बेकरींनी जावपी कांय खाणां
बेकरींनी जावपी कांय खाणां
पाव[बदल]
पाव पीठ, उदक आनी हेर कांय जिनस घालून खोर्नान भाजतात. खावपाचो सोडा आनी यिस्ट हे पावाचे मुखेल घटक अशें मानतात. पावाभितर हेर जिनस जशें दूध, तांतयां, साखर, मसाल्याचीं फ़ळां, भाज्यो वा बेदाणे हांचोय वापर करतात. पाव हें सगळ्यांत आदी जन्माक आयिल्लें खाण अशें मानतात आनी पावाक तेन्ना STAFF OF LIFE अशें म्हणटाले. फ़्रेश ब्रॅड (ताजो पाव) हाचो दर ताची रुच, सुगंध, दिसप आनी उंच दर्जो हाचेर आदारील्लो आसता. पावाचे ताजेंपण राखप ताचे पौश्टीकतायेक भोव गरजेचें. जो पाव घट जाता वा सुकता त्या पावाक शेळेल्लो पाव म्हण्टात. मोडर्न पाव चडशे कागदान बांदून वा डब्यांत घालून कुसपाक जायनात म्हणून दवरतात. पाव दवरपाक खाशेलो डबो येता ताका ब्रॅड बॉक्स अशें म्हणटात. गरम हवेन दवरिल्ल्या पावाचेर शेळ थंड हवेन म्हणजे फ़्रिजान दवरिल्ल्या कमी तापमानान आशिल्ल्या पावापरस बेगीन येता.
पावाच्या भितरल्या मोव भागाक क्रम्ब्स म्हणटात आनी भायल्या घट भागाक क्रस्ट म्हणटात. अशें अदमासतात की पावाचो जन्म ३०,००० वर्सां पयली येवरोपांत जालो. तरे तरेच्या पिठाक लागून पाव करपाची मशिनां तरे तरेची आसतात. थोड्या मशिनांचेर वेळ थारावपाक जाता जीं मनीस ना जाल्यार लेगीत पाव तयार करतात जाल्यार थोडी मशींना अशीं असतात की मनशां आपल्याक जाय तसो वेळ थारावन करूंक शकतात. [1]
केक[बदल]
केक हो एक गोड पदार्थ. केक करपाक लागता तें म्हत्वाचें साहित्य म्हळ्यार मैदो, साखर,तांतयां, बटर वा तेल, तशेंच सगळें जिनस एकठांय करपाक उदक वा दूद आनी यिस्ट वा खावपाचो सोडा. केकान चडशे वेगवेगळ्या फ़ळांचे कुडके वा सिरप घालतात जाका लागून केकाक फ़ळांची रुच येता. तेचप्रमाण वेगवेगळ्या फ़ळांचे कुडके लावन केक सजोवपाक मेळटात. केक चडसो स्विट डिश म्हणून लग्नाच्या वाडदिसांक, काजारांक आनी जन्मदिसांक बी जेवण जातकच खातात. केक करपाच्यो साबार रेसिपी आसात. थोड्यो आधुनिक थोड्यो पोरण्यो. पयलीं पयलीं केक करपाक भरपूर कामगारांचो सांगात लागतालो पूण आतां आधुनिक तंत्रगिन्याक लागून केक करप सोपें जालां.[2]
उंडो[बदल]
उंडो हे पुर्तुगेजांच्या काळांतलें एक बेकरीचे खाण. गंवां-मैद्याचे पीठ, माडाची सूर वा किण्व घालून उदकांत भिजोवन मळल्या उपरांत ताचे ल्हान-ल्हान आकाराचे गुळे करताले. हे गुळे चार कोन आशिल्ल्या वा वाटकुळ्या पत्र्याच्या फ़ोर्मांनी दवरल्या उपरांत ते त्या फ़ोर्माचो आकार घेताले. फ़ोर्मासयत हे गुळे उज्याच्या खोर्नांत थारावीक वेळ दवरताले आनी भाजल्या उपरांत खोर्नांतल्यान काडून भाजून तयार जाल्ले उंडे फ़ोर्मातल्यान भायर काडटाले. माडाची सूर वा किण्वाक लागून उंडे बरे फ़ुलताले. अशेतरेन भाजिल्ले उंडे मागीर पदेर वज्यान उंडे भरुन लोकांक सकाळच्या आनी सांजेच्या पाराक विकताले. माथ्यार उंड्या वजें आनी हातांत आवाज करपी दांडो घेवन पदेराले गांवांत भोंवप हें गांव-गाड्याचे एक आंग आसताले.
उपरांत दांडो वचून पेंक पेंक करपी हातान दामून वाजपी होर्न आयलो. उंड्या वांगडा तेन्ना तशेंच रुचीचीं कांकणां खोर्नांत भाजताले. उंड्या वांगडा पदेर कांकणांय विकताले. आयच्या काळांत पाव, बन पाव सारकिल्या बेकरी खाणांमुखार उंडे फ़ाटीं पडल्यात. आयज खंय खंय चडशे गांवांतल्या हॉटेलांनी उंडे दिसतात पूण आदल्या काळासारको तांचो वापर सर्रास जायना. आयच्या काळांतल्या उंड्याक आदल्या काळांतल्या उंड्याची सर ना असो लोकांचो अणभव आसा. हो अणभव ‘ते फ़िरंगी गेले ते उंडे गेले’ वा ‘ते पदेर गेले ते उंडे गेले’ हे कोंकणी म्हणींतल्यान उक्तो जाता.[3]
पेस्ट्री[बदल]
पेस्ट्री म्हळ्यार केक. जो धाकट्या आकाराचो आसता. पेस्ट्री करपाक वापरतात ते जिनस म्हळ्यार पीठ, दुद, बटर, बेकींग पावडर आनी तांती. पेस्ट्रीचे पीठ पातळ रोल करता जें बेझ करपाक वापरतात जांतूंत पायज, टार्टर्स आनी क्वीचीस हांचो आस्पाव जाता. पेस्ट्री आनी पाव हांचेमदीं फ़रक करुं येता तो म्हळ्यार असो पेस्ट्रीन चड फ़ॅट (fat) आसता जे ताका चड फ़ुलयता आनी कुरकुरीत करता. बरी पेस्ट्री ल्हव आसता खरी पूण तांतूतले जिनस सांबाळपाक ताकीवंत आसता. पेस्ट्री करतना जतनाय घेवची पडटा ती म्हळ्यार फ़ॅट आनी पीठ दुद घालच्या पयलीं बरें कालोवन घेवंक जाय तांतूंत मागीर गुळे उरुंक जायना म्हणून आनी ग्लुटेन तयार जावपाक जायना म्हणून. हे पीठ चड कालयल्यार पीठ चड कालयल्यार पेस्ट्री घट जांव येता. दुस-या तरेच्यो पेस्ट्री जश्यो डेनीश पेस्ट्री आनी क्रोसंट्स पिठाक बटर लावन ताचे खुब बारीक थर तयार करतात.
तें पीठ इस्ट घालून केल्ल्या पावासारके हे पेस्ट्रीक एक फ़ुलार हाडटा. जायते पाय (pie) करतना तांतूंत भर घालचेपयली पेस्ट्री बेक करतात. पेस्ट्रीचे पीठ गोड वा सादें आसूं येता. हें आमी याद दवरपाक जाय की पेस्ट्री आदल्या मेडीटेरीयन वेळावयल्या कागदा सारक्यो बारीक, खुब थरांच्यो आसतात. मध्य येवरोपांत क्रुसेडर्स हांणे परते हाडले. फ़्रेंच आनी इटालियन पुनरुथ्थानाच्या वेळार तांणी पफ़ आनी चौक्स पेस्ट्रीज हे १७व्या ते १८व्या शेकड्यांत हाडलॆ. फ़्रेंच पयलो पेस्ट्री करपाचो कलाकार म्हळ्यार आंतोनिन केरेमे आसलो.[4]
पोळी[बदल]
पोळी ही पावाभशेनूच आसता. पोळी ही खूप पौश्टीक खाण अशें मानतात. ती मैद्याच्या जाग्यार गंवाच्या पिठाचो वापर करुन तयार करतात.[5]
कांकण[बदल]
कांकण हो पावाचोच एक प्रकार. ह्या कांकणाचो आकार हांतात घालतात त्याच कांकणाभशेन आसता. कांकण भुरग्यांक खावपाक खुब आवडटा.