आंगवण
आंगवण[बदल]
स्वताच्या मनांतलो हेत पुरो जावंचो म्हूण देव देवतेक पूजोपचाराच्या दिल्ल्या वचनाक वा एकाद्री वस्त अर्पण करपा खातीर दिल्ल्या उतराक ‘ आंगवण ’ अशें म्हणटात.
‘ आंग ’ म्हळ्यार शरीर वा कूड. आंगवण ही मनशाचे कुडीच्या हिता खातीर केल्लो संकल्प आसता.
कर्मा स तरांचीं आसतातः नित्य, नैमित्तिक, काम्य, निषिध्द, प्रायश्र्चित आनी उपासना मनांत इत्सा बाळगून केल्ल्या संकल्पांक ‘ काम्यकर्म ’ म्हणटात. आंगवण हो प्रकार काम्यकर्मांत आस्पावता. मात हेर काम्यकर्मां इत्सित हेत पुराय जावंचे आदीं करतात. आंगवणीचो संकल्प मनांतलें काम जातकच पावयतात.
‘ आंगवण ’ करपाची चाल पूर्विल्ल्या काळासावन चलत आयल्या. आंगवणींत देवान पयलीं भक्ताली इत्सा पुराय करप आनी इपरांत भक्तान देवाक आंगवण पावोवप असो क्रम आसता.आंगवणींत देवाच्या देवत्त्वाक आवाहन दिवपा वांगडा, आव्हानय आसता. धर्मीक श्रध्देंतल्यान देवतेकडे जाल्ली ‘ आंगवण ’ ही कबलात आसा. आंगवण पावोवन भक्त आपलें देवा विशींचें फारीकपण परगटायता. आंगवण देवाकच करतात अशें न्हय तर देंवचार, भूतयोनी आनी घराच्या मूळ पूरसाकय करतात. आंगवण कसल्याय कारणाची, कसल्याय स्वरूपाची आनी कोणाकूय केल्ली आसल्यार लेगीत, इत्सित फळ मेळटकच पावोवची पडटा. नाजाल्यार त्या दैवताचो कोप जाता असो समज आसा.
पुराणांत आंगवणीचे उल्लेख मेळटातः
सत्यनारायणाचे पूजेचे कथेंत साधुवाण्यान केल्ले आंगवणीची खबर वाचूंक मेळटा. साधुवाण्यान आपल्याक भुरगें जाल्यार आंगवण करीन अशें सांगून घेतलें. उपरांत ताका ‘कलावती ’ ही चली जाली. बायलेन वाण्याक आंगवणीची याद केली. चलयेचें लग्न केलें तरी तो आंगवण करपाक विसरलो. हे आंगवणीक ते कथेंत ‘ प्रतिज्ञा ’ अशेंय म्हळां.
‘ भ्रष्ट प्रतिज्ञा आलोक्य शापं तस्मै प्रदत्तवाना ’ ।। असो देवान त्या साधुवाण्याक आंगवणीक चुकलो म्हूण श्राप दिलो.
आंगवणीचे प्रकार[बदल]
१)व्रतां करप
२)नेम पाळप
३)वस्ती करप
४)कुडीक कश्ट दिवप
ताची विस्कटावणी अशी आसा।
व्रतां[बदल]
सत्यनारायण, वरदशंकर, सोळा सोमार, सोळा शुक्रार. वस्तीः मेणवाती, दागिने, खण-कापडां, तुळाभार, नाल्ल, साकर, धान्यां, आयदनां.
नेम पाळप वा कश्ट दिवपी-साष्टांग नमस्कार, प्रदक्षिणा, देवाच्या हुमऱ्यार नाका घांसप, हुमरे-सोंपणां धुवप, उपास करप.
मुसलमान धर्मांत आंगवणीक ‘ मिन्नत मानत ’ अशें म्हणटात. ह्या धर्मांत अल्लाक आंगवणेच्यो वस्ती म्हळ्यार रूप्या घोडे, हत्ती तर दितातच, ते भायर अल्लाच्या नांवान गरीब लोकांखातीर अन्न, कपडो ह्या सारकिल्यो वस्तू दिवन आंगवण फेडटात.
महाराष्ट्रांत खंडोबा आनी कर्नाटकांत रेणूका ह्या दैवतांक, भुरगीं ओंपपाची चाल कांय पंगडांभितर आसा. देवाक अशे तरेन ओंपिल्लीं भुरगीं घरा परतनासतना देवाचे सेवेक आपलें जिवीत सारतात. गोंयां आंगवणीचें रूप देवदेवतां प्रमाण बलदता. कांय आंगवणीचे प्रकार अशेः
1. सांतेर-सात तरेच्या (सात रंगांच्या) फुलांची माळ घालप. होंट दिवपाची-काजळ, कुकूम, खण, नाल्ल, तांदूळ दिवपाची आंगवण.
2. फातर्पेची शांतादुर्गा-फुलांचें ताट दिवप. 3. गणपती-भुरगें जाल्यार तें माटोळेक बांदप. 4. म्हारु-देंवचार-सूर, रोंट, विडी, सांगोड दिवप. 5. बोताळ-जोतें, कोंबो, बोकडो दिवप. 6. खुंटी-होंट दिवप. 7. चंद्रेश्वर-नाल्ल-पड, फुलांचें ताट दिवप. 8.भूतनाथ-पायलेची खिचडी दिवप. 9. चंद्रेश्वर देवस्थान (पाड्डें)- एकाद्रे बायलमनशेचे केंस गळपाक लागल्यार आपले केंस गळपाचे थांबल्यार शेजदारा कडेन जीं पांच सोंपणां आसात तीं आपल्या केंसान झाडून घेतां अशी आंगवण करता. 10. सत्यनारायण-पांच घरां भीक मागून सत्यनारायणाची पूजा करपाची आंगवण करतात. 11. संत सां फ्रांसिश्कु शाव्हियर (ओल्ड गोवा-व्हेल्य गोवा) ह्या क्रिस्ती संताक, कुडीच्या खंयच्याय अवयवाक पिडा जाल्यार, ती निवारण जावची म्हूण आंगवण करतात. ही आंगवण पिडा सोंपतकच ज्या अवयवाखातीर आंगवण केल्ली त्या अवयवाची मेणाची आकृती करून ह्या संताचे कुडीक ओंपतात. कोलव्यां इगर्जींतूय अशी चाल चलता. 12. ओल्ड गोवा हांगा घरांनी भोंवन भीक मागून जें मेळटा त्या पैशांनी मीस करपाची आंगवण करतात.