प्रमिलाताई कांत जांबावलीकार

प्रमिलाताई कांत जांबावलीकार ह्यो सुटके झुजारी आशिल्ल्यो.

जल्म

प्रमिलाताई कांत जांबावलीकार हांचो जल्म काणकोण तालुक्यांतल्या पैंगीण गांवांत 1912 वर्सा जालो.

शिक्षण

लग्ना पयलीं तांचें शिक्षण चवथी मेरेन आसलें. पूण लग्ना उपरांत तांणी पुण्याच्या कर्वे विद्यापिठांतल्यान एस.एस.सी. मेरेनचें शिकप घेतले.

स्वातंत्र्याची चळवळ

गोंयांत हिंसक दहशतवाद आपणावन काम करपी जसो पंगड आसलो तसोच महात्मा गांधीजींच्या अहिंसात्मक मार्गान वचपी सत्याग्रहींचोय एक गट आसलो. ह्या अहिंसक मार्गान वचप्यांमदी एक आसले श्री. पुरूषोत्तम काकोडकार.

स्वातंत्र्याची चळवळ निर्माण करचे पासत गोवा सेवा संघ हे संस्थेच्यो प्रमिलाताई क्रियाशील सभासद आसल्यो. गोंय पुर्तुगेजांच्या बंदपासांतल्यान बेगीनांत बेगीन मेकळें करचे पासत गोंय मुक्ती लढ्याची पुर्वतयारी करप हेंच ही संस्था निर्माण करपाचें मुखेल कारण आसलें.

पुर्तुगेजांच्या शेकाखालचो काळ म्हणल्यार भिरांतेन दीस काडपाचो. बायलांचें जिवीत तर चार वण्टी भितर बंदिस्त. चार चवगांत मिसळप साप उणें. अश्या ह्या काळांत प्रमिलाताई जें काम केलां ताका तोड ना.

योगदान

तांणी मडगांव शारांत आपल्या कामाक सुरवात केल्ली. बायलां-चलयांक एकठांय करून तांणी पेटी-चरखो हाडून सूत विणपाचे वर्ग सुरू केल्ले. सूत विणले उपरांत महात्मा गांधीजींच्या आश्रमांतली प्रार्थना म्हणटालीं. समाजीक, राजकी प्रस्नांचेर चर्चा जाताली. अश्या ह्या कार्यावळींतल्यान कळत – नकळत लोकांच्या मनांत आत्मविश्वास वाडीक लागतालो आनी स्वातंत्र्याविशीं जागृताय करपाच्या मुळाच्या कामाक गती येताली. आपलीं भुरगीं व्हड जातकच गोंय मुक्ती संग्रामांतल्या सुटके झुजांत वांटो घेवपाक सुरवात केल्ली. तांच्या घरांत कार्यकर्त्यांच्यो बसका जाताल्यो. नाथ पै, बाळा काकोडकार, वसंत मळये आदी भुमिगतांचें थाणें म्हणचे हांचे घर. तशेंच कार्यकर्त्यांच्या नांवाच्यो यादी, लिपचोरयां पत्रकां, बाँम्ब तयार करपाक लागपी सामान तांच्याच घरांत सांठोवन दवरताले. डाँ. राम मनोहर लोहियांनी गोंयकारांच्या मनांत स्वतंत्रतायेची जी ज्योत पेटयल्ली आनी ज्या असंख्य निसुवार्थी व्यक्तिनी त्या संग्रामांत वांटो घेतिल्लो तातूंत प्रमिलाताईंचोय व्हड वांटो आसा. तांणी लग्ना उपरांत आनी भुरगीं व्हड जातकच ख-या अर्थान समाजकार्याक सुरवात केली. तांणी बायलांनी साक्षर जावंचें, राजकारणांत वांटेकार जावन समाजांत जावपी अत्याचारांक आळाबंदा हाडचे पसत वावुरचें म्हूण काळजांतल्यान यत्न केले. 18 जून 1947 त लोहियांनी सुरू केल्ले चळवळीक एक वर्स पुराय जाल्लें. त्या दिसा सत्याग्रह करून सभाबंदीचें, भाशणबंदीचें आनी कायदो भंगाची तयारी गोंयांत गांवां गांवांनी चलताली. पुर्तुगेज सरकाराक हाचो दुबाव लागलो आनी तांणी धरपकड सुरू केली.

बंदखणिची शिक्षा

प्रमिलाताईन मडगांव शारांत कायदो मोडून मिरवणुकीचें संचलन केल्ले खातीर सरकारान तांकां अटक केली. शिवाय घराची झडटी घेतली. तेन्ना तांकां बाँम्ब तयार करपाचें सामान तशेंच आक्षेप घेवपा सारक्यो कांय वस्तू सापडल्यो. तांकां एक म्हयन्याची शिक्षा जाल्ली. पूण दंड फारीक केल्ल्यान तांची बंदखणींतल्यान आठ दिसां भितर मेकळीक जाली. परत तांच्यो सभा, विणकाम सुरू जाल्लें. जेन्ना तांकां परत धरतले हाची सुलूस लागली, त्या बरोबर 1952 वर्सा त्यो मुंबय गेल्यो. 1961 त गोंय स्वतंत्र जातकच त्यो गोंयांत परतल्यो. कांदोळीच्या प्रोव्हिदोरीच्या महिलाश्रमांत तांणी सुपरिटेंडन्ट म्हणून काम केलें. ओपिनियन पोलाच्या कार्यांत सक्रिय वांटेकार जाल्यो.

मरण

आपले तांकी प्रमाण, निसुवार्थीपणान आनी निर्भयतेन, गोंय मक्ती संग्रामांत वांटेकार जाल्ली प्रमिलाताई 1981 वर्सा संवसाराक अंतरली.