वैद्यकशास्त्र
वैद्यकशास्त्र आयुर्वेदाच्या आदारान रोगचिकित्त्सा आनी दुयेंसाचेर उपाय करपाचें शास्त्र.भरद्वाजाचे शिश्य धन्वंतरी आनी आत्रेय हे ह्या शास्त्राचे आदले प्रवर्तक म्हूण मानतात.धन्वणतरीन शल्यतंत्राचो आनी आत्रेयान, भिषग्विद्देचो प्रसार केल्लो.धन्वंतरीचो शिश्य सुश्रुत हाणें आपले संहितेंत शल्यतंत्राचें ज्ञान एकठांय केलें. आत्रेयाचो शिश्य अग्निवेश हाचो शिश्य चरक हाणें आपले संहितेंत कायचिकित्सेचें गिन्यान एकठांय केलें.चरक संहिता आनी सुश्रुत संहिता हे दोन ग्रंथ वैद्दकशास्त्राचे ग्रंथ म्हूण मनतात.[1]
इतिहास[बदल]
हिंदूचे शस्त्रक्रियेचें गिन्यान आनी कुशळताय पुर्विल्ल्या काळांत खूब उदरगतीक पाविल्लें.नाक,कान आनी कुडीचे हेर अवयव कापून त्या जाग्ार नवे बसोवपाचें काम त्या काळांत करताले.तेखातीर लागपी शस्त्रां खूब तीक्ष्ण आनी नाजूक आसतालीं अशें समजप जाता.
वैद्दकाची परंपरा वेदाइतंलि पुर्विल्ली आसा. वैदिक युगांत ह्या धंद्याक मान आशिल्लो.त्या काळांतले प्रसिध्द वैद्य अश्र्विनीकुमार खाशेल्या वखदांचो उपयोग करून वायटकारांक पिडामुक्ती दिताले.लुळे,पांगळे,कुड्डे हांचेर लेगीत उपाय करताले. अथर्ववेदांत वखदां आनी मंत्र ह्या दोनांचोय उपेग रोग ना करपाक सांगला. धर्मसुत्रकारांनी मात वैद्यांच्या धंद्याक उणो मानला.यजुर्वेदांतय तशेंच मत सांपडटा.पूण कालांतरान वैद्यकाक परत नामना मेळ्ळी.रोग निवारून मनशाक सुखशांती मेळोवन दिवपी भिषग्वर्याक समाजांत मानसन्मान मेळपाक लागलो.
वेगवेगळ्या झाडांचेर आनि जिनसांचेर संशोधन करून त्या वखदांचो गुणधर्म जाणून घेवन पिडा नश्ट करपाची पद्दत शेंकड्यांनी वर्सां सावन चालू आशिल्ली.वैजकशास्त्राचें समग्र तात्विक आनी वेव्हारीक शिक्षण,तक्षशिला,नालंदा ह्या विद्यापिठांतल्यान दिताले.तशेंच खोलायेन अभ्यास केल्ले वैद्य समाजाच्या सगळ्या थरांतल्यान वायटकारांक बरे तरेन वखद विरसद करताले.राजा,सरदार हांचे मात खाशेले वैद्य आसताले.वैद्य वायटकारांकडच्यान प्राप्तीची अपेक्षा बाळगिनाशिल्ले.बपूण वायटकारांक आपल्याक तांकता तेप्रमाण तांकां दक्षणां दिताले.
विकास[बदल]
ह्या वैजकशास्त्राचो विकास पयलीं भारतांत जालो आनी उपरांत तें गिन्यान अरबस्तान,युरोप ह्या देशांनी पावलें अशें उतिहास सांगता. इ.स.८ व्या शेंकड्यासावन अरबस्तांनांतले कांय जाणकार पंडित हांगा येवन संस्कृत ग्रंथांचीं भाशांतरां करूंक लागले.तांणी हांगाच्या कांय जाणकारांक आपल्या वांगडा बगदादाक व्हरून तांचे कडल्यान त्या पंडितांनी गिन्यान मेळयलें.अरबी भाशांतरांनि अश्र्विनीकुमार, सुश्रुत,चरक,हांचीं नांवां आयिल्लीं आसून तांची तोखणाय केल्ली आसा.अरबी भाशेंतल्यान ग्रंथांवयल्यान आर्य वैजकाचो प्रसार युरोपांतल्या वेगवेगळ्या देशांनी जालो.हांच्या वांगडा ग्रीक लोकांनीय आर्य वैद्यकाचें गिन्यान मेळोवन ताचो प्रसार केलो.ही वैजकशास्त्राची परंपरा उपरांत खंडीत जाली आसली तरी आधुनीक वैजिकशास्त्राचें अधिश्ठान ह्या वैद्यक शास्त्राचेर आसा असो कांय जाणकारांचो विश्वास आसा.तशेंच आधुनिक शास्त्रीय पद्दतीमार्फत आयुर्वेदीक आनी तत्सम वैजकशास्त्राचो पुनर्विचार करपाकडेन आता विद्वानांचें लक्ष वगेलां आनी तेवरवीं एकंदर वैजकीशास्त्राक एक नवें योगदान मेळूंक लागलां.