रघुनाथराव पेशवे

रघुनाथराव पेशवेः (जल्मः १ ऑगस्ट १७३४ माहुली, सातारा; मरणः ११ डिसेंबर १७८३ कचेश्र्वर, कोपरगांव).

उत्तर पेशवाईंत थोडोच काळ(१७७३)सत्तेर आशिल्लो एक पेशवो. पयलो बाजीराव आनी काशीबाई हांचो दुसरो पूत. ताका राघो भरारी, राघोबा, दादासाहेब ह्या नांवांनीय वळखतात. भुरगेपणांत तो छत्रपती शाहूकडेन आशिल्लो.

१७५३ सावन तो स्वतंत्रपणान घुरयो घालूंक लागलो. ताची पयली घुरी १७५३ ते १७५५ मेरेन चलली. हे घुरयेंत ताणें राजस्थानांतल्यान खंडणी वसूल करपाचो यत्न केलो. ताणें दुसरी घुरी दिल्लीचेर घाली. थंय तो दिल्लीचे उत्तरेकडले प्रदेश ताब्यांत घेत घेत अटक मेरेन पावलो. थंयच्यान तो १७५८ त पुण्यांत परत आयलो. १७६० त भाऊसाहेब पानिपतांत घुसपल्ल्यान ताका आदार दिवपाखातीर बाळाजी बाजीराव राघोबाक घेवन उत्तरेक गेलो. तेन्ना बाजीरावान ताका निजामाक आदाराक हाडपाखातीर दक्षिणेक धाडलो. व्हडलो माधवराव गादयेर आयले उपरांत(१७६१)राघोबान पेशवेपद हातासपाचो यत्न केलो. पूण ताका तातूंत यश मेळ्ळेंना. माधवरावान ताका नदर कैदेंत दवरिल्लो. माधवरावाक मरण येतकच पेशवे पद मेळोवपाक ताणें जायते यत्न केले. नारायणरावाचो खून करपांत ताचो हात आशिल्लो. निमाणे कांय म्हयने ताका पेशवे पद मेळ्ळें(१७७३). पूण बारभाईच्या कारस्थानाक लागून ताचें कांय एक चलनासतना निमाणें ताका बारभाईक शरण वचचें पडलें. पुरंदराचे कबलाती उपरांत(१७७६)उरिल्ली जीण ताणें कोपरगांव, आनंदवल्ली आनी इंग्लिशांच्या आलाशिऱ्याक सुरत, मुंबय, भावनगर, ह्या ठिकाणांचेर घालयली. कचेश्र्वराक(कोपरगांवालागीं)ताका मरण आयलें.

रघुनाथराव वट्ट तीन खेपे लग्न जालो. ताच्या बायलांचीं नांवां जानकी बाई(१७४२), आनंदीबाई(१७५५)आनी मथुराबाई. आनंदीबाई पसून ताका भास्कर, बाजीराव आनी चिमणाजी अशे तीन पूत जाले.

रघुनाथराव हो जरी खास कर्तबगारी नासलो; तरी म्हत्वाकांक्षी आशिल्ल्याकारणान ताचें पेशवाईंत कोणाकडेनूच पटलें ना. ते भायर नारायणरावाच्या खुनांत ताचो हात आशिल्ल्यान मराठी इतिहासांत ताका ‘खल पुरूष’ हें नांव ताच्या वादग्रस्त व्यक्तिमत्वाखातीर प्राप्त जालां.