महाकोसल

भारतांतलें एक पुर्विल्लें जनपद. कोसल, कौसलक, सकल-कोशल, दक्षिण कोसल ह्याय नांवांनी ह्या जनपदाचो उल्लेख कितल्याशाच पुराणग्रंथांनी आनी शिलालेखांनी मेळटा. महाकोसलचे सुवातेविशीं तशेंच ताच्या विस्ताराविशीं अभ्यासकां भितर विंगड विंगड मतां आसात.

1) उत्तरेकडे अमरकंटक हांगाचे नर्मदेच्या उगमासावन दक्षिणेकडे महानदी, अस्तंतेकडे वैनगंगा आनी उदेंतेकडे हर्दा आनी जोंक ह्या न्हंयांनी घेराव घाल्लो प्रदेश महाकोसल म्हूण वळखतात. थंय कलचुरी वंशाचें राज्य आशिल्लें.

2) ब्रह्मांड आनी मार्कंडेय पुराणांच्या आदरांवयल्यान विंध्य पर्वताच्या उदेंत आनी आग्नेय देंवतेवयल्या ब्राह्मणी आनी महानदी ह्या न्हंयांच्या उदकाच्या प्रदेशांतलें एक जनपद.

3) कनिंगहॅम हाच्या मताप्रमाण महानदी आनी गोदावरी न्हंयांच्या वयल्या देगणांतलो गोंडवनाचो प्रदेश होच महाकोसल आसा. दलपतशाहाचे राणयेची दुर्गावतीची ह्या प्रदेशाचेर सत्ता आशिल्ली.

4) मध्द प्रदेश आनी ओरिसा राज्यांतल्या बिलासपूर, रायपूर आनी संबळपूरच्या कांय वाठाराक महाकोसल म्हणटात. हांगा सोमवंशी क्षत्रिय घराण्याचें अधिपत्य आशिल्लें.

5) फर्ग्युसन हाच्या मताप्रमाण, , आर्विल्ल्या छत्तीसगढाचो प्रदेश हो महाकोसल देश आसून, बिलासपूर जिक्ह्यांतलें आर्विल्लें तुमान ही ताची राजधानी आशिल्ली. कलचुरी आनी हैहय वंशांची हांगा सत्ता आशिल्ली. रत्नपूर (मणिपूर) ) ही तांची त्या काळांतली राजधानी आशिल्ली. तांणी खूबशीं शिवाचीं देवळां आनी मठ बांदले. - कों. वि. सं. मं.