होळी
देवनागरी
|
|
होळी हो हिंदू धर्मांतलो एक नामनेचो लोकउत्सव. होळी ह्या उत्सवाक जायतीं नांवां आसात. उत्तरेंत हाका होरी, कोंकण - गोंयांत शिगमो आनी महाराष्ट्रांत होळी वा शिमग अशीं नांवां आसात.[1]
होळी मनोवपाफाटलें कारण
[बदल]होळी मनोवपाफाटले जी आख्यायिका आसा ती अशी, हिरण्यकशप हो राक्षसांचो राजा आशिल्लो तो आपणाक देव म्हूण लोकांक सांगतालो. कोणेय जर देवाचें नांव घेतलें जाल्यार तो तांका मारतालो. हिरण्यकशपची बायल कयादू ही विष्णूची भक्त आसता. हिरण्यकशप हो ताका ताच्या राज्यांत देवाचें नांव लेगीत नाका अशें म्हणटालो आनी हाकांच लागून देव विष्णू कयादूच्या पोटांतल्यान जल्म घेता आनी ताचें नांव आसता प्रल्हाद. हो प्रल्हाद भुरगेंपणापासूनूच विष्णूचो भक्त आसता ताच्या तोंडार फकत नारायण नारायण हाचोच उच्चार आसतालो तें आयकून हिरण्यकशपाक खूब राग येतालो प्रल्हाद कितेंय केल्यार आपणाल्या तोंडातल्यान विष्णूचे नांव सोडिनासलो आनी हाकाचलागून हिरण्यकशपान ताका मारपाचो जायतो प्रयत्न केल्लो.
पूण प्रत्येक फावटी विष्णू ताका वाचयतालो. हिरण्यकशपाक कितें करचें कांयच समजना जावन तो हिडिंबा जी हिरण्यकशपची भयण आशिल्लीं, जिका विष्णून वर दिल्लो आसता तू केन्नाच उज्यान भस्म जावचीना पूण जर तर तुवेन ह्या वराचो दुरुपयोपग केलो जाल्यार तू भस्म जातली ही हिडिंबा आपल्या भावाक हिरण्यकशपाक सांगता हांव प्रल्हादाक घेवन उज्यान बसता आनी तो लासून वतलो पूण आपल्याक कांयच जावचे ना. अशें जाता की तीच उज्यान भस्म जाता कारण तिणे तिच्या वराचो दुरुपयोग केल्लो आसता आनी ती उज्यान भस्म जाता वायट सगळे उज्यान जळून गेले अशें समजून सगळ्या लोकांक आनंद जाता आनी होळी हो सण मनोवपाक ह्या दिसाच्यान सुरवात जाता. सगळे लोक एकठांय जावन एके सुवातेर बारां वरांचेर होळी पेटयतात. एक आब्याचो खांदो कापून हाडटात हो खांदो हाडटना जायत्यो गाळी मारीत हाडटात तो आब्याचो खांदो मदी हाडून दवरतात आनी लाकडां ताच्या सरभोवतणी दवरतात आनी हांका फुलांनी सजयतात. होळ्येची पुजा ही वाटून दिल्ली आसता. होळी जावच्यां चार दीस पयली ह्या सुवातेंवयलें लोक बसका घेतात. लोकांची नांवां बरोवन चिटयो घालतात.
ते चिटयेन कोणाचे नांव आयलां ताणे होळयें दिसा पुजा आनी पुजेचो हेर खर्च करचो पडटा. लोकांकडल्यान देणगी व्हरतात लोक खोशयेन होळ्येखातीर तांका जाता तितले पैशे दितात. होळयेदिसा सकाळी ज्या कोणाक ही पूजा आयल्या ताणी होळयेकडेन शेण काडुन रांगोळी घालून होळयेक फुलांनी सजोवन तिची पूजा करची पडटा. सांजेचे हांगसर भुरग्यांखातीर वेशभुशां सर्त जाता. ताच्या उपरांत नाचाची सर्त धाकटया आनी व्हडल्या भूरग्यांखातीर जातात. ताच्या उपरांत बायलांखातीर कांय सर्ती दवरिल्ल्यो आसतात उपरांत इनामा भेटवण सुवाळो जाता.मागीर रातच्या बारा वरांचेर आरती करुन सगळीजाणां होळयेक पायां पडटात.लोकाक प्रसाद, तीर्थ वाडटात आनी उपरांत होळी पेटयतात. होळी पेटोवन जाल्या उपरांत लोक सगळें घरां वतात आनी दुसरया दिसा सकाळी रंगपंचमी मनयतात लोक एकामेकांगेर वचून एकामेकांक रंग लायतात आनी होळयेची परबी दितात. ताचें उपरांत मागीर भूरगे, जाणटे ढोल, ताशे घेवन घरांघरांनी भोवतात आनी होळयेचो आनंद लुटतात. तशेच रसत्यान जे लोक भोवतात तांकांय रंग लायतात आनी तांका परबी दितात. अशें तरेन होळी हो लोकउत्सव व्हडा उमेदीन मायतात.
पळेयात
[बदल]संदर्भ
[बदल]- ↑ कोंकणी विश्वकोश खंड ४