सखारामबापू बोकील
सखारामबापू बोकील उत्तर पेशवाईतले एक प्रसिद्ध मुत्सद्दी.तोचें पुराय नांव सखाराम भगवंत बोकील. सुरवातीक सखारामबापू महादजीपंत पुरंदरे हाचें कडेन कारकून आनी शिल्लेदार आशिल्लो.
सखारामबापू आनी तांच्या कूटूंबा विशी काय म्हायती:
[बदल]उत्तर पेशवाईतले एक प्रसिद्ध मुत्सद्दी.तोचें पुराय नांव सखाराम भगवंत बोकील.तांच्या आदल्या जिवना विशीं कायं खबर ना.तांचे पुर्वज पणतोजी (पंताजी) गोपीनाथ हे अफझलखाना कडेन छ. शिवाजी महाराजांचो निरोप घेवन गेल्ले वकील आशिल्ले (1659).सखाराम बापोलभाव महादजी यमाजी छ. संभाजी महाराजांचे सेवेंत आशिल्लो.रायगडाचें झूज हारतकच तो छ. शाहू वांगडा ओरंगजेबाचे बंदखणींत आशिल्लो. मुखार शाहूंन ताका हिंवरे गांव आनी कुलकर्णी वतन करून दिलें.ताका पूत नाशिल्लो,म्हूण बापूचो व्हडलो भाव निंबाजीक तें वतन वारसाहक्कान मेळ्ळें. बापूचो उल्लेख शनिवारवाड्याच्या बांधकामा वेळार (1732) मेळटा.
तांचे वावर:
[बदल]सुरवातीक सखारामबापू महादजीपंत पुरंदरे हाचें कडेन कारकून आनी शिल्लेदार आशिल्लो.बाळाजी बाजीरावान ताका 1746त सदाशिवरावभाऊं वांगडा कर्नाटकाचे स्वारेचेर धाडलो. हे स्वारेंत ताणें भरपूर धनदोलत जमोवन छ. शाहूंचें रीण फारीक केलें. मुखार रघुनाथरावां वागंडा गुजरात (1754) आनी उत्तर हिंदुस्थान (1758) अशा दोन स्वार्यांनी ताणें वांटो घेतलो. पेशव्यांनी रघुनाथरावाचों कारभारी म्हणून ताची नियुक्ती केली.व्हडल्या माधवरावाच्या वेळार (1761-72) सुरवातीक राघोबा बापूच्या सल्ल्या प्रमाण राज्यकारभार पळयतलो.माधसलेवरावान तातूंत हस्तक्षेप करतकच बापून कारभारीपद सोडलें.ताचे पयलीं रघुनाथरावान (1762) निजामाचो पराभव केलो.
तांचे हेर कार्य आनी वावर:
[बदल]उरफाटो,निजाम अली आनी जानोजी भोंसले हांची मदत घेवन पेशव्यांच्यो पराभव केला,तेन्ना बापोल्या-पुतण्या मदीं समझोतो जावन परत राघोबा वरचढ जालो.ताणें बापूक कारभारी नेमून पेशव्यांचे समर्थक गोपाळराव पटवर्धन हांची जहागीर जप्त केली आनी सखारामबापूक णव लाखांची जहागीर दिली.हैदर अलीचेर 1764चे लडायेचे सगळे अधिकार माधवरावान घेवचे असो बापून हट्ट धरलो.माधवरावान ह्या युध्दा वेळार बापूक वांगडा घेतलें.मरणा पयलीं माधवरावन बापूची मराठ्यांच्या राजकारणाचेर कर्तबगारीची म्होर मारली.ताका लागून ताची साडेतीन शाण्यांतलो एक पूर्ण शाणो,अशी ख्याती जाली.