तेंफळां
तेंफळां
सामान्य नांव
[बदल]तेंफळां (कों),त्रिफळा(म),तिलफदा(ही)।टूथएक ट्री(इं)।
वनस्पतीशास्त्रीय वर्णन
[बदल]एक मध्यम आकारछें, पानझडीचें ,गंध आशिल्लेंं,झाड।हाची साल फिकट आनी दाट आसता।ताच्या आंगार शंकू भशेन कांटे आसतात। पानां जोडपानां,लांबट तोंकांची,एका विरुध्द एक चारच वटांनीं आनी ताळयेच्या तोंकार घुसपो जाल्लीं आसतात।३०-७५ सें।मी।लांब पानांच्या दांडयाचेर बारीक कांटे आसतात।फुलांचे तयरे मदीं-मदीं वा वयल्या पानांच्या मुळांतल्यान येतात।फुलां विरल,पांचवी हळडवींशीं,दादलेकुरीं आनी बायलरकुरीं। फळां ल्हान,५ मि।मी व्यासाचीं,वाटकुळीं।एका फळांत एक बी आसता।वाटकुळी,गुळगुळीत,निळशि-काळी आसता।
खंय खंय मेळटा
[बदल]पश्चिम घांटांत पातळिल्लीं आसतात।गोंयांत सगले कडेन मेळटात।
उपेग
[बदल]- छातयेंत कळ आयलदयार सालीचो कसाय करुन घेतात।
- पोटांत दुखता जाल्यार सालीचो पिठो करुन तेलांत घाळोवन पोटाक भायल्यान लायतात।
- फळाची साल,बी,काणाची साल,आनी मूळ,तशेंच फळांतल्यान काडिल्लें तेल कॉलराचेर वापरतात।
- फळां गंधीत,एस्ट्रिन्जंट,उत्तेजक आनी भूक वाडोवपी आसतात।जिरवणेचे त्रास,दमो,बॉंकायटीस, काळजाचे त्रास,दांताची दूख, आनी संधीवात हाऩचेर उपेगी आसता।
- बियांचें तेल फेरिस भुरभुरुंक दिना अशें,जंतुनाशक, जळटा त्या कातीच्या रोगांचेर लायतात।
संदर्भ
[बदल]गोंयच्या कांय म्हत्वाच्यो वखदी वनस्पती,स्टेट मेडिसीनल प्लांट बोर्ड।