वामन सरदेसाय
वामन सरदेसाय हांचें पुराय नांव वामन बाळकृष्ण प्रतापराव सरदेसाय.
जल्म
[बदल]वामन सरदेसायाचो जल्म 5 मे 1923 दिसा वाडी तळावली, फोंडें हांगा जालो.
शिकप
[बदल]लायसियमचें 7 व्या वर्सांचें शिकप करून, तांणी इश्कोल मेदिकाचें पयल्या वर्साचें शिक्षण घेतिल्लें मेळटा.
साहित्यीक नदरेतल्यान
[बदल]वामन सरदेसायाक कवी म्हूण वळखतात. तशेंच ते एक नामनेचे सुटके- झुजारी, कुशल प्रशासक, प्रतिभासंपन्न लेखक आनी यशस्वी राज- मुत्सद्दी आसले, जे दर एका मळाचेर नदरेंत भरपासारक्या वावराक लागून नांवलौकीक जोडूंक पावले. सभ्यताय, प्रामाणीकपण, नमळीकाय आनी परोपकारी भावना हांचो संगम तांच्या सभावांत जाल्लो पळोवंक मेळटा.
स्वतंत्रतायेन वाटो
[बदल]भुरगेंपणासावन ते गोंय सुटके खातीर वावुरले. तरीय पूण ते खंयचेय एके संघटने कडेन बांदिल्ले नाशिल्ले. मुखेलपणान ते राष्ट्रीय प्रचाराचें काम करताले. 1947 वर्सा ज्वाला चे अंक वांट्टना ते सांपडले. तांच्या ह्या कामाक लागून, तशेंच लिपचोरयेचे कार्याक लागून तांकां अटक करून प्रादेशीक लश्करी न्यायालया मुखार उबें केलें. तेन्ना तांकां सात म्हयन्यांची ख्यास्त फर्मायली आनी ताचे सगळे राजकी हक्क काडून घेतले.थंय तांणी राष्ट्रीय चळवळी संबंदीत कार्य केलें. ताचे उपरांत ते वर्धा गेले. थंयच्यान नागपूराक पावले आनी थंय ते गोंय मुक्तताय चळवळींत वांटो घेवपा खातीर लोकांक तयार करूंक वावुरले.
वावर
[बदल]गोय मुक्ततायेचे चळवळी वेळार तांणी भोवच सुंदर कविता ‘अभिजित’ हें नांव घेवन रचल्यांत. वामन हाणें आपले यशस्वी पिरायेंत खूब तरेचो वावर केला. पत्रकारितेच्या क्षेत्रांत ताणी कार्य केल्लें आसा. ते फोंडेच्या आल्मेदा कॉलेजींत शिकोवपी म्हणून वावुरलें. 1955 वर्सा प्रो. फ्रान्सिस्को कुर्रय आंफोसु हांच्या फुडारपणाखाला आकाशवाणीचेर राष्ट्रीय कोंकणी आनी पुर्तुगेज कार्यावळी खातीर तांणी भोवमोलाचें काम केलें. ह्याच वेळार निकलाव मिनेझीस आनी लिबिया लोबो (उपरांत ती तांची घरकान्न जाली) हांच्या वांगडा गोंयचे शिमेचेर 1955 ते 1961 मेरेन भुमीगत रेडिओ केंद्र (व्हॉयस ऑफ फ्रिडम) चलयलें. पुर्तुगेजांच्या गुलामगिरींतल्यान गोंय मुक्त करचे पसत गोंयच्या लोकां मदीं सतत जाग्रताय करपाचें काम त्या वेळार बातम्यो सांगून, गोंयची मुक्ती कितली लागीं पावल्या, चलंत घडामोडी कश्यो चल्ल्यात हाचे विशीं खबरां पत्रां चालू दवरून नागरिका मदीं उचंबळाय निर्माण केली.
हेर वावर
[बदल]भंय विरयत आपलो जीव संकश्टांत घालून वामन आनी तांच्या वांगड्यांनी असामान्य अशें कार्य केलां. भुमीगत रेडिओ केंद्र चलोवन गोंयच्या सुटके झुजांत तांचो मोलाचो वांटो आसा. ऑक्टोबर 1961 तच पुर्तुगेजांचे वसणुकेंतल्या प्रतिनिधींची आंतरराष्ट्रीयपरिशद परिशद दिल्ली हांगा जाली. ते परिशदेंतय ते वांटेकार जाले. ऑपरेशन विजया च्या वेळार लोकांक वांटपाक छापिल्ल्यो जायराती तयार करपाक तांणी व्हड आदार दिलो. तशेंच लश्करी कारवायेच्या वेळार पुर्तुगेजांनी बळजबरीन घेतिल्ल्या म्हत्वाच्या पुर्तुगेज कागदपत्रांचें इग्लिशींत भाशांतर करपाचेंय तांणी काम केलें. डॉ. दत्ताराम सुखठणकार, दिवाकर काकोडकार, जनार्दन शिंक्रे, इव्हाग्रिय जॉर्ज, बाबला शिंगबाळ, नरसिंह सुखठणकार हे तांचे चळवळींतले वांगडी. गोंय मुक्तताये उपरांत तांणी सरकारी नोकरी केली. आंगोल हांगा राजदूत म्हणूनय तांणी काम केलें. निवृत्ती काळांत “गोवा टुडे” चे संपादक, तशेंच ‘सुनापरान्त’ दिसाळ्याचे प्रकाशक म्हणूनय ते वावुरले. ‘व्हिस्तास’ ह्या इंग्लीश पाक्षिकाचे ते कार्यकारी संपादक (1984- 86) आनी ‘गोवा टुडे’ ह्या इंग्लीश नेमाळ्यांचे संपादक (1986- 88) आसले आनी तांच्या व्यक्तिम्हत्वाची मुद्रा त्या नेमाळ्यांचेर त्या वेळार उदेल्ली.
इनामां
[बदल]श्री. वामन सरदेसाय हांकां आंगोलाचे ‘एन. आर. आय.’ संस्थेन भांगराचें पदक दिवून तांचे वाखाणपासारके सेवेचो गौरव केला. तशेंच भारताच्या राष्ट्रपतींनी 1992 वर्सा पद्मश्री हो राष्ट्रीय किताब दिवून तांच्या कार्याचो भोवमान केला.
मरण
[बदल]गोंय मुक्ती पसत तळमळपी वामन सरदेसायांक 6 मे 1994 दिसा देवाचो आपोवणो आयलो.