पेडणें

GoaPernem

पेडणें हो गोंयचो सामको उत्तरे कडलो तालुको. पेडणें तालुको तेरेखोल न्हंय जी केरी सावन सुरू जाता, थंय सावन पेडणें तालुको सुरू जाता आनी शापोरा न्हंय जी चोपडें आनी शिवोलें गांव जो बार्देस तालुक्यांत पडटा,ह्या दोनूय गांवच्या मदसून व्हांवता थंय पेडणें तालुको सोपता आनी बार्देस तालुको सुरवात जाता. पेडणेंच्या उदेंतेक आनी उत्तरेक महाराष्ट्राचो सावंतवाडी तालुको आसा आनी ताचें दशिणेक बार्देस तालुको आसा.

पेडणें तालुक्याची वळख

Government Office Complex at Pedne ( Pernem ) - panoramio

मांद्रें,पेडणें आनी धारगळ अशें तीन मतदार संघ, १९ पंचायती आनी एक नगरपालीका (पेडणें) अशी ह्या तालुक्याची शासकीय वेव्हाराखतीर विभागणी केल्ली आसा.

एकूण सत्तावीस गांवाच्या एकवटांतल्यान पेडणें तालुको घडला. त्या गांवांची नांवां अशी: १ आगरवाडो २ आयेरें ३ हळर्ण ४ हरमल ५ चांदेल ६ चोपडें ७ कासारवर्णे ८ कसवणें ९ कोरगांव १० धारगळ ११ इब्रामपूर १२ मांद्रें १३ मोपा १४ मोरजे १५ वझरी १६ पोरस्कडे १७ पासयें १८ पार्शे १९ पेडणें २० केरी २१ तांबोशें २२ तेरेखोल २३ तोरशें २४ तुयें २५ उगवें २६ वारखंड २७ विरनोडें

Devi Bhagvati Mandir in Pedne ( Pernem ) town - panoramio

पेडणें गांवाकडेन आकर्शीत जावपाच्यो आनीक दोन गजाली आसात. एक म्हणजें हांगांचे लोक उलयतात ती भाशा आनी दुसरी गजाल म्हळ्यार पेडण्यातली देवळां. पेडणें हो महाराष्ट्र राज्याक चड लागिचो आशिल्या कारणाक लागून मराठी आनी कोंकणी ह्यो दोन भाशांच्यो समन्वयान ह्या पेडणें तालुक्याचें लोक उलयल्लें मेळटात. मराठीचो प्रभाव कोंकणी भाशेचेर पडिल्ल्यान पेडणें तालुक्यातल्यान लोकांच्या कोंकणी बोलीयेंत काय मराठी उतरां आसपाविल्ली मेळटात. पेडणेंची कोंकणी बोली इतकी फामाद जाल्ली आसा, जर कोंकणीचो मनीस खंयच्या भागान वचत जाल्यार तो पेडणेंचोच म्हूण वळख करून हींच बोली दिता. पुराय तालूक्यांत २९ देवळां आसात.दसरो आनी शिगमो चडश्या देवस्थानांनी जावपी दोन मुखेल उत्सव. तंरगा, घोडेमडणी, दिवजां बी ह्या उत्सवाचें खाशेलेंपण जावन आसा.

धार्मीक नदरेतल्यान पेडणें गांव

Fish Vendor ( Kolin) with the fresh catch at Pedne ( Pernem ) Town - panoramio

‘पेडणें’ हो पेडणें तालुक्यातलो मुखेल गांव आशिल्ल्यान सबंद तालुक्याक ह्याच तालुक्या वयल्यान नांव पडला जांव येता. ह्या तालुक्यातलें भगवती देवस्थान हें पुराय तालुक्यातलें सगळ्यांत व्हडलें देवस्थान आनी ह्या देवस्थानान जावपी दस-याचो उत्सव हो सबंद तालुक्यातलो मोठो उत्सव. गांवच्या उत्सवा संबंदान जर जाणून घेवच्या पयली गांवच्या देव-देवता संबंदान जाणून घेवप खूब म्हत्वाचें. पेडणें गांवांत मुखेल णव ग्राम देवता आसात. भगवती, रवळनाथ, मुळवीर, मावुली, नारायण देव, महादेव, सांतेर, व्दारपाल आनी सातीयो अशी तांची नांवां जावन आसात. ह्या शिवाय भूतनाथ,आदिनाथ, पुरवाच्यारी, दांडेकारी, दाढसाखळ्यो, काळभंरव, मारिंगण, गणपती, नीतकारी हेवूय देव गांवात आसात.

भगवती: भगवती ही पेडणें गांवची सगळ्यांत आदिय देवता. ती गांवची ग्रामदेवी. तिका पयलो उलो मारुनूच मागीर हेर देवांक गांवात उलो मारतात. भगवतीचें देवूळ बाजारांत मध्यार आसा. ह्या देवळाचें बांदकाम पांचशें वर्सा पयलीचे जावन आसा. भगवतीची मुर्त काळत्री फातराचेर कोरातिल्ली आसा. रवळनाथ:

Pernem Baroness of Goa (unknown date)

पेडणें गांवात भगवती देवीच्या फटोफाट रवळनाथाक मान फावो जाता. रवळनाथाचें देवूळ बाजारवाड्याच्या लागी आशिल्लयो मावस वाड्यार हें देवूळ आसा. काळ्या फातराचेर कारातिल्ली ही मुर्ती आसा. देवळात रवळनाथाच्या कुशीक देवळाची कुळां आसात. देवळाच्या थोड्याच मुखार गेल्यार तांचें आदिस्थान आसा. ह्या जाग्यार एक ल्हानशीं देवळी आसा आनी देवळे मुखार लांबचे लांबचे मांगोर आसा. मुर्त वा लिंग स्थापन केल्लें ना. देवळा मुखार काय पाशाणी शिराकृत्यो मेळटात. ह्या शिराकृत्यानी काळभैरवूय आसा अशें मानतात. आनी भूतखेतांक देव रवळनाथ धांवडावंक शकना तेन्ना ह्यो शिरां ताका बांदून घालता आशें मानता.

भूतनाथ: पेडणें गांवात रवळनाथा वांगडां भूतनाथाचें नांव वांगडा घेतात. दस-याक रवळनाथा वांगडा भूतनाथाचें तरंग आसता.पेडणें गांवाची शीम सोपता आनी कोरगांवची शीम सुरू जाता अश्या गांवच्या वस्ते कडेन जाग्यार, पयस रानांत भूतनाथ आसा. भूतनाथ आनी आदिनाथ ह्या दोग्यांचे खांबे पाशाणी आसात. पूण आदिनाथा परस भूतनाथाक चड मान आनी नामना आसा. सातयो: पेडणें गांवान अनाळें नांवाचो वाडो आसा. ह्या वाड्या वयल्या न्हंयबाग नांवाच्या जाग्यार सातयो आसा. ‘सातयो’ हें उतर ‘सती’ ह्या उतराच्या भौववचनातल्यान तयार जाला. संतीची काय पाशाणा न्हंयच्या उदकांत आसा आनी काय वयर जमनीर आसात. पेडणें गांवच्या देवस्थानांक एक खाशेलो मान आसा. मुळवीर: मुळवीरातचें देवूळ पेडणें गांवाच्या मालपें वाड्यार आसा. कुळागरांनी, माडीयांच्या मदी आशिल्लें, थंड वातावरण आनी अखंड उदकाच्यो जायत्यो झरी थंय उमळिल्ल्यो दिसतात. देवळां कुशीक उदकांन भरिल्लें एक तळे आसा जाचें उदक माडिल्यांक सोडलेले मेळटा. माऊली: पेडणें गांवच्या सरमाळें वाड्यार माऊली देवीचें देवूळ आसा. माऊलीचें देवूळ दोंगराकुशीक आसा आनी देवळां फुडल्यान मातश्या अंतरार एक झोर आसा. झोरी कडेन माऊलीची पोरनी मुर्त दवरिल्ली आसा आनी कांय ‘शिरां’ नंदी आनी कराड दुर्गाची पाशाणी मुर्त आसात. महादेव: पेडण्यात महादेवाक गौतमेश्र्वर अशें म्हणटात. महादेवाचें देवूळ बाजार वाड्यार आसा. देवळांत एक लिंग आसा, मात महादेवाची वेगळी अशीं मुर्त ना. देवूळ लेगीत खूब पोरना आसा. नारायण देव: नारायण देवाचें देवूळ बाजार वाड्यार आसा. महादेवाच्या देवळालागींच नारायणदेवाचें देवूळ आसा. सांतेर: भगवतीच्या देवळा कुशीक सांतेरीचें देवूळ आसा. देवूळ ल्हान आसा. सांतेरीचे सावळेंत नितकारी, गणपती तशेंच घोड्यार बशिल्ल्या दांडेक-याच्यो कांय मुर्त्यो आसात. व्दारपाळ: सांतेरीच्या देवळाकुशीक तिच्या उजव्यान व्दारपाळाची देवळी आसा. व्दारपाळाची मुर्त ना, तर लाकडाचो एक खांबो आसा. त्या खांब्याकच मूख केलां. दाढ सांखळ्यो: व्दारपाळाच्या देवळांत, गर्भकुडीच्या भायर उजव्यान दाढ-सांखळ्याची घुमटी आसा. तांतूत मुर्त ना, एक ल्हानसो खांबो आसा. व्दारपळा वांगडा ताचीय पुजा करताते आनी आंगवणी करून ‘सांखळी’ ओपतात. निराकारी आनी निसकारी: भगवतीच्या देवळामुखार एक व्हडलें प्रांगण आसा. ह्या प्रांगणांत ‘बारा गांवचो चव्हाटो’ आसा. थंयच ह्या दोन देवांच्या नांवान दोन फातर पुरिल्ले आसात. म्हारींगण: म्हारींगणाची घुमटी मावस वाड्यार रवळनाथाच्या देवळालागींच पिंपळारुखा खाला आसा.