धिरयो

बैलांझुजींचो एक प्रकार बैल, रेडे, कोंबे सारकिल्ल्या मोनजातीमदीं झुजां आयोजीत करप हो मनशाचो खूब आदींसावनचो एक मनरिजवणेचो छंद .गोंयांत धरून बऱ्याच वाठारांनी,उत्सवाचो एक वांटो म्हणून अशीं झुजां लोक आयोजीत करतात.झूज जिखतल्याक इनामां दवरतात.कांय कडेन प्रेक्षकांखातीर तिकेटीय आसतात.बैलांच्या आयोजीत केल्ल्या झुजांक गोंयांत धिरयो म्हण्टात.झुजींत वांटो घेवपी बैलांचे भलायकेची खास वेवस्था करप जाता आनी तेप्रमाण तांकां खाशेलें खाणजेवण,तशेंच प्रशिक्षण दिवप जाता.ह्यो धिरयो आदीं गांव पंगड धरून जाताल्यो. हालींसरां कांय व्यक्ती आपले बैल तयार करून धिरयांनी वांटो घेतना दिसतात.गोंयांत,विशेश करून दक्षिण गोंयांत,अशो धिरयो फेस्ताच्या निमतान जाल्ल्यो दिश्टी पडटात.गांवचे एके मेकळे सुवातेर,उत्सूक प्रेक्षकांचे हजेरेत धिरयो आयोजीत करप जाता.धिरयांनी वांटो घेवपी बैलांक ताचे पुरस्कर्ते आनी समर्थक उतरांनी, कुरवांनी आनी हातांनी आपआपल्या बैलांक विरूध्द पंगडाच्या बैलाचेर धुरी घालपाक तशेंच जैत मेळोवपाक प्रोत्साहन दितात. धिरी लागचेपयलींच मैदान सोडून पळून गेल्ल्या बैलाक केन्ना चुचकारून जाल्यार केन्ना बळाचो वापर करून परत मैदानार हाडटात.जो बैल प्रतिस्पर्धी बैलाक आपल्या शिंगाच्या आदारान वा हेर उपायान मैदानभायर धुकलूंकपावता तो बैल झूज जिखलो अशें समजतात.

विशेश अशी संरक्षणाची वेवस्था करिनासताना अशो धिरयो आयोजीत केल्ल्यान कांय वेळार सुट्टिल्लो बैल धिरयांखातीर आंखून दिल्ले शिमेभायर सरून प्रेक्षकांक दुखापत जाल्ल्याचे वा मरण आयिल्ल्याचें प्रसंग खूब फावटीं घडिल्लें आसात.तेभायर वांटो घेवपी बैलाकूय दुखापत जाता.

धिरयो आनी युरोपी देशांनी जावपी बूलफायट हांचो तसो लागींचो संबंद दिसना.बूलफायट हे बैलाचे झुजींत बैल आनी मनीस वांटो घेता जाल्यार धिरयांनी बैलाबैलांमदीं झूज लायतात.बूलफायटिचो शेवट मनशाकडल्यान बैलाक जिवो मारप जाता.बूलफायट तशेंच धिरयो ह्यो आपआपल्या वाठारांनी लोकप्रिय आसल्यो आनी तातूंतल्यान साहस तशेंच कुशळटाय हांचें दर्शन जाता आसलें तरी आयच्या काळांत फकत मनरिझवणेखातीर पिडापीड करपी असल्या खेळांविशीं कांय लोक नापसंती दाखयतात.ह्याच कारणाखातीर सद्याक गोंयांत अशा धिरयांचेर बंदी घालची म्हणून न्यायालयांत अर्ज केल्लो आसा.