कारे, दामोदर अच्युत

कारे, दामोदर अच्युत(जल्म: ४ मार्च १९०९, काकोडें - गोंय; मरण: २३ सप्टेंबर, १९८५) नामनेचो गोंयकार मराठी कवी. मुळावें शिक्षण कवळें आनी मडगांवच्या दामोदर विद्यालयांत घेतलें. उपरांत सेगुंदग्राव आनी लिसावाचें पोर्तुगेज शिकप पुराय केलें. १९२५ वर्सा तो दामोदर विद्यालयांत शिकोवपाची नोकरी करूंक लागलो. उपरांत १९२४ वर्सा, पुरुषोत्तम श्रीनिवास सुकेरकार हाणें उजवाडाक हाडिल्ल्या ’हिंदू’ ह्या नेमाळ्यांत, संपादक दत्तात्रय व्यंकटेश पै हाचो सहाय्यक म्हूण तो काम करूंक लागलो. १९२७ वर्सा सावन तो थंयचें पुराय वेवस्थापनाचें काम पळेतालो थंयच तो साहित्य समालोचनात्मक लेखनूय करतालो फ़ुडें मडगांव वाठारांत ताणें आपलो ’गोमंतक’ छापखानो सुरू केलो.

भुरगेपणासावन ताका वाचपाची आवड आशिल्ली. तरणेपणांत बाकीबाब बोरकाराकडेन वळख जाल्ल्यान काव्य आनी साहित्य हाचेकडेन ताचो दाट संबंद आयलो १९२५ वर्सा म्हळ्यार पिरायेच्या सोळाव्या वर्सा ताणें बरयल्ल्या ’ह्ह्दय मंदिर’ हे कवितेक लागून ताका बरीच नामना मेळ्ळी. १९३० वर्सा सावन सां. घ. कंटक हाच्या ’सुबोध’ ह्या म्हयन्याळ्यांत ताचे काव्य समीक्षेचेर लेख उजवाडाक येताले. गोंयाभायल्या ’रत्नाकर’, ’प्रतिभा’, ’यशवंत’, ‘बागीश्वरी’, ‘जोत्स्ना’, ‘पारिजात’ ह्या नेमाळ्यांनी ताच्यो कविता उजवाडाक आयल्यात. १९३४ वर्सा ताचो ’नंदादीप’ हो कवितां झेलो उजवाडाक आयलो.

हाचे उपरांत ताणें जायत्यो कविता रचल्यो पूण त्यो पुस्तकरुपान लोकांमेरेन पावल्यो नात. बारीकसाणेन केल्लें नियाळ सैम, गिन्यानी कल्पकतेचो अप्रूप आविश्कार, शांत आनी सात्विक भावांचें पडबींब ताचे कवितेंत दिसून येता. ताची ’स्मरूनी गोमन्त देवी’ ही कवीता खूब गाजली साहित्या वांगडाच ताणें तरणेंपणात हेर मळारूय वावर केला. समाज सेवा संघ आनी गोमंत विद्यानिकेतन ह्या संस्थांनी ताणें तळमळीन वावर केला. पद्य लेखना वांगडाच ताणें गद्य आनी टीकात्मक लेखन, तांणी केलां.

कारे हांचो 1934 सालान उजवाडाक आयिल्लो नन्दादीप हो काव्यसंग्रह सोबीत रूपांत गोवा मराठी अकादमीन 2019 वर्सां 92 व्या अखिल भारतीय मराठी साहित्य संमेलनाच्यो अध्यक्षा अरुणा ढेरे हांचे हस्तुकी मडगावां प्रकाशित केला. ह्या ग्रंथाचे संपादन नवप्रभेचे संपादक परेश प्रभू हांणी केलां. गोवा मराठी अकादमीन हो 224 पानी संग्रह प्रकाशित केला. तातूंत मूळ नन्दादीप कविता संग्रहासांगाताक कारे हांचेविशींचे संदर्भ लेख आसात. हो ग्रंथ गोवा मराठी अकादमीन मेळपाक शकता.