उदकांतली अप्रूप सृश्ट

वऴख

पृथ्वीचेर सुमार तीन वांटे उदक आनी फकत आक वांटो जमीन आसा. अशें आसुनूय आमी जमनीर रावपी आशिल्ल्यान उदकांत रावपी जीव जिवाती परस आमकां जमनीर रावपी प्राण्यांची चड माहिती आसा.हिमालयांतल्यान आमच्या वाठारांत येवपी न्हंयांनी तशेंच मनशान तयार केल्ल्या तऴ्यांनी,आमकां उदकांत रावपी,वाडपी सैम पऴोवपाक मेऴटां.इतलेंच न्हय तर,आमकां लागीं लागीं 5,600 किलोमिटर लांबायेची दर्यावेऴ मेऴटा.आमकां आजापाची आनी विश्वास बसनासारकी विचित्र आनी मनभुलयाणी जीव जिवात पऴोवपाक मेळटा.

उदकांत रावपी जिवांक उदकांत रावपापासत खूब बदल आपणावचे पडल्यात.कांय जिवांनी तांच्या जियेवपाचे संवयेन खूब प्रभावी बदल आपणायल्यात. देखीक, हेलोबेटस् हो दर्यादेग पसून शंबरांनी किलोमिटर भितर रावन लेगीत उदकाचेर चलपाक शकता.हो जीव जमनीर रावतल्या जिवां भशेन दिसता आनी तांचे भशेंन स्वास करता.हाचे उरफाटो स्पॅाज(चिटको)वा दर्यांतलें नक्षत्र हाचे सारकी जी जिवात मेऴटा,तांचो धर्तरे कटेन कसलोच संबंद ना.

दर्यांतल्या जीव जिवाती मदीं एक मोटो फरक आसा तो तांच्या स्वासोस्वासा संबंदांत.जमनी वयलीं जनावरां फुफुसांतल्यान ही प्रक्रिया करतात, जाल्यार दर्यांतली जिवात आपली गऴपटां गिल्स प्रक्रियेंत वापरतात.कांय नुस्त्यांक फुफुसां भशेन काम करपी अवयव आसतात आनी उदका भायर तोंड काडून तीं स्वास घेवपाचें काम करतात.

दर्यांतल्या नुस्त्यांच्या आंगांतलो द्रव पदार्थ दर्याचे खारसाणी परस उणो खार आसता.कारण नुसर्तीं तांच्या आंगांतल्यान आनी गऴपुटांतल्यान उदक भायर सोडटात.उदक सदांच उणे खारसाणी कडल्यान चड खारसाणी कडेन वता.हाका लागून नुसर्त्यांक उदक पीत रावचें पडटा.गोड्या उदकांतल्या नुस्त्याच्या आंगांतलो द्रव पदार्थ मात सरभोंवतणच्या उदका परस दाट आसता.ताका लागून तीं चडांत चड उदक ओडून घेतात आनी असलें अदीकचारीचेंउदक भायर उडोवंक मदत करपाक तांचीं मुत्रपिंडांय सशक्त आसतात.

जनावरां आनी वनस्पती उदका परस जड आसतात. म्हणून तांचे भितर उदकांत उफेवपाची तांक सैमान निर्मिल्या. ही वेवस्था थेंबाथेंबान तेल सोडपी ग्रंथी वरवीं, वा आंगांत चरबेच्या रूपान आसूं येता. वा फाटीचो कणो, केंस आनी आंगांतली सपाट मांडावऴ जाका लागून उदकाचेर ती कूड पसरून उरता आनी तांचें बुडप सवकास जाता.मात उदकांत पेंवपाची तांक आशिल्लीं जनावरां, तांचे स्नायू पेंवपाखातीर वापरपाक शकतात.उदकांत रावतल्या जनावरांक एक फायदो आसता.उदकाचे दाटायेक/घनताये लागूव ह्या जनावरांक जमनीर रावतल्या जनावरांक भशेन आपल्या शरिराचें वजन उबारचें पडना वा गुरुत्वाकर्शणाचे शक्तीचो प्रभाव तांचेर पडना.ताका लागून तांचीं ल्हव आसूं येतात आनी उदकांतलीं जनावरां आकारान खूब व्हड जावं येतात,देखीक देवमासो. तऴ्यांनी वा न्हंयांनी रावपी उदकांतलीं जनावरां तशेच समुद्र किनार्याचेर रावपी जनावरांक थंयचें उदक आटपाचो भंय आसता.जायती जनावरां ह्या भंया पसून वाटावपाक रेब्यांत पुरून रावतात आनी अशा वेऴार तांचो स्वासोस्वास आनी शारिरीक वावर मंदावता.

जीं झाडां वा वनस्पती खऴखऴपी उदकांत रावतात,तांणी व्हांवन वचपा पासून स्वताक वाटावंक जाय. ह्या झाडां मदीं ओडून घेवपाची एक शक्त निर्माण जाता आनी ते वरवी तीं उदकाच्या झोताक दसून रावतात वा फातरां मदल्या खांचींक धरून रावतात आनी तांचो आकार किरकोऴ जाल्यान उदकाचे झोती बरोबर तीं व्हांवन वचपाक शकनात.

जमनीवेल्या जनावरां परस हांचें प्रजनन सोंपे.ह्या उदकांतल्या प्राण्यांनी उदकांत तांतयां आनी शुक्राणु सोडल्यार पुरो,तीं थंय एक जातात आनी नव्या जिवांक जल्म मेऴटा. कांय उदकांतल्या प्राण्यांनी अन्न मेऴोवपाची आपली खाशेली पद्दत आपणायल्या. ते अन्नाचे कण आशिल्लें उदक आपल्या तोंडांतल्यान भितर घेतात.हेंउदक एके चाऴणींतल्यान वता.थंय अन्नाचे कण आडखऴून उरतात आनी अन्न म्हूण गिऴप जाता. देवमासो,जगांतलें सगऴ्यांत व्हडलें नुस्तें,पसून हेच पध्दतीन आपलें अन्न घेता.

तुमी पऴयलां जातलें,ह्या पुस्तकाचे वेगवेगऴे विभाग आसात.प्रत्येक विभागांत नुस्तीं, प्राणी वा झाडां एकमेकां कडेन संबंदीत आसात.हे विभाग त्या त्या प्राण्यांच्या गटाचे उत्पत्ती प्रमाणें मांडल्यात. जे पृथ्वीचेर पयलीं उत्पन्न जाल्यात तांची माहीती पयलीं दिल्या.