आदली कुजनांतली आयदनां
देवनागरी
|
|
आदली कुजनांतली आयदनां आता ना जायत चल्यात तर आता ताचें बदला गोंयच्या रांदचेकुडींत आमकां मातयेचीं, तांब्याची, लोखणाचीं आनी लाकडाचीं, स्टीलाचीं पळोवपाक मेळटा. आदल्या काळार चडशीं मातयेचीच आशिल्ली. आदीं मातयेक वेगवेगळे आकार दिवन आयदनां करताली. सकयल कांय वळेरी दिल्ली आसा.
`कुडणें`-जाचो वापर कडी आनी रोस हो पदार्थ दवरपाक जातालो,`बु़डकुलो` शीत रांदपाक जाल्यार ``तीगेलें` हें व्हड मातयेचें आयदन जातूंत सरपटेल म्हळ्यार दुकराचो आनी नाला पासून केल्लो पदार्थ, काब्दिला आदी करतात. कांय अशींय आयदनां आसात जी अमक्याच कारणांक वापरतात देखीक.`कोंन्फ्री` कोयल्योस करताना जेन्ना तो पदार्थ मातयेचेर वा लोखणाच्या तव्यार शिजयतात.`फोर्न` हाचो वापर केक, बेबींका वा अश्या तरेचें खुबशे पदार्थ करताले, फोर्न पेटोवपाक नाल्लाच्यो कट्ट्यो वयर आनी सकयल दवरुन उजो करताले.`मायतुलां` ह्या आदनाचो वापर बुडकुलो वा कुडणें हांचेर धापण म्हण करताली.`गुरगुरेत` जाका मातयेचो कोंबो म्हणटात, जातूंत पिवपाचें उदक दवरतालें, थंड उरपाची प्रक्रीया जावन तें उदक पिवपाक वापरताली. उदकाचो साठो `वैंले` संचय करुन दवरतालें जाल्यार कडधान्याचो जमाव करप जातालो.`तांबयो` उपेग बल्लांतलें उदक काडपाक जातालो आनी तशीच `कौसुलो` वा `कळशी` आसताली जी तांबयाकून व्हड जातूंत बांयचें उदक काडपाक वापर करतालें आनी ताचें परस व्हडल्या आकारान आशिल्याक `कळसो` म्हणतालें. ही आयदनां हिंदू वा क्रिस्तांवाच्या घरांनी आसतालीच. हरशीं नव्यो व्हकल्यो तांब्याची आयदनां रांदनीत हाडटालीं आनी `तोस्त` जे आयदनां धुवपाक उपेग जाता.`कोंन्फ्रो` जातूंत सान्नाज, लातोड, पातोळ्यो आदी शिजोवप जताले आनी `तायल` नुस्तें भाजपाक आनी कसलाय खाणां हुंड्याक हाडटालीं.
प्लास्टीकाचो सोद लागचें पयली `कोदेम` नांवाचें मातीयेचें आयदनां वेगवेगळ्या आकाराचीं आसताली जातूंत कपडे धुवप जातालें तशेंच उदक गरम करपाक तांब्याचो` हांडो` आयदनां वा `मडकी` जातूंत भात सुद्धा शिजयतालेंत.
रांदचीकूड ही केन्नाच `दौले`,`कोयतें` `व्हडलीसुरी` मांस कातरपाक चमचें `आडी` नुस्तें साफ करपाक आनी भाजी ,मांस कातरपाक आदी.
`कुर्पण` म्हुण आसतालें गोल आकार ताका बांबुच्या लाकडाचे जाळे `बुडकूल्याच्या तोडार धापतालें.
`वाळण` शीत करताना तातुंतलो नितळ गाळपाक लायतालें ,ख्रीश्र्चन लोक निवळाक `धोण` म्हण्टात.
`रगडो` आनी `फातर` जो दळपाखातीर उपेग जातालो सगळ्या घरांनी पळोवपाक मेळटालो.
`नौल्ली/नळी` कसल्या तरी धातू पासून तयार केल्ली नळी तातुंतल्यान फुंक मारुन उजो पेटोवप जातालो.
भात हे घरांतूच कांडप जातालें,घरांत जमीनीचेर नळकांडेवरी गोल केल्लो आलतालो जाका `वायन` म्हण्टालें जातुंत भात घालून `मुसाळ` च्या आदारान तें भात घोडायतालें. `वायन` म्हळ्यार घरातल्या पुराय जमनीर शेण सारोवन तो जागो सपाट करतालें `दातें` आसतालें दोन गोलाकार फातर एकामेकांचेर दाळील्ले जातुंत भात,तांदुळ त्या फातरामदी घालुन ल्हान दाण्याच्या सहाय्यान वयलो फातर वाटकुळो घुवडोवप.
चडश्या घरांनी रांदचेकुडीक तेकुनुच बांयो आसतैल्यो आना बांयतलें उदक काडपाक जनेला करतालें भिंतीक आनी तिकाच लाकूड,धातुची नळी बांदून `गाडी` लावन उदक काडप जातालें.
जर घरांतली मनशां चड आसात जाल्यार रांदचीकुडीतली माचयेर एकापरस चड चुलीं आसताल्यो त्यो चिऱ्याच्या फातराच्यो वा मातयेच्यो आसून एकामेकाच्या समान अंतराचेर करतालें.ह्या रांदचेकुडीक तेकनूच ल्हान ल्हान कुडीं करतालें जातूंत उज्याक लागपी लाकडां,पे़ट्रोल ,नाल्लाच्यो कट्टी आनी सुकी पानां जीं उजो करपाक गरजेच्यो पडटाल्यो त्यो ह्या कुडींत साठोवन दवरतालीं.उज्याक लागपी लाकडां ही गर्मेच्या म्हयन्यांत एकठांय करतात.पावसाच्या दिसानीं सगळें मेळपाक कठीण जाता तेन्ना पावस पडपाच्या आदल्या म्हयन्यांत सगळो पुरूमेत करुन दवरतात जशे कांदे वताक सुकोन दवरप,सुके नुस्तें(खारें), नाल्ल -खोबरें, भात, मसाल्याचें सामान, भात शिजोवप मागीर सुकोवप आनी मागीर गिरणीर कांडपाक व्हरप. मे म्हयन्यांत सगळ्यो बायल्यो पुरूमेत करून दवरतालीं.
