"फिनलॅंड" च्या आवृत्तींत अंतर
Merged from फिनलंड |
No edit summary |
||
| 26 वळ : | 26 वळ : | ||
[[Category:Sonvsarachim Raxttram ]] |
[[Category:Sonvsarachim Raxttram ]] |
||
[[Category: Itihas / History]] |
[[Category: Itihas / History]] |
||
[[en: ]] |
|||
01:07, 3 फेब्रुवारी 2016 मेरेन पुनर्नियाळ
फिनलॅंड (फिनीश सुऑमी) ईशान्य युरोपांतल्या स्कॅंडिनोव्हियन देशांतलें एक स्वतंत्र प्रजासत्ताक राश्ट्र. क्षेत्रफळ 3,37,032 चौ. किमी. लोकसंख्या 5,004,00 विस्तार 58°30' उ. ते 70°5'उ. आनी 19°7' उदेंत ते 31°35' उदेंत. फिनलॅंडाचे वायव्वेक स्विडन, उत्तरेक नॉर्वे आनी उदेंतेक रशिया आसा. देशाचे अस्तंतेक बॉथानियाचें आखात जाल्यार दक्षिणेक फिनलॅंडाचे आखात आसा. देशाची उत्तर- दक्षिण लांबाय 1,165 किमी. आनी रुंदाय 542 किमी. आसून सरभोंवतणीं सु. 80,000 जुंवे आसात. हेलसिंकी ही फिनलॅंडाची राजधानी.[1][2]
भूंयवर्णन
फिनलॅंडाची दक्षिण आनी अस्तंत देग उथळ पूण रेवटाची आसा. ह्या देगांभोंवतणीं हजारांनीं ल्हान ल्हान जुंवें आसात. ह्या देशांतले प्रदेश सपाट आनी पर्वताची उंचाय सादारम 300 मी. आसा. फिनलॅंडाच्या मदल्या वाठारांनी ल्हान व्हड अशीं हजारांनी तळीं आसात आनी ह्या तळ्यांमदीं ल्हान ल्हान जुंवें मेलटात. उत्तर आनी उदेंतेचो उंचायेचो वाठार देशाचे 40% क्षेत्र व्यापता. फिनलॅंडाचे नैर्ऋत्येक जुंव्यांचो वाठार आसा.
हवामान
फिनलॅंड 60° अक्षवृत्ताचे उत्तरेक आशिल्लेयान गिमांत दीस व्हड आनी थंडायेचे आसतात. पूण शिंयाळ्यांत दीस ल्हान आनी कडक शिंयाचे आसतात. गिमांत दक्षिण वाठारांत दीस सुमार 19 वरांचे आसतात. उत्तरेकडच्या वाठारांत सूर्य वर्सांतले 73 दीस एकसारको आसता. हे कातीर फिनलॅंडाक ‘मद्यानरातच्या सुर्याचो देश’ अशें म्हळां. एप्रिल ते सप्टेंबर हे हांगचे गिमाचे दीस जाल्यार ऑक्टोबर ते मार्च मेरेन शिंयाळो आसता. जुलय म्हयन्यांत दक्षिणेकडचें तापमान सरासरी 17° सॅ. उत्तरेक 16° सॅ. आसता. सगळ्यांत कडक शिंयाचो म्हयनो फेब्रुवारी आसून ह्या तेंपार सरसरी तापमान 15° सॅ. ते 11° सॅ. इतलें आसता.
वनस्पत आनी मोनजात
देशांत कॉनिफर्स रुख व्हड प्रमाणांत आसात. ह्या रुखांचे पायन आनी स्प्रूस हांचे प्रकार चड मेळटात आनी देशाचे उत्तरेक बर्च आनी विलो हीं झाडां चड मेळटात. उत्तरेक फिनलॅंडाच्या तोंकार दगडफूल ही वनस्पत व्हड प्रमाणांत मेळटा. देशाचे दक्षिणेक हॅझेल, अस्पेन, मॅपल, एल्म, अल्डर आनी हेर रुखय आसात. जुंव्याचेर आर्किटेक कूररी, कुरव हीं सवणीं मेळटात. सायबेरियन मैना, रंगीत मडवळ हीं सवणीं आनी उत्तरेक गरुड आसात. वांस्वेल, कोले, रानमाजरां, सांबर आनी रेनडियर हीय मोनजात आसा.
इतिहास आनी अर्थवेवस्था
व्होल्गा आनी उरल पर्वत हांच्या मदल्या प्रदेशांत सुर्वेक फिनलॅंडी रावतालें. इ.स. 800 ह्या काळांत ताणीं कारेलियाच्या प्रदेशांत आपलो राबितो केल्लो. सुर्वेक फिनलॅंडी लोकांच्या सुऑमी, टॅव्हॅस्टियन आनी कारेलियन अशो तीन टोळ्यो आशिल्ल्यो आनी ते आपलेभितरुच झगडटाले. इकराव्या शेंकड्या सावन तेराव्या शेंकड्यामेरेन स्विडन आनी रशियन लोकांनी फिनलॅंडीक आपल्या शेकातळा हाडपाचे स्विडनाचे यत्न आशिल्ले जाल्यार रशिया तांका इस्टर्न ऑर्थोडॉक्स इगर्जेच्या शेकातळा ओडपाचो यत्न करताली. मुखार थोडेशेच फिनलॅंडी लोक रोमन कॅथलीक जालें. मदल्या काळासावन फिनलॅंड :देश स्विडन राज्याचो एक फांटो जावन आसलो. पूण 1809त स्विडनींक हारोवन रशियेन फिनलॅंड आपल्या शेकातळा हाडून सगळी सत्ता रशियेचो पयलो अलेक्झांडर‘ग्रॅंड ड्यूक’ हांच्या हातांत आयलीं. 1917त जाल्ले रशियेंतले क्रांती उपरांत 6 डिसेंबर 1917 ह्या दिसा फिनलॅंडान आपलें स्वातंत्र्य जाहीर केलें. पूण मुखार व्हायट गार्ड आनी रॅड गार्ड हांचेमदीं यादवी झुज ( civil war) जावन व्हायट गार्डांनी रॅड गार्डाक हारोवन 1919 फिनलॅंड हें प्रजासत्ताक म्हणून जाहीर केलें.