मल्लव

मल्लव एक लिंगायत जात. बेळगांव, धारवाड आनी कानडा ह्या जिल्ह्यांनी मल्लव लोकांची वसती चड आसा. मलनाड म्हळ्यार दोंगराळ वाठार ह्या शब्दावयल्यान मल्लव हो शब्द आयला. मल्लव लोक स्वताक वीरशैव क्षत्रिय मानतात. मल्लव लोकांचे पूर्वज सोंदे, बिलगी आनी इक्केरी हे ह्या गांवांचे मुखेल आशिल्ले. मल्लव लोक मुळांत जैन आशिल्ले आनी इ.स.च्या 14व्या तशेंच 15व्या शेंकडयांत ते लिगांयत जालो, अशें म्हण्टात.

मस्किन, नीर, बलसाड, कोडग वा कूर्ग आनी बंडी वा गौडी संतान अशे मल्लवांचे पांच पोटभेद आसात. मस्तिन मल्लव बायलो तोंडाचेर बुरखो घेतात. तशेंच त्यो उदकाचे कळशे तकलेर दवरीनासतना कमरेर दवरून व्हरतात. माथ्यार दवरून व्हेल्यार तांकां जाती भायर घालतात. नीर मल्लव लोक उदक हाडटना कपडयान तोंडां धांपतात. चडशा मल्लवांकडे शेतजमनी आसतात. ते भात, ऊंस आनी सुपारीचें पीक काडटात. कांय लोक वेपार करतात.

मल्लव लोकांत नंदी, स्कंद, वीर, भृंगी आनी वृष अशीं गोत्रां आसात. हे लोक बसव, गुड्ड, गुट्टी, ईश्र्वर ह्या देवतांक भजतात. एकेच देवतेक भजपी कुटुंबांत लग्नां जायनात. जंगम वा ब्राह्मण तांचें पुरोयतपण करता. भूतप, हुलिअप, विरूप ह्यो तांच्यो क्षेत्रदेवता आसात. पाशाणाच्या स्वरुपांत ते तांची करतात. दर वर्सा तांकां तांदूळ, केळीं, शीत, बोकडो दितात.. - कों.वि. सं. मं.