श्रीरंगपट्टण

श्रीरंगपट्टण कर्नाटकांतलें एक नामनेचें तीर्थस्थळ ही सुवात म्हैसूरसावन 9 मैलांचेर कावेरी न्हंयेच्या दोन फांट्यां मदल्या जुंव्याचेर आसा.जुंव्याची लांबाय सुमार 3 मैल आनी रुदांय 1 मैल इतली आसा.

जुंव्याच्या तोंकाक श्रीरंगनाथाचें अस्तंत तोंकाक श्रीरंगनाथाचें व्हड देवूळ आसा. श्रीरंगनाथाची सुवात म्हूण हाका श्रीरंगपट्टण हें नांव मेळ्ळें.पुर्विल्ल्या काळांत हांगा गौतम ऋषीचो आश्रम आशिल्लो. गौतमान कावेरी न्हंयेच्या एका व्हड तळपार उबो रावन तप केलें.श्री विष्णु ताचेर खूश जालो आनी गौतमाचे विनवणे प्रमाण ताणें हांगा राबितो केलो, अशी पुराण कथा आसा.इ.स. च्या 9 व्या शेंकड्यांत गंगवंशाचे राजवटींत हांगा श्रीरंगनाथस्वामीचें देवूळ बांदपांत आयलें अशें म्हणटात.इ.स. 1200 त म्हैसूराचेर राज्य करपी होयसळ राजा वीर बल्लाळ(दुसरो) हाणें रंगनाथाचे पुजेखातीर थोडी जमीन दान दिली, अशें देवळांतल्या एका फातरपट्या वयल्यान समजता.विजयनगरच्या राजांनी ह्या देवळाचो विस्तार केलो आनी वोडेयार राजांनी ताची गिरेस्तकाय वाडयली. देवळाचे गर्भकुडींत शेशशायी विष्णुची व्हड न्हीदिली मूर्त आसा. तिचे तकलेचेर शेशनागान घरिल्लें दिसता. विष्णुच्यासात फणाचें छत्र माथ्यार उंच मुकूट आनी आंगभर तरातरांचे अलंकार आसात. ताच्या पांयाकडेन साळीक घेवन बशिल्ली कावेरी देवीची ल्हानशीच मूर्त आनी पावलां कडेन गौतमाची मूर्त आसा. गर्भकुडींत वण्टींचेर खूब महिरपी आसून तातूंत सोबीत मूर्ती कोरांतिल्यो आसात.गर्भगारामुखार नवरंग मंटप आसून, तातूंत प्रदक्षिणा घालपाचो रस्तो आसा. नवरंग मंटपाक बरे गोल खांबे आसात. त्या मंटपाचे प्रवेश दारा लागीं दोन व्हड द्वारपाल आसात आनी तांचे मुखार एक व्हड आंगण आसा. त्या आंगणांत होयसळ पद्दतीचे खूब खांबे आसात. ह्या आंगणांच्या चारय कोनशांनी चार ल्हान देवळां आसात.आंगणाच्या भितर सरपाच्या दरवट्याकडेनच हनुमान आनी गरूड हांचीं देवळां आसात. लागसारच विजयनगर शैलीचे चार खांबे आसून ताचेर विष्णुच्या केशवादी चौवीस नांवांच्यो प्रतिमा कोरांतिल्यो आसात. आंगणाचे उदते कडेन व्हड मुखमंटप आसा. ताच्या मध्यार उंचेलो गरुडध्वज आसा. आंगणाचे भोंवतणी