रगताची घडण

रगताची घडण

रगताची घडण: रगताचो ५५% वांटो द्रवान तर ४५% वांटो घन जिनसांनी घडिल्लो आसता. रगतांतल्या द्रव वांटयाक रगतरस (Plasma) अशें म्हणटात. रगतरसांत प्रथिनां, कार्बां, स्निगधां, प्रतिकार शक्तीचे घटक (Hormones) आनी उदक आसता. रगतरसांत रगत गोठपाचे घटकय (Blood Clotting Factors)आसतात. हे घटक रगतस्त्राव जाल्यार रगत गोठेवपाची प्रक्रिया सुरू करून रगतस्त्राव बंद करतात. रगताच्या घन वांटयांत पेशी आसतात. रगतपेशींचे तीन पंगड अशे आसात - १)तांबडयो रगतपेशीः ह्यो रगतपेशी रगतांत चड प्रमाणांत आसून रगताचो तांबडो रंग ह्या पेशींक लागुनूच जाता. तांबडयो रगतपेशी दर मिलिलीटराक सुमार ५ लाख आसतात. ह्या पेशींनी मदीं केंद्रक (Nucleus) आसना. तांबडया रगतपेशींचो ३५% वांटो हिमोग्लोबीन ह्या प्राणवायुकडेन सांगड घालपी प्रथिनांनी घडिल्लो आसता. ह्या रगतपेशींचेर आशिल्ल्या कांय प्रथिनांक लागून रगतगट थरता. तांबडया रगतपेशींची पिराय सुमार १२० दीस आसता. त्यो मरतकच यकृतांतल्यो भक्षक पेशी (Macrophages)तांकां खातात आनी हिमोग्लोबिनांतलें लोखण वेगळें करून रगत निर्मितीक वापरतात.

२)धव्यो रगतपेशीः कुडीचे राखण प्रक्रियेक गरजेच्यो रगतपेशी हांचो आंकडो दर मिलिलीटराक ४०००-११००० आसून तो चड मेळल्यार इंन्फेक्शनांच्या दुखण्याचें लक्षण मानतात. ह्या रगतपेशींक केंद्रक आसना. तांची पिराय खूब उणी आसता. पूण कांय धव्या रगतपेशींची पिराय चड (कांय वर्सां लेगीत) आसता.

धवे रगतपेशींचे तीन मुखेल पंगड आसून कुडीचे राखण वेवस्थेंतल्या दर पंगडाचें विशिश्ट काम आसता. १)कणदार रगतपेशीः ह्या रगतपेशींच्या पेशीद्रवांत(Cytosol)कण आसतात. रगत तपासणेंत जेन्नां रगताच्यो पेशी रसायनीक प्रक्रियेन रंगयतात तेन्ना ह्यो पेशी कशो रंगतात ताचेवयल्यान हांचे मुखेल अशे दोन पंगड जातात. ते अशे - अ)तटस्थ रगतपेशी(Neutrophils): ह्यो रगतपेशी आम्ल आनी अल्का रंगांनी रंगयतात. तांची धव्या रगतपेशींत संख्या ५५-६५% आसून रोगजंतुंची लागण जातकच ती वाडटा. तांचो आकार आनी हालचाल अमीबा ह्या जंतूभाशेन आसून तांकां वेगवेगळे भाग आसतात. ह्या रगतपेशींचो केंद्रक लेगीत एकसंघ आसना. तो विभागिल्लो आसता. ह्यो पेशी केशिकांतल्यान भायर रोगजंतुचे लागण सुवातेर वतात आनी तांकां गिळटात आनी आपले पचन क्रियेन तांकां मारतात. रोगजंतू, धव्या रगतपेशींचे अवशेश, रगतरस हांच्या एकठावल्ल्या प्रवाक पूं म्हणटात. जेन्ना एकाच जाग्यार पूं चड प्रमाणांत एकठावता तेन्नां दुखाणूं(Abscess)जाला अशें म्हण्टात.

ब)आम्लीय कणदार रगतपेशी(EOSINOPHIL): इओजीन ह्या आम्लीय रंगान रंगपी ह्यो रगतपेशी, रगतांत उण्या प्रमाणांत (धव्या रगतपेशींच्या 0-७%)आसतात. दमो, पिताम सारक्या अॅलर्जीच्या दुखण्यांनी तांचो आंकडो वाडटा. जेन्ना ह्यो रगतपेशी चड प्रमाणांत वाडटात तेन्ना पिडेस्ताक परत परत खोंकली येवप, खरस येवप असलीं लक्षणां दिसतात. ह्या दुखण्याक ‘इओजिनोफिलिया’ अशें म्हण्टात.

२)वाटकुळ्यो रगतपेशी(LYMPHOCYTES): हांचो आंकडो धव्या रगतपेशींत ३०-४०% आसता. ह्यो वाटकुळ्यो आसून तांचो पेशीद्रव नितळ आसता. राखणे वेवस्थेंतल्या ह्या म्हाल रगतपेंशींचे दोन मुखेल गट अशे आसात- ब रगतपेशीः ह्यो पेशी प्रतिघटक निर्मितात. मनशाचे कुडींत सुमार १० दशलक्ष ब पेशी आसतात. दर ब पेशी एका विशिश्ट रोगजंतुंचेरच प्रतिघटक निर्मितात. जेन्ना एके तरेच्या प्रतिघटकाची चड प्रमाणांत गरज आसता तेन्ना तो घटक निर्मुपी ब पेशींचो आंकडो क्लोनिंग प्रक्रियेन(Cloning)खूब वाडटा. रोगजंतुंचो आंकडो व्हड आशिल्ल्यान ही सैमीक राखण तजवीज जावन आसा. कांय ब पेशी डंक धरपी आसतात. तांकां याद धरपी (Memory B Cell) ब पेशी म्हण्टात. दुसरे फावट एकाच रोगजंतुंची लागण जाल्यार ह्यो पेशी रोकडयोच प्रतिघटक निर्मितात. ह्या पेशींचीं पिराय खूब वर्सां आसता. टी रगतपेशीः सगळ्याच रोगाजंतूंक प्रतिघटक मारपाक शकनात. अशा रोगजंतूंक टी रगतपेशी मारतात. कांय टी रगतपेशी प्रतिघटक तयार करपाक ब पेशींक आदार करतात तर कांय कणदार रगतपेशींक रोगजंतूंक मारपाक आदार करतात. हांकां मदती टी पेशी(Helper T Cells)म्हणटात.

३)बिंबाणूः ह्यो रगतपेशी सामक्यो ल्हान आशिल्ल्यान तांकां हें नांव पडलां. ह्या रगतपेशींक केंद्रक आसना. ह्यो रगतपेशी रगत गोठेवपाचे प्रक्रियेंत मोलाचें काम करतात. रगतस्त्राव जातकच फायब्रिनोजेन हें प्रथिन घन जावन ताचे फायब्रिन तंतू जातात. फायब्रिनाच्या तंतूंत बिंबाणू आसतात. रगत गोठेवपाची प्रक्रिया ही खूब घुस्पागोंदळाची आसून हे प्रक्रियेक रगतांतले सुमार ११ घटक आदार करतात.

रगतांत बिंबाणू उणे जाल्यार केशिकांतल्यान रगतस्त्राव जाता. अशें जातकच कुडीचेर बारीक तांबडे थिपके दिसतात. ह्या दुखण्याक पुरपुरा (PURPURA) अशें म्हण्टात.

शस्त्रक्रिया करचे पयलीं सदांच रगत गोठेवपाची गती वैज तपासतात. ही गती उणी आसल्यार शस्त्रक्रिया करिनात. बिंबाणुचीरगत गोठेवपाची शक्त उणी करपाक काळजाच्या आताकासारकिल्ल्या दुखण्यांनी वखदां दितात.