सुकुरचो गांव
सुकूरचो गांव हो बार्दॆझ तालुक्यांतलो झाडा पेडांनी नटील्लो एक सोबीत सुंदर गांव जावन आसा. ह्या गांवांत फामाद पळोवपासारकी,आकर्शक,मनभुलोवणी आशिल्ली वस्त म्हळ्यार सुकुर सायबिणीची इगर्ज जी 1667 ह्या वर्सा फ्रांसीसकन पाद्रींनी बांदिल्ली.ही इगर्ज बांदचे पयलीं थंय एक सां.साबेस्तांवाचें कपेल आशिल्लें. हें कपेल ल्हान आशिल्ल्यान आनी गांवांत लोक खूब जाल्ल्यान त्या गांवांत इर्गजेची गरज पडली आनी ह्याच कारणाक लागून थंय आशिल्लें तें कपेल मोडून इगर्ज बांदली आनी ते इर्गेजेक सुकूर सायबीणीची इर्गेज म्हण नांव दिलें कारण ह्या गांवचें नांव सुकूर जावन आसलें आनी पुरवजांचो असो एक समज आसा की ही इगर्ज बांदताना थंय एक सायबीण येवन उबी रावलली आनी हेचखातीर तिका ते इगर्जेंत दवरून ते सायबीणीक तशेंच ते इगर्जेक तें नांव ताणी दिल्लें. ह्या गांवचें नांव पुर्तुगेज भाशेंत जावन आसा सोकोर पूण कोंकणी भास उलोवपी गोंयकार ह्या गांवांक सुकूर ह्या नांवांन वळखतात.सुकूर गांव सेरुला नावांच्या व्हड गांवचो एक भाग जावन आसलो,आनी ताका पर्यांत सालवादोर-दो-मुंदो हें पुर्तुगेज नांव दिल्लें पूण अापले संस्क़ृति अानी भाशेचो मोग करपी स्थानीक आपल्या गावांक सालोय म्हण वळखतात.
सुकूर हो गांव आठ वाड्यानी वांटललो आसा आनी ह्या गांवचे वाडे म्हळ्यार मायना, आमबीरना, जोसवाडो, वाडें,खाररें, आरारीं, लिमावाडो आनी बुतकी वाडो.सुकूर गांवांत आशिल्ली सुकूर सायबीणीची इगर्ज सुकूरच्या जोसवाडो ह्या वाड्यांत वसल्या. म्हापसा सावन पणजे वतना परवरीं राष्ट्रीय महामार्गाच्या तिसक्यार दाव्यान वचत जाल्ल्यार एक बारीक रस्तो काडून एक व्हडली चडटी मेळटा आनी ही चडटी काडून एक बोब्द(tunnel) मेळटा. आदल्या तेंपार हें बोब्द एक भिरांकूळ सुवात आशिल्ली,कारण ह्या बोब्दान चोर लिपून रावताले आनी येवपी वचपी प्रवाशांक त्रास करून तांकां पुराय तरेन लुट्टाले. पयलीं हो रस्तो मातयेचो आशिल्लो. लोक ह्या बोग्दांतल्यान पासार जावपाक भियेताले कारण ह्या बोग्दान सदांच काळोख आसतालो.हें बोब्द खूब अशीर आशिल्ल्यान ह्या बोग्दान सूर्यकिर्णां केन्नाच झळकनासली.पूण जशीं वर्सां पासार जालीं हें बोग्द कातरून सरळ करुन आतां उजवाड भितर बोब्दान पाविल्लो आसा आनी ह्याच कारणाक लागून सुकूर रावतल्या लोकांक ह्या बोग्दांतल्यान वचपाक कसलीच भिरांत दिसना.
लोकसंख्या
[बदल]लोकसंखॆची बांदावळ 2011च्या लोकसंख्याप्रमाण सुकूर ह्या गांवांत एकूण लोकसंख्या 27,978 अशी आसा. तातूंत दादल्यांची संख्या 10,943 आनी बायलांची 11,035 अशी आसा. सुकूर गांवांत सरासरी 85 टक्कॆ साक्षरता आसा. एकूण सुकूर पंचायत क्षॆत्रांत 2013 वर्सा 595 लोकांची जल्माची नोंदणी जाल्ली तशॆंच 35 लोकांच्या मर्णाची नोंदणी जाल्या. क्षॆत्रफळ - 2011च्या लोकसंख्यागणनॆप्रमाण सुकूर गांवचॆं एकूम क्षॆत्रफळ 1252 हॆक्टर्स आनी हाचॆच फूडॆ खुबशा भागांनी विभाजन कॆल्लॆ आसा. एकूण 462.29 हॆक्टर्स क्षॆत्र वसाहतीखाला आसा.खासा रानाचॆ क्षॆत्र हॆं 65.75 हॆक्टर तशॆंच खाजन जमीन 265.97 हॆक्टर, एकूण पोरसूचॆ क्षॆत्र 108.36 आसा. आनी नैसर्गीक क्षॆत्र 288.86 आसा. उदकाचॆ क्षॆत्र 16.94 आसा तशॆंच शिक्षणीक क्षॆत्र 3.10 आनी यॆरादारीचो भाग 38.40 आसा. मुखॆल शाराकडल्यान अंतर सुकूर हो गांव पर्वरी मतदारसंघ बार्दॆझ तालुका उत्तर गोंयांत पडटा. सुकूर हो गांव सुकूर पंचायत क्षॆत्रांत यॆता. पणजॆ आनी म्हापसा ही मुखॆल लागीं आशिल्ली फामाद शारां जावन आसा.गोंयची राजधानी पणजॆ हांगा सुकूर गांवांतलॆ चडशॆ लोक सणावॆळार खरॆदी करपाक यॆतात. दुसरॆं लागशिल्लॆं शार म्हळ्यार म्हापसा. गांवांतलॆ लोक घराकडॆन रुजयल्ल्यो भाज्यो आनी हस्तकलॆच्यो चडशो वस्तू म्हापशां बाजारांत पयशॆ कमोवपाच्या उद्दॆशान विकतात. गांवांकडल्यान शाराकडचॆं अंतर सात तॆ आठ की.मी. आसा.
दॆवपुजॆची मुखॆल स्थळां
[बदल]सुकूर गांवांत तिनूय धर्माचॆ लोक एकचारान आनी एकवतान रावतात.
मशजीद
[बदल]
मशजीदाच्या अध्यक्ष हाजीर अभाहीम आगा हांच्या मुलाखाती पमाण ही मशीद 1997 वसा बानिल्ली.पयली मुसलमान भावांक तांची पुजा करपाक दुसरया गावात वचचे पडताले. मुसलमान बांदवाची लोक संख्या वाडली म्हण ही मशजीद बांदचें पडलें.
देवळां
[बदल]
सुकूर गावांत तीन मुखेल देवळां आसात. सगळ्यान जुने आनी मुखेल देवूळ म्हळ्यार विठ्ठल महारूद्र देवस्थान. हें देवूळ विठ्ठल महारूद्राक ओपला. दुसरें देवूऴ जावन आसा साई बाबाचें, हें 1955 बांदिल्लें. तिसरें जावन आसा राष्टोऴी मंदिर हें 1985 बांदिल्ले.हालिच्या काळान बांदिल्लें देवूळ जावन आसा दत्त मंदीर जें 1998 बांदिल्लें.
इगर्ज आनी कपेलां
[बदल]
नोसा सॆन्होरा डी सुकूर ही सुकूर गावातली मुखॆल इंग्रज्. 1667 वसा्र फा्सीयकान हांच्यानी ती बांदिल्ली.ही जोसवाडो हांगा आसा.सुकूरान स कोपेला आसात.ती म्हळ्यार रूजाय सायबिणीचें कोपेल रेमेद सायबिणीचें कोपेल सांत खुरसाचें कोपेल सांत साबेस्चेतांचे कोपेल सांत खुरसाचें कोपेल कालदलेरया सायबिणीचें कोपेल
वेवसाय
[बदल]सुकूर गांवात हिरवाळ शेतां आशिल्ल्या कारणान शेती वेवसाय हो तांचो मुखेल वेवसाय जावन आसात.त्याच्या उपरांत काजवाची हांगा झाडाआशिल्या कारणान सोरो काडप हो दुसरो मुखेल वेवसाय.तशेच वाड्या नावाच्या वाड्यार कुमाराच्या वेवकायाक लागून नामना मेळल्या.आरीम ह्या वाड्यार रायकर गृप्स नावाचो पंगड आसा. जो गोंयभर नाटकां बसयता आनी करतात.
सुकूर गांवांत मनयल्लीं कांय फेस्तां.
[बदल]सुकूर गावांत रावपी ख्रिस्ती लोक दोन मुखेल फेस्तां मनयतात. एक सां. साबेसत्यांवाचें फेस्त जें जानेराच्या म्हयन्यांत मनयतात आनी दुसरें मुखेल फेस्त म्हळ्यार सुकूर सायबीणीचें जें नोवेम्ब्राच्या म्हयन्यांत मनयतात. ह्या गांवांत रावपी हिंदू भावां – भयणां आपल्यो तीन मुखेल सण परबो मनयतात आनी त्यो म्हळ्यार जानेराच्या म्हन्यांत साय बाबा देवस्थानाची परब मनयतात आनी माय म्हयन्यांत वेतल महारुद्रा देवस्थानाची परब मनयतात आनी हे परबे उपरांत दिसेंबराच्या म्हयन्यांत दत्तामंदीर देवस्थानाची परब मनयल्ली ह्या सुकूरच्या गांवांत आमकां अणभुवपाक तशीच पळोवपाक मेळटा.
संगीत आनी संस्कृताय
[बदल]श्रावणाच्या म्हयन्यांत सुकुरच्या गांवांत हिंदू भावां-भयणां मदीं व्हडलो दबाजीक उत्सव जाता. तीं सगळीं वेतल मंदीरांत एकठांय येतात आनी आपल्यो भेटो भेटयतात. तांचे मदीं तीं सर्ती आयोजीत करतात, कार्यक्रम आयोजीत करतात जश्यो की रंगोळी घालपाची सर्त, डेकॉरेशन सर्त, भजन सर्त तशीच नाटकांची सर्त. नवरात्री आसता तेन्ना दांडीया सर्त ह्या मंदीरांत आयोजीत केल्ली आसता. धालो हो लोकनाच जानेराच्या म्हयन्यांत ह्या मंदीरांत सुकुर गांवच्यो हिंदू भयणीं सादर करतात. सुकूरच्या गांवांत रावपी ख्रिस्ती लोक गांवांत जातल्ल्या सांस्कृतीक कार्यावळींक, मेळाव्यांक फामाद अशीं लोकगीतां,घायतात आनी ह्या गीतां वरवीं तांचें मनोरंजन जातालें. हीं लोकगीतां जावन आशिल्लीं मांडे आनी दुलपदां.
मांडे आनी दुलपदां
[बदल]आगो फुलांबाय
[बदल]आगो फुलांबाय, फुलांबाय फुलांचें म्हजें बाय मोटे मोटे पोलकीस फुलांबाय तुका कित्याक बाय?
तांबडे तुजे ओंटु फुलांबय रोजां सारके पोळे मोटे मोटे पोलकीस फुलोंबाय सगळे तुजे कोडे.
घारशे तुजे दोळे फुलांबाय आरश्यांत वोतून पोळे मोटे मोटे चोले फुलांबाय तुका मोडटात दोळे.
गुपीत मोग
[बदल]गुपीत मोग भुरग्याच पोणायलो देवान मिस्ता निरमिलोलो आतां जालों हांव एकलो,एकवोट जावन तुमचो मोग दोशीं जालो उगडास येता म्हाका तुज्या उतरांचो.
भुरग्याच पोणायल्या सुखा.....सुखा.....सुखा एकलोच दोवोरलोय म्हाका.....म्हाका.....म्हाका कोशें पुटोवलें तुका सांडच्याक म्हाका.
एकसुरपोण म्होजेरु आयलें देवान मिसता निरमिलेलें दोगां पारव्यांचें जोडें,मोगान भोंवतालें,काळीज गो आमचें आयच्यान सेपारादू जालें.
काजार जांवच्या आदीं मोगा दोन-तीन चीटी धाडल्यो म्हाका चीटी वाचुंया वेळार रोडूंच्याक येता, काळीज फाफसोता आयच्यान सोंवसार नाका दिसता.
आंगवण
[बदल]आंगवण आमी केलेली रे दोगांयनी गोपांत धोरुन रोडल्यांव आमी दुखानी काळजां आमची गुंथायलेलीं चींतनानी दुस्पोट आमची केली कोट्टा आमच्या घोरच्यांनी
खोशी काजाराची,निरडुकाय घोरच्यांची मोगा बिरमोत फुटों आमच्या दुखांची.
आमची चिंतना वार्यार उबलीनात रोगताची दुकां गोलोवन कोणे पुसलीनात एका-मेकाक सेगरेद आमचो गोमलो ना देवान आमचे चुरचुरे मातपूण केलेनात.
उगडास येता
[बदल]उगडास येता म्हाका नातालांचे रात्रीचो तो दीस जावन आसा आमचे आमीजादीचो नियाळ कोर रे मोगा, चोंद्रीमाचो ताचेर विनलोलो आसा मोग दोगांयचो.
सिंतीद ना मोगा,लिसांवांचेर फोकोत तुजेर देखून पानीश दिंबी घालतां बांकाचेर
गोंया थावन पापान बोंबोय व्होरोन म्हाका इश्कोलाक व्होरोन घालें बेंड्रा आ......शेंलीं रे मोगा चीट बरोवंक तुका कोटा माद्री म्होजे पाटल्यान भोंवता.
सुकूर गांवांत मेळिल्लो एक इतिहासीक पुरावो
[बदल]सुकूरच्या गांवांत एक मायना नांवांचो गांव आसा. ह्या गांवच्या तोंकार एक दोंगर आसा आनी सगळो लोक ह्या गांवच्या दोंगराक “खण” म्हण वळखतात कारण ह्या दोंगराचेर कांय शेकडे फाटीं चिरे काडपाची खण आशिल्ली. पूण सुकुर गांवांत रावपी लोक ह्या दोंगराक “बारा जाणाची खूण” म्हण वळखतात. ह्या नांवा फाटल्यान एक इतिहासीक काणी लिपल्ली आसा जी तोंडी रुपान ह्या सुकूरच्या गांवांतल्या पुरवजांकडल्यान आमी आयकली आसा. त्या दोंगरार एक व्हडलें नाल्लांचें भाट आशिल्लें आनी ह्या भाटांत आशिल्ल्या माडांची सूर काडपाक सुकुर गांवां भोंवतणी आशिल्ल्या गांवांतले रेंदेर ह्या दोंगराचेर त्या भाटांत येवन सूर काडटाले. आदल्या काळार लेगीत चोरयो जाताल्यो, चोर लोकांची गिरेस्तकाय चोरताले आनी साकांनी ती भरुन फांतोडेर ह्या दोंगरार त्या नाल्लांच्या भाटांत येवन आपले गिरेस्तकायेन भरल्ले साक माडां मुळांत लिपयताले नकळो जावन की त्या माडार वयर रेंदेर बसून तांकां सदांच पळयता म्हण. सगळे चोर एकाच वांगडा त्या दोंगरार आपले भरल्ले साक घेवन येनाशिल्ले पूण एक-एक करुन ते येताले आनी माडापोंदा आपले साक लिपून दवरुन परतून चोरुंक वताले.
माडार बशिल्लो रेंदेर ह्या चोरांचें कार्य सदांच वयर माडार बसून पळयतालो. ताका तांचो खूब राग येतालो तशेंच ताका तांचो वाजय आयिल्लो. ताका ताच्या जिवाची भिरांत दिसताली चितून की ते चोर ताका पळोवन ताचो खून करीत म्हण. ह्या कारणाक लागून तो रेंदेर त्या चोरांक एक – एक करुन मारुन उडोवपाक थारायता.
जेन्ना एक चोर आपले गिरेस्तकायेचो साक घेवन माडामुळांत लिपोवपाक येता तेन्ना हो माडार बशिल्लो रेंदेर सडसडीत माडावयलो देंवता आनी वेळ वगडायनासताना त्या चोराक आपले कोयतेन कातरता आनी सडसडीत आसलो तसो वयर माडार चडटा. जेन्ना दुसरो चोर आपले गिरेस्तकायेचो साक घेवन येता आनी पयल्या चोरा भाशेन माडामुळांत लिपयता. तेन्ना परतो हो रेंदेर माडार सावन सकयल देंवता आनी त्या दुसर्या चोराक आपले कोयतेन कातरता अशें करुन तो बारा चोरांचो जिव घेता.
पुर्तुगेजांचें शासन गोयांत चल्लिल्यान खून करतल्यांक माफी नाशिल्ली. मर्णाचें फर्माण खून करतल्यांक भोगपाक पडटालें आनी ह्याच कारणाक लागून त्या रेंदेरान पुर्तुगेजांच्या हातांनी मरपाचे बलदेक आपलो जीव आपल्याच हातांनी तेच कोयतेन काडलो.
हो एक व्हडलो खून त्या दोंगरार जाल्ल्यान त्या दोंगरार वचपाक सगळे सुकूर गांवचे लोक भिंयेवपाक लागले. आनी ह्याच कारणाक लागून सुकूर गांवचे लोक एकठांय आयले आनी हे घडणुकेचो उगडास म्हूण ताणी सगळ्यांनी मेळून त्या दोंगरार आशिल्ल्या एका व्हडल्या खडपार बारा खुरीस, एक धदकें, आनी एक कोयती कांतयली. तसोच ताणी एक खुरीस थंय बांदलो आनीक तसली घडणूक ह्या गांवांत केन्नाच घडची न्हय म्हूण. वर्साच्या वर्सा सुकूर गांवांत रावपी लोक एक बस करुन त्या दोंगरार वतात आनी त्या खुरसाक फुलांनी आनी पेटलल्या वातीनी नेटोवन आपली खास मागणी लाधायनीच्या रुपान त्या खुरसाक भेटयतात.
संदर्भ
[बदल]1. कोंकणी विश्वकोश. 2.सुकूर पंचायत घर. 3.मुलाखत सुकूर गांवच्या जाणकारांकडेन - हेमा शिरोडकार - मिलाग्रीस सिमॉइस 4.महिला आनी बाल कल्याण खातें 5.हाजीर आब्राहेम आगा मशजीदाचो अध्यक्ष 6. वेतल महारुद्रा देवस्थानाचो भटजी.
चित्रां
[बदल]File:https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Sunni_Gausiya_Masjid.jpg File:https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Rashtroli_Mandir.jpg File:https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Vetal_Maharudra_Devasthan.jpg File:https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Datta_Mandir.jpg File:https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Sai_Baba_Devasthan.jpg File:https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Carved_Rock_at_Maina_hill_rock..jpg File:https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Carved_Rock_with_12_crosses,_1_chopper_and_1_toddy_vessel.jpg File:https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Our_Lady_of_Socorro_Church.jpeg
- ↑ "Archive copy". Archived from the original on 2014-02-26. Retrieved 2014-08-01.
{{cite web}}: CS1 maint: archived copy as title (link)