भिरंड
लॅटीन नांव :Garcinia indica chois
पाचव्या दाट पानांनी भरिल्ल्या ह्या भिणणीच्या झाडाक तिच्या पासून मेळपी आंबट सोलांक लागून आमी चडशे जाण वळखतात. भिणणीचीं पानांय चवीक आंबट आसतात. भिणणीक लागची बारीक वाटकुळीं फळां म्हळयार 'भिणणा' पिकतकच तांचो कोर तांबडो जाता. हीं भिणणा' चवीक आंबट - गोड लागतात.
भिरडचें फायदे
[बदल]भिणणां पासून सोलां जाल्यार बिंया पासून भिणणेल (तेल) तयार करतात. भिणणेल, पदांचो रोस (आगळ), सोलां आनी भिणणीच्या पाठांचो उपेग आयुवेदांत वेगवेगळ्या दुयेंसा खातीर करतात. गोंय तशेंच कोंकणांत घरा घरांनी रादलें कुडींत भिणणांचया उपेग वेगवेगळ्या जिनसांक रुच हाडचेखातीर करतात. सोलांच्या आगळांत मिरसांग, मीठ, लसूण आनी ओली कोथंबीर घालून तयार केल्ली सोलखडी जेवण उपरांत घेतल्यार जिरवणे खातीर बय्यक पडटा. भिण्णांंक 'कोकम' अशेंय म्हणटात. ह्या कोकमाचें सरबत पियेल्यार कुडींत वाडिल्लें पींत कमी जावपाक मजत जाता. उबाळाच्या दिसांनी हाचो सदांच उपेग केल्यार गरमेक लागून जावंपी बरिचशीं दुयेंसां पयसावतात. काळजाची किया सुदारचे खातीर तशेंच आंगाक जळजळ पडल्यार पिकिलल्या भिण्णांचें सरबत पोटात घेवचें. पिकिल्ले भिण्णांचें फळ जाठरागी वाडयता. जिबेक रुच हाडटा. एखाघाक परत परत तान लागता आसत जाल्यार पिकिलल्या भिण्णांचें सरबत करून घेवचें. आनीक एक म्हत्वाचो उपेग म्हळ्यार.
फिग्दाचे (Liver) कितेंय सुदारणा घडोवन हाडपाक भिण्णांचें उत्तेजन दितात. भिणणेल घाल्यार तो घावो बेगीन पेकपाक मजत जाता. तशेंच नाडिव्रण (Fistula) जाल्यार भिणणेल त्या जाग्यार लावचें .आंगाक पुळेर आयल्यार भिण्णीच्या मुळाचे सुलचो चुण करून त्या जाग्यार लावचो.
भिरडचें लुकसाण
[बदल]बिकाचो त्रास आसल्यार तशेंच पातळ परसाकडेन जाल्यार पिकिलल्या भिण्णां खावचीं. पोटांत गुळो येवप. पोटांत दुखप अशीं कारणां दिसून आयल्यार ह्या पिकिलल्या भिण्णांचो उपेग करचो.