रॉबर्ट अँड्रूझ मिलिकन
रॉबर्ट अँड्रूझ मिलिकन हांचो जल्म २२ मार्च १८६८,मॉरिसन इलिनॉय हांगां जालो. नामनेचो अमेरिकन भौतिकशास्त्र अध्यापनाचें काम केलें. १८९३ त मास्टर ही पदवी मेळयतकच कोलंबिया विद्यापिठांत भौतिकशास्त्राचो अधिछात्र म्हूण ताची नेमणूक जाली. १८९५ त ताणें प्रदीप्त पृश्ठभागांनी उत्सर्जित केल्ल्या उजवाडाच्या ध्रुवीकरणाचेर संशोधन करून डॉक्टरेट पदवी मेळयली. ते उपरांत १८९५-९६ त ताणें वर्सभर जर्मनीत बर्लिन आनी गटिंगेन हांगां पदव्युतर शिक्षण घेतलें.१८९६ त शिकागो विद्यापिठांतल्या भौतिकशास्त्र प्रयोगशाळेंत सहाय्यक म्हूण ताची नेमणूक जाली आनी फुडें त्या विद्यापिठांतूच १९१० तो प्राध्यापक जालो. पयल्या म्हाझुजांत तो अमेरिकाच्या राशट्रीय संशोधन मंडळाचो उपाध्यक्ष आशिल्लो. त्या वेळार ताणें पाणबुडीप्रतिरोधक आनी वातावरणविज्ञानीय साधनां विकसीत करपाची म्हत्वाची कामगिरी केली. १९२१त पॅसाडीना हांगच्या कॅलिफार्निया इन्सिटट्युट ऑफ टेक्नॉलॉजीतल्या भौतिकशास्त्राच्या नॉर्मन ब्रिज प्रयोगशाळेच्या संचालकपदाचेर, तशेंच हे संस्थेच्या कार्यकारी मंडळाच्या अध्यक्षपदाचेर ताची नेमणूक जाली. १९४६ त ह्या दोनूय पदांवयल्यान तो निवृत जालो.
मिलिकन हाणे मुखेल करून विद्युत प्रकाशकी आनी रेणवीय भौतिकशास्त्र ह्या विशयांत संशोधन केलें. ताचें सगळ्यांत मोलादीक कार्य म्हळयार ताणें १९१० त इलेक्ट्रॅानाचो विद्युत भार सारकोच आशिल्लो, अशेय ताणें सिध्द केलें. १९१२-१५ ह्या काळांत ताणें आइन्सटाइन हाचें म्हत्वाचें प्रकाशविद्युतीय समीकरण प्रायोगीक रितीन तपासून पळयलें आनी प्लांक हाच्या स्थिरांकाचें मोल प्रकाशविद्युतीय रितीन पयलेंच खेप निश्चीत केलें. वायुच्या ब्राउनीय गतीविशीं ताणें केल्ल्या कार्याक लागून द्रव्याच्या आणवीय आनी गत्यात्मक सिध्दांताक आशिल्लो शास्त्रीय संवसारांतलो विरोध सोंपलो .वातावरणांत सरून धर्तरेकडे येवपी कणाचे गतीविशींचो सिध्दांत आनी विघ्घुतीय घटनेविशींचें ताचें सशोधन हातुंतल्यानूच फुडें विश्र्वकिरणाच्या मापनाखाचीर सुरू केल्ल्या प्रयोगाक लागून हीं किरणां धर्तरेच्या वी वातावरणाच्या सकयल्या थरांत उगम पावनात तर भायल्या अवकाशांतल्यान येतात, हें सिध्द केलें.
इलेक्ट्रॉनाचो विघ्घुत भार आनी प्रकाशविघ्घत परिणाम हांचेविशींच्या कार्याखातीर ताका १९२३ वर्साच्या भौतिकशास्त्र विशयाखातीर आशिल्लो नोबॅल पुरस्कार फाव जालो. ताचे मरण १९ डिसेंबर १९५३ ,सान मारीनो - कॅलिफॉर्निया हांगां जालें.
संदर्भ[बदल]
- कोंकणी विश्वकोश, गोंय विद्यापीठ