हेर भासांतले भारतीय चित्रपट

भारतांत १९७४ मेरेन वट्ट सुमार ३४ भासांत बोलपट तयार जाले. तातूंतल्या इकरा मुखेल भासांतल्या चित्रपटांचों नियाळ वयर दिल्ली अासा. उरिल्ल्या २३ भासांनी सामके चड म्हळयार २६ आसा. हिमांशु रॉय हाच्या इंडो इंटरनॅशनल टॉकीज संस्थेन 'नूरजहाँ' (१९३२) हो पयलो इंग्लीश बोलपट सादर केलो. ‘कर्म' (१९३३), ‘कोर्ट डान्सर (१९४१), ‘महात्मा' (१९५४), ‘द व्हिक्टरी स्टोरी' (१९७४) हे कांय उल्लेख करपासारके इंग्लीश चित्रपट आसात. १९३३ त, मुंबयच्या इंपीरिअल फिल्म कंपनीन दुरन्तरे हूर हो पयलो फार्सी बोलपट सादर केली. १९७४ मेरेन ९ फार्सी बोलपट आयले. तातूंतले 'फिरदोसी' (१९३४), 'ब्लॅक आईज' (१९३५), ‘शिरोन् फराद्' (१९३५), 'लैला मजनू' (१९३६), 'सिकंदर (१९४७) हे कॉय नामनेचे फार्सी बोलपट आसात. ‘बहेरामखान' (१९४६) हिंदी बोलपटावयल्यान १९४७ त इराणी भाशेतलो पयलो आनी एकूच चित्रपट आयलो. १९४७ मेरेन फकत दोन अरबी बोलपट आयले, ते । म्हळ्यार 'अरबी हंसा' (१९४३) आनी 'हंटरवाली की बेटी' (१९४४). 'ब्रोकन प्रॉमिस' (१९४७) हो एकूच सिंहली बोलपट आनी ‘पंपोश' (१९५४) हो एकूच जर्मन बोलपट.

‘हरिश्चंद्र' (१९५१), 'कर्म के फूल' (१९६८) आनी 'लौहाकपट’ हे सुरवातीचे तीन नेपाळी भाशेतले बोलपट. आयजमेरेन सुमार २६ नेपाळी चित्रपट तयार जाल्यात.वाडिया मुव्हिटोनचो 'एक्ता' (१९४२) हो पयलो सिंधी बोलपट.

'बाबासा री लाडली' हो। पयलो राजस्थानी बोलपट १९६१ त, निर्माता-दिग्दर्शक आदर्श हाणे सादर केली. १९७६ चो 'लाज राखी राणी सती' हो राजस्थानी चित्रपट गाजली. १९७६-८८ ह्या काळांत वट्ट २५ राजस्थानी चित्रपट आयले. भोजपुरी चित्रपटाची सुरवात १९६२ त जाली. आयजमेरेन वट्ट ८३ भोजपुरी चित्रपट आयल्यात. १९६२ चो

साहद पिक्चर्सचो 'लैला मजनू' (१९४१) हो पयलो पुश्तू बोलपट. १९४३ त, आनीक एक पुश्तू बोलपट येतकच पुश्तू बोलपटाची निर्मिती बंद जाली. अनुपमा चित्रे हिणें 'नझराना' हो पयलो मारवाडी बोलपट १९४२ त सादर केली. एम्. आर. शेठ प्रॉडक्शनचो ‘मैंझ रात' (१९६४) हो पयलो काश्मीरी बोलपट. ह्या चित्रपटाक रूप्यापदक मेळिल्लें.

अवधी भाशेत १९६४ त एकूच चित्रपट तयार जाली. १९८६ त आनीक एक अवधी चित्रपट तयार जाली. १९६६ त, डोगरी भाशेत एक चित्रपट तयार जाली. १९६४-६५ त दोन मागधी बोलपट आयले. १९६५ त आनी १९७१ त एकेक अशे दोन छत्तीसगडी बोलपट तयार जाले. ‘कोडगू एक' (१९७२), ‘मैथिली एक' (१९७१), ‘थाईन एक (१९७२) असो एकेकूच बोलपट तयार जावन ह्या भासांतली चित्रपटांची निर्मिती बंद जाली. १९७२ त दोन आनी १९७४ त दोन अशे मणिपुरी चित्रपट आयले. १९७२ च्या 'मतमगी मणिपूर ह्या मणिपुरी चित्रपटाची मेळ्ळे, १९७६-८८ ह्या काळांत वट्ट १४ मणिपुरी चित्रपट तयार जाले.

१९७१ ते १९७३ मेरेन दर वसा दोन दोन आनी १९७४ त चार तुळू बोलपट आयले. ‘बिसाती बाबू (१९७२) हो अरोर पट्टाभी हाणे दिग्दर्शित केल्लो तुळू बोलपट बरोच गाजली. १९७६-८८ ह्या काळांत वट्ट १२ तुळू चित्रपट आयले. सगळ्यांत नवी चित्रपट-निर्मिती हरियानवीची. १९७३ त ‘बीरा शेरा' हो हरियानवी चित्रपट मुंबयत १९७३-८८ ह्या काळांत वट्ट ३३ हरियानवी चित्रपट तयार जाले.

- कों. वि. सं. मं.