फुरशें
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Saw-scaled_Viper_%28Echis_carinatus%29_Photographed_By_Shantanu_Kuveskar.jpg/220px-Saw-scaled_Viper_%28Echis_carinatus%29_Photographed_By_Shantanu_Kuveskar.jpg)
फुरशें (विभाग - पृष्ठवंशी; वर्ग - सरपटी; गण - स्क्यूमॅटो; उपगण - सोरोप; कूळ - वायरपेड; उपकूळ - वायपरीन्ये; जाता - एकीस; प्रजात - कॅरिनॅटस) शास्त्रीय नांव एकीस कॅरिनॅटस आसून हें सोरपा जाताचें विखयाळें जिवाणे भारत, इराक, साउदी अरेबिया, आफ्रिका ह्या सुवातींनी मेळटा. भारतांतल्या चडशा सगळ्या वाठारांनी तें पळोवपाक मेळटा.
फुरशें हें एक धाकटुलें जिवाणे आसून, ताची लांबाय सुमार 60 सेंमी. इतली आसता. ताचो रंग पुडी, नळकुटो वा रेंवेसारको आसता. कुशीचे वयले वटेन दोन वांकड्यो तिकड्यो ओळी आसतात. केन्ना केन्ना फाटीचेर ल्हान ल्हान थिपके आशिल्ले चवकोनी पाट आसतात. ताची तकली त्रिकोनी सून तिचेर खुरसाभशेन वा बाणाभशेन खूण आसतात. पोट धवें, कुशींनी हळदुवसार आनी ताचेर बारीक बारीक काळे तिबे आसतात. ताचे विखयाळे दांत खावपाच्या दांतांपरस मातसें लांब आसतात. तकलेक बारीक बारीक खवळां आसतात. फाटीवयलीं खवळां मातशीं रुंद आसून तांचेर बारीक बारीक कांटे आसतात. फुरशाची पोटाची कात मोव आसता.
महाराष्ट्राच्या रत्नागिरी जिलह्यांत तें व्हड प्रमाणांत सांपडटा. तें घोंलीनी वा फातरांपोंदा तें घोंलीनी वा फातरांपोंदा रावता. पूण रेंवाट प्रदेश ताका चड मानवता. खूब खेपो तापिल्ले रेंवेचेर विसव घेतना तें दिश्टी पडटा. तें एक शिटूक जिवाणें आसून प्रसंगाप्रमाण नेटान धावपाक शकता. फुराशें दुश्ट आसून कोणेंय ताका मातशें लेगीत दुखयता जाल्यार तें घुंवून रोखडेंच चाबता. ताका जेन्ना राग येता तेन्ना तें आपलें कुडीचो इंग्लीश आठ (8) आंकड्यासारको आकार करुन आपल्यो कुशी घांशीत रावता. कुशीच्या खंवळांचेर कांटे आशिल्ल्यान तांचो खरखर असो आवाज जाता. अशी हालचाल करता आसतना तें लागी आशिल्लें कसलेंय वस्तूक रोखडेंच घांस मारता घांस मारलें उपरांत केन्ना केन्ना तें आपल दांतूय सोडून दिता. ताचें वीख नागाच्या वीखापरस पांचपटींनी आनी पाण घोणसाच्या विखापरस सोळापचींनी खर आसता पूण फुरशें हें जिवाणें ल्हान आशिल्ल्यान तें चाबता तेन्ना उणें विख कुडींत भितर वता. हाका लागून फुरशाचें वीख खर आसून लेगीत तें मनशाक चाबलेउपरांत मरपाची शक्यता उणी (10 – 20%) आसता. तें चाबता थंयच्यान थोडें रगत येता आनी तितल्याच कुडक्याक सूज येता. रोखडोच कांय उपाय केलोना जाल्यार, मनशाचे लाळेतल्यान, नाकांतल्यान वा मुतांतल्यान रगत भायर येता. अशे स्थितींत मनशाक 10 ते 20 दिसांनी लेगीत मरण येता.
फुरशें ल्हान बेबे, शिल्ली, पाल्ली, विंचू, ल्हान सोरोप आनी किडें खाता. सादारणपणान जुलय म्हयन्यांत फुरशे वियेता. एके फावटीं मादी 3 – 15 पिलांक जल्म दिता.
संदर्भ
[बदल]![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Wikisource-logo.svg/38px-Wikisource-logo.svg.png)