ऑक्सफर्ड विद्यापीठ

इंग्लंडांतलें व्हड नामनेचें विद्यापीठ. हें विद्यापीठ लंडनच्या ८३ किमी. अंतराचेर ऑक्सफर्ड शारांत चार्वेल न्हंयचे देगेर वसलां. इतिहासकारांच्या मतान इंग्लंड आनी फ्रांस हांच्या मदीं वाद उप्रासतकच ब्रिटीश विद्यार्थ्यांक पारीस विद्यापीठांत प्रवेश न्हयकारलो. ह्या वेळार इंग्लंडाक विद्यापीठाची भोव गरज आशिल्ली. ही अडचण पयस करूंक इंग्लंडांत ११३३ वर्सा पयले फावट शिक्षणा खातीर स्टडियम हे संस्थेची थापणूक केली. फुडें हे स्टडियम संस्थेचें रुपांतर स्टडियम जनरस हे संस्थेंत जालें. तातूंतल्यानच फुडें १३ व्या शेंकड्यांत ऑक्सफर्ड विद्यापीठाचें थआपमूक जाली अशें म्हणटात.

मदल्या काळांत रॉजर बेकन, जॉन स्कोटस् आनी जॉन विक्लिफ हांणी ऑक्सफर्ड विद्यापीठाचें म्हत्व वाडोवपा खातीर यत्न केलो. युनिव्हर्सिटी कॉलेज (1249), ‘बॅलिअल ’ (1263) आनी ‘मर्टन’ (1264) हीं ह्या विद्यापीठांतलीं पयलीं महाविद्यालयां आशिल्लीं.

1571 वर्सा पयलीं एलिझाबेथ हिणें ह्या विद्यापीठाक मान्यताय दिली. ऑक्सफर्ड विद्यापीठान सुर्वेक, शिक्षणीक मळार व्हडलीशी उदरगत केली ना, पूण युरोपीय प्रबोधन काळावांगडा विद्यापीठाच्या शिक्षण क्रमांत म्हत्वाचें बदल जाले. एकुणिसाव्या आनी विसाव्या शंकड्यांत ज्ञानविज्ञानाची भरपूर उदरदत जाली, तेन्ना ऑक्सफर्ड विद्यापीठान जायते फांटे सुरू करून आर्विल्ल्या काळांतली शिक्षणपद्धत सुरू केली.

ह्या विद्यापीठांत प्रवेश, पदवी आनी पदव्युत्तर परिक्षा घेतात. हांगा संशोधन करपाची वेवस्था आसा. तशेंच मानव्य विद्या, वैजकी, ललितकला, तंत्रविद्या, धर्मशास्त्र आनी हेर शास्त्रांचे वेगळे विभाग आसात. हांगा इंग्लीश भाशा साहित्य आनी मदल्या युगांतल्या तशेंच हालींच्या काळांतल्यो भासो शिकपाची तजवीज आसा. व्याख्यानां वांगडाच हांगा भासाभास करून वा दृकश्राव्य पद्दतीन शिकप जाता.

ह्या विद्यापीठांत प्रवेश मेळयतकच ताका शिकपाक आदार दिवंत एका प्रध्यापकाची नेमणूक करतात. ताचे सांगणे वेल्यान विद्यार्थी आपलो अभ्यासक्रम थारायतात. खंयचीं व्याख्यानां आयकप, कितें वाचप हे विशीं हो प्राध्यापक विद्यार्थ्यांक सांगता. तशेंच त्या प्राध्यपकान थारावन दिल्ल्या विशयांचेर विद्यार्थ्यांक दर सप्तकांत निबंद बरोवपाचो पडटा.उपरांत, त्या निबंदाचेर दोगांयचीय भासाभास जाता. शइकप पुरो जाय मेरेन ह्या विद्यापीठांत विद्यार्थ्यांक एकूच प्राध्यापक वा मार्गदर्शक आसता. तो विद्यार्थ्यांचो इश्ट आनी उपदेशक आसता.

1920 वर्सा मेरेन बायलांक ह्या विद्यापीठांत फकत पदव्यो मेळटाल्यो. पूण 1969 सावन तांकां विद्यापीठाचे पुराय हक्क मेळ्ळे. सद्या ऑक्सफर्ड विद्यापीठांत सुमार चाळीसेक महाविद्यालयां आसात. तातूंतलीं चडशीं दादल्यां खातीर आनी पांच बायलां खातीर आसून उरिल्लीं सहशिक्षण दिवपी महाविद्यालयां आसात. ह्या विद्यापीठान चडशें पारिस विद्यापीठाचेंच संविधान घेतलां. थंयच्या निगमीय रचणुकेंत कुलपती, कुलगुरू, कुलशासक आदींचो आस्पाव आसा. कुलगुरू हो विद्यापीठाच्या प्रशासनाचो मुखेल आसता.

1854,1856,1877,1923 ह्या वर्सांतल्यासंसदीय कायद्यान ह्या विद्यापीठाची वेवस्था स्वतंत्र केल्या. पूण प्रशासकीय नदरेन दरेक महाविद्यालय स्वतंत्र आसून परिक्षा आनी अभ्यासक्रम हांचे खातीर विद्यापीठ जापसालदार आसता.

ऑक्सफर्ड विद्यापीठांतल्या कांय पुर्विल्ल्या इमारतींची तांच्या वास्तूशिल्पा खातीर आनी थंयच्या पोरन्या वस्तूंखातीर नामना आसा. तातूंतलें ‘बॉडलिअन’ हें सगळ्यांत पोरनें वाचनालय आसून तातूंत सुमार 22,00,000 ग्रंथ आनी 50,000 हातबरपां आसात. संवसारातलीं नामनेचीं वाचनालयां हांगा आसात. ह्या विद्यापीठांत आशिल्ल्यो ‘डिव्हिनिटी स्कूल’, ‘कॉन्व्हॉकेशन हाउस’, शेल्डिनियन श्रोतृगृह‘,‘क्लेरेंडन अभ्यासिका’, ‘एश्मोलीअन वस्तुसंग्रहालय‘ आनी हेर नामनेच्यो वास्तू पळोवपा सारक्यो आसात.