॉण्ट्रॅक्ट’ आनी ‘एमिली’ हे ताणें बरयल्ले ग्रंथ 1760 त उजवाडा आयले.

-कों. वि. सं. मं.