सफरचंद
सफरचंद हे थंड हवामानांत जावपी फळ. Pyrus Malus L. हें ह्या फळझाडांचे शास्त्रीय नांव. हें झाड सुमार १५. मी उंचायेमेरेन वाडटा. पानां लंबगोल, ४-५ सेंमी. लांब, मोव आनी दात-यो कडो. मदीं मात्सो गुलाबी रंग आशिल्लीं धवीं फुलां घोंसांनी येतात, फळा मासाल, गोल आसता. पयलीं पोपटी रंग आसता, मागीर गुलाबी, तांबडो जाता.
सफरचंदाची लागवड खूह पयलींसावन करतात. सादारण १८ व्या शेंकड्यांत सफरचंदाची लागवड करपाक सुरवात जाली असो उल्लेख मेळटा.
भारतांत ह्या पिकाखाला सुमार १३,००० हेक्टर सुवात आसा. पंजाब, उत्तर प्रदेशचे कांय वाठार , काश्मीर दिमाचल प्रदेश ह्या राज्यांनी सफरचंदाची लागवड मोठ्या प्रमाणांत करतात. जगांत अमेरीका, जपान, ऑस्ट्रेलिया ह्या देशानी सफरचंदाची लागवड व्हड प्रमाणांत जाता. गोंयचें हवामान सफरचंदाचे लागवडीक योग्य नाशिल्ल्यान गोंयांत ह्या पिकाची लागवड जायना.
ह्या पिकाक ब-या निच-याची आनी लोनी प्रकारची जमीन मानवता. सफरचंदाचे दोन प्रकार आसात- ट्रीप्लॉयड (Triploid) आनी डीप्लॉयड (Diploid). डीप्लॉयड ह्या प्रकाराची चड प्रणांत लागवड करतात.
सफरचंदाच्यो खुबश्यो जाती आसतात. रेड डोलीशीयस, गोल्डन, वरेस्टर, पियरमेन, न्यूवटन वंडर, कींग ऑफ पीपीन, रॉयल डेलेशीयस, रीर्चाड, आम्ब्री, काश्मीरी, ब्लड रेड, व्हायट, डॉटेड रेड, बेन डेव्हीस, ग्रॅमी स्मीथ ह्यो कांय मुखेल जाती.
लागवड करपाखातीर पयलीं दोळो भरून कलम तयार करतात आनी उपरांत लागवड करपाखातीर वापरतात. लागवड खंयच्याच तेपार करपाक जाता आसलीतरी, फेब्रुवारी- मार्च ह्या म्हयन्यांनी चड करून लागवड करता. लागवड करताना दोन झाडांमदलें अतंर ७.५ x ७.५ सेंमी. इतके दवरतात. कलम लावपाखातीर ५० x ५० x ५० संमी. आकाराचे नेम काडटात. ह्या नेमांत पांच कायली कंपोस्ट आनी उरिल्ली माती घालून कलम लायतात. झाडाक वळण दिवपाक, फुलां तशेंच फळां येवपाक झाडाची छाठणी करातात. छाठणी करून झाडाचो मध्य भाग सदांच उक्तो दवरतात. ४-५ वर्सांनी झाडाक फळां योवपाक लागतात. १२-१८ वर्सानी भरपूर पिकावळ मेळटा.
सफरचंदाक ह-याच रोगांचो उपद्रव जाता. खोड काळें पडप (Stem Black) खोड तांबशे जावप (Stem Brown), स्कॅब, मीलड्यू, खोड खूज ह्या सारक्या रोगांचो उपद्रव जाता.किडींभितर खवळाची किड (Scales), मूळां पोखरपी किड ह्या किडींची लागण जाता.
फळां थोडी तांबशी जातकच अचळय काडटात. तीं लाकडी पेट्यांनी घालून देशाच्या हेर वाठारानी धाडटात. फळां खावपाखातीर वापरतात तशेंच तांचेपासून जाम, जेली करता. फळां सुकोवन तशेंच कॅनींग करून दवरतात. फळांच्या रोसा पासूम वायन, व्हीनेगर, ब्रॅन्डी तयार करतात. फळांत पेप्टीन हो पदार्थ चड आशिल्ल्यान पातळ परसाकडे जाता त्या मनशाक हें फळ वखदी गूण दिता. सालीचोय बरो वखदी उपेग जाता. - विश्राम गांवकार