बायो
बायो – Cassia fistula. सामान्य नांव – बायो (कों), बहावा (म),अमलतास (हिं),गोल्डन शॉवर ट्री (इं)
वनस्पतीशास्त्रीय वर्णन
[बदल]मध्यम आकाराचें झाड 10-20 मी.वाडपी. पानां गळटात.15-60 सें.मी. लांब दोशीं तीन ते आठ पानाच्या पाकळ्यांच्यो जोडयो आसतात. प्रत्येक पानाची पाकळी 7-29 सें.मी. लांब आनी 8-9 सें.मी. रुंद आसता. फुलां सकल हुमकळपी घोंसांक जातात.घोंस 20-40 सें.मी. लांब आनी प्रत्येक फुल 4-7 सेंमी. व्यासाचें पांच हळडव्या एकाच आकाराच्या पाकळ्यांचें आसता. फळ एक 30-60 सें.मी.व्यासाचें पांच हळडव्या एकाच आकाराच्या पाकळ्यांचें आसता. फळ एक 30-60 सें.मी. लांबायेची आनी 1.5-2.5 रुंदायेची सांग आसता.तातूंत कितल्योशोच बियो आसतात आनी ती तिखशी आसता.
खंय खंय मेळटा
[बदल]भारतांतले नीज,भारतभर सांपडटा.गोयंतय सगल्याक मेळटा.रोगाचेर, जोर,पोटांतल्यो कळा,
उपेग
[बदल]- बियो,फुलां आनी फळां कातीच्या आनी कुश्टरोगाचेर उपचार करुंक वापरतात.बियांत भायरी,पोटांतली वायू ना करप आनी जोर उणावपाचे गुणधर्म आसतात.
- फुलां कातीचे रोग निवळावंक वापरतात. तातूंत ऍस्ट्रीन्जंट, जोराचें वखंद,जखम पेखोवपाचे गुणधर्म आसतात.
- पिकी सांग पारंपारीक वखदांनी भायरी म्हण वीपरतात.
- मूळ काळजाच्या दुयेंसाचेर, अस्वस्थताय,संधीवात, रकतस्रव,जखम, व्रण,पुळी बी चेर गुणकारी आसता.
- फळांचो घीर भुरगीं आनी गुरवार बायलांखातीर सुरक्षीत भायरी म्हण वापरतात.
- पानांतय भायरेचे गुणधर्म आसतात.
वापरांत येवपी भाग
[बदल]बियो, फुलां,फळां, मूळ आनी पानां.
लागवड
[बदल]बियां कडसून.