नागेशी देवस्थान
नागेशी देवस्थान हें गोंयांत फोंड्या तालुकांतल्या बांदोड्या गांवांत हे नागीशी देवस्थान आसा. फर्मागुडी कवळें-फोंडे ह्या रस्त्याचेर सुमार 800 मी.अंतराचे हें देवस्थान आसा.श्री नागेश देवस्थान हें शंकराचे स्वयंभू जागृत स्थान आसून थंयसर शिवलिंगाची स्थापना खूब पुर्विल्ल्यी काळापसून आसा असो उल्लेख मेळटा..
देवळा मुखार एक शिलालेख, आसा तो हें देवूळ पुरातन आशिल्ल्याचो पुरावो दिता. विजयनगर साम्राज्याच्या वीर प्रताप देवाराय महाराय या राजाचे कारकिर्दींता शके १३३५ वा इ.स.१४१३ ह्या काळांत गोमंतकांत मंजण गोसावी हो प्रतिहस्थ आसतना मी शेणवी वागळे हामें वेद खंडिकेचें किळागर,नागझरी मळो शेत आऩी गोलती वाड्यावयलेंरूवी कुलीगर अश्यो जमनी श्री महालक्ष्मी ह्या देवांक देल्ल्याचो उल्लेख ह्या शिलालेखांत आसा.तशेंत ह्या देवळांत प्राचीन काळांतली गणपतीची मुर्ती आसा.कांय जाण म्हणटात, हो देव नागवा गांवांतल्यन नागेशी स्थलंतरीत जाला, जाल्यार कांय जाण म्हणटा ताचे मूळ नागेशीच आसा. ह्या देवस्थाचे संस्थापक कुळावे महाजन कोशिक,वत्स आनी भारव्दाज ह्या गोत्राचे गौड जातीच्या कांय कुटुंबाचे आसून श्री नागेश तांचे कुळ देव.अशेंय म्हणटांत नागेश ज्या कोणाचो कुळ देव आसा तांका पालीचो पात्सो ना.
ह्या देवळाचो फुडो अस्तंतेक अासा आनी ताच्या सामकार एक तळे आसा.ही तळी देवळाची सोबितकाय आनी वाडयता. ह्या तळयेचे खाशेलपण म्हणळ्यार जी बांदोडची फडते आसा जांचो देव नागेश, तांच्या चलयांचे जेन्ना लग्न थरता तेन्ना त्या व्हकलेक म्हुर्ताच्या साडयेरच ह्या तळयेर हाडून न्हाणोवपाक जाय.ना जाल्यार तिचे लग्न करपाक मेळना.वर्सुकी श्रावण म्हयन्यांत ह्या देवळांत सार्वजनीक सप्ताह करता.सातदीस हरिनावाचो गजर हांगा जाता.दर दीसा चित्ररथाची मिरोवणूक जाता.शेवटच्या दि्सा दहुअंडी कार्यावळ जाता.गांवांतले युवक नाट्यप्रयोग करता. अश्विन म्हयन्यांत नवरात्री उत्सव हांगा जाता. ह्या नवरात्री उत्सवाचे खाशेलपण म्हणळ्यार ज्या दीसा दीसा नवरात्रिची पयली माल घालप जाता त्या दिसा देव मखरांत बसता तेन्ना तो एक ल्हान भुरग्याचे रूप घेता अशेच रूप घेत घेत तो शेवटच्या दिसा तो जाण्ट्याचे रूप घेता.हे पळेवपाक नव दीस हांगा खूब गर्दी आसता.सगळ्यात व्हड उत्सव म्हणल्यार जात्रा. नागेशी जात्रेक गांवच्या लोंकांक तशेंच जांचो कूळ देव नागेशी तांकाय दिवजा आसता.पूण जी बांदोडची फडते आसा ती थंय दिवज पेटयना.ती तांच्या गांवान पेटयता.पूण ह्याच दिसा ,तांच्या गांवच्या देवळांत पेटयता.जो गांवचो लोक आसांत तेच हांगा दिवजा लायता.