देवदूत

देवदूत ही मनशापरस व्हड आनी देवापरस ल्हान अशी एक अतिमानवी योनी. आपलें काम करून घेवपाखातीर देवांनी तयार केल्ले दूत. हिंदू धर्मांत तेचपरी इस्लामी, येहुदी, क्रिस्तांव आनी झरथ्रुश्टी ह्या मुखेल धर्मांत देवदूत ही कल्पना मानिल्ली दिसता. पुराणांत शिवदूत, विष्णुदूत, यमदूत हांचे उल्लेख येतात. कोणूय मनीस शिवभक्त वा विष्णुभक्त आसलो जाल्यार ताका मरणा उपरांत व्हरपाक शिवदूत वा विष्णुदूत आयले अशी कथा पुराणांनी वाचूंक मेळटा. सर्वसामान्य मनशाक ताच्या मरणा उपरांत व्हरपाक यमदूत येता अशीय कल्पना आसा. मेल्ल्या मनशाच्या जिवाक ताच्या पाप-पुण्याच्या कर्माप्रमाण ताका त्या त्या जाग्यार पावोवप हें ताचें मुखेल काम. तेचपरी देवाचो रेकाद पावोवप हेंय काम ताकाच करचें पडटा.

अस्तंती देशांत देवदुतांचे कथेचो उगम सुर्वेक पार्शी धर्मांत जालो. उपरांत त्यो कथा यहुदी धर्मांत घेतल्यो. फुडें तातुंतल्यो जायत्यो कथा क्रिस्तांव धर्मान आपणायलो. क्रिस्तांव धर्मांत देवदुताक 'एन्जल' अशें म्हण्टात आनी ताचो अर्थ देवाचो रकाद हाडपी असो जाता. बायबलांत देवदुतांची जायती म्हायती दिल्ली आसून तांचे बरे देवदूत आनी वायट देवदूत अशे दोन प्रकार केल्ले आसात. देवदूत सर्गांत रावतात अशेंय म्हण्टात. परमेश्वरान आपले सेवेखातीर निर्माण केल्ले शुध्द आत्मे अशेंय तांचें वर्णन मेळटा. परमेश्वराची सेवा करी नासताना तांणी जर पाप केलें जाल्यार तांकां वायट जल्म येता आनी ते राकेसाच्या वा पिशाच्च्याचे योनींत जल्मतात. बऱ्या देवदुतांच्या मुखेल्याक गाब्रिएल आनी वायट देवदुतांच्या मुखेल्याक सॅटन अशें म्हळां. हाचेवयल्यानूच सैतानाची कल्पना आयिल्ली दिसता. चवथ्या शतमाना उपरांत श्रेश्ठ देवदुताची पुजा करपाची पद्दत क्रिस्तांव धर्मांत रूढ जाली. मूळ पारशी धर्मांतल्यान आयिल्ली एक कथा जी यहुदी आनी क्रिस्तांव धर्मांनी घेतल्या ती अशी - अहुर मज्द ह्या व्हड देवान स्पँता-मइन्यू आनी अंग्रो-मइन्यू अशे दोन दूत तयार केले. तातुंतल्या स्पँता-मइन्यू हाणें अहुर मज्द हाका संवसार निर्माण करपाक आदार केलो अशें अवेस्तांत म्हळां. अहुर मज्दाक आदार दिवपी स देवदूत आशिल्ले ताका 'अमेश स्पँता' अशें महळां. पूण अंग्रो-मइन्यूहाणें अहुर मज्दाच्या नेमांचें पालन केलेंना आनी तो ताचो विरोधक जालो. सॅटना कडेन ताचें सारकेपण दिसता.

इस्लाम धर्मांतय दोन तरांच्या देवदुतांची कल्पना दिसता. ईश्वरान देवदूत निर्माण केलो आनी ताणेंच 'कुराण' हो ग्रंथ धर्तरेचेर हाडलो अशें कुराणांत म्हळां. अल् फाराबी हाणें अरबी तत्वज्ञानांत ह्या देवदुतांचें वर्णन 'कार्यशक्ती' अशें केलां. क्रिस्तांव आनी ज्यू धर्मांतल्या देवदुतांचीं पुर्विल्लीं चित्रां मेळटात तातूंत मानवी शरीर आनी पाखां आशिल्ल्याचें दाखयलां.