स्वामी विवेकानंद

देवनागरी

Romi

स्वामी विवेकानंदाचो जल्म १२ जानेवारी १८६३ ह्या शारांत जालो. ते वेदांतले एक विख्यात आनी प्रभावशाली अध्यात्मिक गुरु आशिल्ले. तांचे खरे नांव नरेंद्रनाथ दत्त . तांच्या बापायचे नांव भूवनेशेवरी देवी. तांचे बापूय कलकत्ता हायकोर्टातले एक फामाद आदोगाद आशिल्लें.जाल्यार आवय देव धार्मीक विचारांची आशिल्लीं. तांच्या आवय बापायचे धार्मीक , प्रगतीशील आनी तर्क लावपी ह्या गुणानींच स्वामी विवेकानंदाच्या विचारांक आनी जिवनाक आकर दिलो.

ल्हानपणासावन नरेंद्र ‍‍‍‍‍स्वामी विवेकानंद‌ खूब हुशार, बुध्दिमान तशेच ते मस्ते आशिल्लें.आपणाच्या इश्टावांगडा मेळून शिक्षकांची लेगीत फकाणां करतालें. ताच्या घरांत दर दिसा नियमीतपणान देवाची पुजा जाताली. घरांतल्या ह्या धार्मीक आमा अध्यात्मीक वातावरणाचो प्रभाव नरेंद्राचेर ल्हानपणासावनूच जालो. ह्या वातावरणाक लागून तांचेर धार्मीक संस्कार जालें. तेन्ना सावन तांच्या मनांत देवाविंशी जाणा जावन घेवपााची देवाक मेळपाची इच्छा निर्माण जाली. कांय वेळार तर ते आपल्या आवय बापायक असले तरेचे तर्कनिश्ठ प्रस्म विचारताले. ताची जाप कोणाचकडेन नासताली.

नरेंद्राचे शिक्षण

१८७१ वर्सा नरेंद्रनाथ ८ वर्साचो आसतना ताणें ईश्वरचंद्र विद्यासागराच्या मेट्रोपोलिटन संस्थेंत प्रवेश घेतलो. १८७९ वर्सा प्रेसीडेंसी कॉलेजीच्या प्रवेश परीक्षेंत पयल्या डीवीजनान येवपी तो एकटोच विद्यार्थी आशिल्लो . ते धर्म , इतिहास, समाजीक विज्ञान, कला आनी साहित्य विशयाचेर उत्साही पाठक आशिल्लें. १८८० वर्सा ताणें प्रेसीडेंसी कॉलेजींत पावल घालें. ह्या प्रवेशिका परीक्षेची तयारी करताना ताका तीन वर्साचो अभ्यास फकत एका वर्साभितर पुराय करचो पडलो. हाका लागून ताचे तकलेर जबरदस्त ताण हडिल्लो. प्रेसीडेन्सी कॉलेजींत शिकपाक आरंभ केलो खरो पूण ताका तेन्नाच मलेरिया जालो आनी ताका घरा बसचो पडलो.फुडल्या वर्सा जनरल असेंब्ली इन्सटिट्यूशनांत दाखल जावन ताणें शिक्षणाक आरंभ केलो.

व्यक्तीमत्व

नरेंद्रनाथाचे व्यक्तीमत्वूच अशें आशिल्लें की तो कोणाचेच नदरेपासून लिपून उरनाशिल्लो. आपल्या वर्गांतल्या ईश्टांची आनी शिक्षकांचीय नदर तो रोखडीच ओडून घेतालो. आपल्या विश्वविद्यालयीन जिवीतांत ताणें इतलें इश्ट जोडले हाक सुमारुच नाशिल्लो. ताची प्रतीभा आनी तीख बुध्द पळोवन लोक ताचेकडेन ओडटालें अश्यांतली गजाल न्हय तर ताचे सुदृढ शरीर कम.ल्ले बळीश्ट कुडी वांगडाच ताचें मधुर, मवाळ उलोवपाक लागून ताचेर नदर पडटा तो तो ताचेकडेन आकृश्ट जातालो.

नरेंद्र आनी ब्रम्हो समाज

नरेंद्रनाथान पश्चिमी तर्क, पश्चिमी दर्शन आनी युरोपीयन इतिहासाचे शिक्षण स्कॉटीश चर्च कॉलेजींत घेतलें. ह्या शिक्षणीक क्षेत्रांत जशी ताची बुध्दी वाडत गेली. तशे ताच्या मनांत जायते विचार घोळपाक लागलें. देवाच्या अस्तितवाविंशी जायते प्रस्न ताका पडपाक लागलें आनी हाका लागून ताचो संबंध ब्रम्हो समाजाकडेन आयलो. ब्र्म्हो समाज म्हळ्यार त्या काळावेली एक धार्मीक चळवळ. जी मानतीली, देव निराकार आसा, मुर्तीन देव ना, जाती ना करप आनी बायलांनी शिक्षण घेवप. देनानिंशी चड जाण जावन घेवपाच्या उत्सुक्तेन तो ह्या ब्रम्हो समाजान भितर सरलो. तो समाजाच्या सभेक हाजीर रावतालो. पूण हे सगळे विचार ताच्या मनांत गोंधळ करपाक लागलें. खरोच देव आसा कांय ना आसल्यार तो आपणाक खंय मेळटलो असले जायते विचार तांच्या मनांत येताले. ब्रम्हो समाजाचे देवेंद्र ठाकूरान दिल्ल्या प्रस्नाच्यो जापो ताच्या पटल्यो ना.

गुरु रामकृष्ण परमहंसाची भेट

नरेंद्र आपल्या जिवनांत असो मनीस सोदतालोजाका सत्याचो साक्षात्कार जाल्लो आसा. त्या वेळार कॉलेजीचे प्राचार्य हेस्टी हांणी तांका रामकृष्ण परमहंस हांचेकडेन धाडलो. संत रामकृष्णान आपल्या तिक्षन्न नदरेंन तांच्या दोळ्यान पळयलें आनी आपल्या भक्ताक म्हणपाक लागलें. “हो नरेंद्र मनीस जातीच्या उध्दाराखातीर जल्मला. तो हिंदूधर्म आनी हिंदूस्थानाचो मान पुराय जगान वयर काडटलो.” हे आयकून नरेंद्र लअजापीत जालो. ताणे रामकृष्णाक विचारलें. “तुवे देव पळयलां?”ताचेर रामकृष्णान दिल्ली जाप “हय हांवे देवाक पळयलां. ताच्या वांगडा उलयला. तुकाय देव रोखडोच मेळटलो. जेन्ना तुज्या मनाक देवाक मेळपाची तळमळ लागतली.”रामकृष्णान दिल्ल्या ह्या जापेचेर नरेंद्राचो विश्वास बसूंक ना. पूण रामकृष्णान तांच्या काळजाक स्पर्श केलो आनी ताका सगळेचकडेन देव दिसपाक लागलो. नरेंद्रनाथान रामकृषणाक आपलो गुरु मानलो आनी ताचे कडल्यान अद्वयता वेदांतात शिक्षण घेतले.

१८८६ वर्सा रामकृष्ण भायर पडलो. तांणे नरेंद्रनाथाक आपलो वारस म्हूण निवडलो. नरेंद्रनाथ आनी रामकृष्णाच्या हेर शिष्यांनी बडनागर तांचो मठ स्थापीत केलो.

नरेंद्रनाथ सन्यासी

शिक्षण पुराय जातकूच नोकरी करुन घराचो भार उखलपा बदला नरेंद्रनाथान सन्यास घेतलो.रामकृष्णाच्या हेर शिष्याबरोबर तो बडनागर रावतालो.

भरत भोंवडी १८९० वर्सा पुराय भारत भोंवडेक वचपाचे थारायलें आनी आपल्या प्रवासाची सुरवात केली. काशी, आयोध्या, गया, आग्रा, नृंदावन अशे करुम ते चलत भोंवताले. भोंवडेवेळार तांचे नांव बदल्ले. लोक तांका स्वामी विवेकानंद म्हणपाक लागलें. विवेकानंद हें नांव तांकां खेत्रीच्या म्हाराजान दिलें अशें म्हणटात.

भोंवडीच्या वेळार विवेकानंद राज्यांच्या राजवाड्यांत तशेंच गरीबांच्या झोपड्यानी रावलें.ताणें भारतांतल्या वेगवेगळ्या भागांतल्या लोकांच्यो परंपरा, तांच्यो चालीरिती पळयल्यो तसेंच वेगवेळ्या लोकांच्यो जाती, धर्म, वर्ग हांचे दर्शन घडले. जातींच्या नावांन चलपी असमानतेचे दर्शन घडलें. आनी भारत समानतायेन वावुरतालो जाल्यार ताका परतो तरणाटो करपाची गरज आसा अशे स्वामी विवेकानंदाक दिसलें. भारत भोंवडी वेळार स्वामी विवेकानंद कन्याकुमारी पावलें. थंय दर्या मदी आशिल्ल्या एका व्हडल्या खडपार तीन दीस ध्यानाक बशील्लें. अशे म्हणटात त्या वेळार तांणी भारताचो भूतकाळ , वर्तमानकाळ आनी भविश्यकाळाचे ध्यान केले . विवेकानंद बशिल्ले ते खडप आता तांच्या नावांवन बरेच फामाद जाला. ते खडप आता ′विवेकानंद रॉक मेमोरियल ′ नावांन दर्याच्या मदीं आशिल्ले हे एक पर्यटन स्थळ.

स्वामी विवेकानंदोचे भाषण

१८९३ वर्सा, स्वामी विवेकानंद हांका अमेरिकेंतल्या शिकागो हांगा सर्वधर्म परिशदेंत वचपाची संद मेळ्ळी. भगवे कपडे, भगवो फेटो, बांदून भगवत गीता घेवन ते अमेरिका प्रवासाक भायर सरलें. १७ सप्टेंबराक तांका परिशदेंत भाशण करपाचे आसलें. हजरांवी क्रिस्ती लोकांच्या सामकरा तांणी आपल्या भाशणाक सुरवात केली. माझ्या अमेरिकेच्या भाव आनी भयणीनोौ..... ह्या तांच्या पयल्या वाक्यानूच सगळ्यांनी ताळ्यांचो कडकडाट केलो. आनी त्यो ताळ्यो २-३ मिनटां तश्योच उरल्यो. ताणें हिंदू धर्माचेर , भारचीय संस्कृतीचेर भाशण केले. संवसारांतल्या वेगवेगळ्या देशांनी ताणें हिंदू धर्म, तत्वज्ञानाचो प्रसार केलो, भाशणां केली.

रामकृष्ण मिशनाची थापणूक

चार वर्सा भारता भायर भोंवडी केल्या उपरांत १८९७ वर्सा भारतांत परतलो. ताणें भारतीयो मदीं अध्यात्मीक विचारांचो प्रसार केलो. हे विचार अशेच मुखार चलचे आनी समाज सेवेचे काम मुखार व्हरचे खातीर ताणीं रामकृष्ण मिशनाची थापणूक १ मे १८९७ वरेसा केली. आनी लोक सेवेक सुरवात केली. आनी परते अमेरिकेक गेले.

मरण

अमेरिकेक आसतना तांची भलायकी इबाडली. १९०२ वर्सा तांची प्रकृती सामकीच नाजूक जाली. ताणें मठाचे काम दुसऱ्याचेर सोपयलें. ४ जुलै १९०२ ह्या वर्सा तांका मरण आयलें आनी वयाच्या ३९ व्या वर्सा ताणें संवसाराचो निरोप घेतलो.

पुस्तकां

• राज योग
• कर्म योग