हॅरल्ड क्लेटन युरी

हॅरल्ड क्लट युटेरी अमेरिकन रसायनशास्रज्ञ . डयुटेरियमाच्या सोदाक लागून ताका 1934 वर्साचो रसायनशास्राचो नोबॅल पुरस्कार माळळो. युरीचें शिक्षक वाँटरलू इंडियानांत जालें. युरीचें 1911 ते 1914 ह्या काळांत ताणे थंयच शिक्षण म्हूणन काम केंलें. 1917 वर्सा ताणें काहॅरल्ड क्लट युटेरी अमेरिकन रसायनशास्रज्ञ . डयुटेरियमाच्या सोदाक लागून ताका प्राणिशास्त्रांत पदवी मेळयली. उपरांत दोन वर्सा ताणें झुडासामुग्री तयार करपाच्या कारखान्यांत आनी ताचे फुडलीं दोन वर्सा म्हळयार ते 1919 ते 1921 माँटॅना विद्दापिठांत अधयापनाचें काम केलें. कॅलिफोर्निया विधापिठांत जी.एन. लूइस हाच्या मार्गदर्शनाखाला संशोधन करुन ताणें 1923 वर्सा रसायनशास्रांतली डाँक्टरेट पदवी घेतली. उपरांत एक वर्सभर नील्सटटट बोर हाचेवांगडा कोपॅनहायनाक संशोधन करतकच 1924 ते 1929 ह्या पांच अमेरिकेंतल्या जाँन हापकिन्स विधापिठांत प्राध्यापक आशिल्लो. दुस-या म्हाझूजाच्या काळांत तो कोलंबिया विधापिठांतल्या एस. ए. एम प्रयोगशाळेचो संचालक आशिल्लो. 1931 वर्सा ताणें आपल्या वांगडयांच्या आदारान डयुटेरिमाचो सोद लायलो आनी ताच्या गूणधर्मांच अभ्यास केलो केलें. डयुटेरियमाचो शांतिकायेच्या वावराखातीर उपेग केल्यार ताचापासुन तयार जानपी उर्जा संवसाराक अब्जांनी वर्सांक पूरो अशें ताचें मत आशिल्लें. मूलरद्रव्यांच्या समस्थानिकांच्या (अणूकेंद्रांतली प्रोटॉनांची संख्या) तोच पूण वेगवेगळो अणूभार आशिल्ल्यान पांच मूलद्रव्यांचा अणूभार आशिल्ल्यान पांच मूलद्रव्यांचा रसायनीक गूणधर्मांतल्या फरका वयल्यान युरी हाणें जुरासिफ (सु. 18.5 ते 13.5 कोटी वर्सांपयलींच्या) काळांतल्या धर्तरेवयल्या म्हासागरांचें तेन्नाचें तापमान काडपाची पघत सोडदून काडली. ह्या अभ्यासाक लागून तो भूयेर यरसायनशास्राकाडेन गेलो आनी ताणें मूलद्रव्यां आनी तांचे समस्थानिक हांचे धर्तरेवयलीं कोश्टकां तयार केलीं. ताका लागून धर्तरेचो जल्म कसो जालो आसुयें, तिचेर मेळपी मूलद्रव्यां कशीं निर्माण जालीं आसुंये ह्या प्रस्नांचेर उजवाड पडलो. जिवाचे उत्पत्तीविशीं युरी आनी ताचो विधार्थी स्टॅन्ली मिलर हाणें 1951 वर्सा शिकागो विधापिठांत एक अभिजात प्रयोग केलो. तांणे एक बंद नळयेंत मितेन, आमोनिया आनी उदकाची वाफ हांच्या मिश्रणांतल्यान वयलेवयर विधुतू स्फुल्लिंगांचें विर्सजन केलें. एका सप्तकाभितर ते भरसणेक तांबडो रंग आयलो आनी ताचें विश्रूलेशण करतकच तातूंन आमोनिया आमलांची जटिल भरसण तयार जाल्ल्याचें समजलें. अमिनो आम्लां प्रथिनांचे मूलभूत घटक आसात. ह्या प्रयोगाक लागून धर्तवयलें वातावरण क्षपक जाता आनी क्षपक वातावरणांत जीवोत्पत्ती जाली आसुंये हे कल्पनेक आदार मेळळो.