मोहन रानडे

मोहन रानडे एक सुटके झुजारी

जल्म

मोहन रानडे जल्म 25 डिसेंबर 1930 दिसा मिरज, सांगली हांगा जालो. ताणी बी. कॉम. आनी एल.एल.बी.चें शिक्षण घेतिल्ले. तांचे खरें नांव मनोहर आपटे. पूण सुटके चळवळी वेळार तांणी मोहन रानडे हें नांव घेतलें आनी तेंच उरलें. तेट ‘आझाद गोमंतक दल’ संघटने वांगडी आशिल्ले. सावयवेरें(वळवय) हें तांच्या कार्याचें ठिकाण आशिल्लें. थंय ते लोकां मदीं राजकी जागृताय हाडपाचें काम करताले. गोंयच्या शिमे वयल्यान पत्रकां हाडून झुजा-यांक वाट्टाले.

केल्लो वावर

1 ऑगस्ट,1954 दिसा सिल्वासाचे सुटके खातीर सशस्त्र हल्लो करपांत तांणी वांटो घेतिल्लो. हाचे भायर जायत्या पुलीस ठाण्यांनी, मीना खणींनी हत्यारां आनी स्फोटकां हस्तगत करपाक ते सशस्त्र हल्ले करताले. बाणस्तरी पुलीस थाणें(1 जानेवारी 1955), गुळेली कस्टम आवट पोस्ट (9 फेब्रु वारी 1955), कळंगुट पुलीस थाणें (11 फेब्रुवारी 1955), अस्नोडा पुलीस आवट पोस्ट (12 फेब्रुवारी,1955),रावण पुलीस आवट पोस्ट (19 मार्च,1955), हळदोणे पुलीस आवट पोस्ट (27 मे,1955), शिरगांव मिना खण (3 ऑक्टोबर,1955), बेतीं पुलीस थाणें (25 ऑक्टोबर, 1955) अशा सुवातिचेर तांणी हल्ले केल्यात. 18 जून 1955 दिसा तांणी पुर्तुगेजांचो हस्तक किस्तुद फेर्नांडीस हाचेर फार पेटयलो.

बंदखणीची ख्यास्त

बेतीं पुलीस थाण्याचेर जाल्ल्या हल्ल्यांत ते जखमी अवस्थेंत पुर्तुगेजांच्या तावडींत सांपडले. उपरांत प्रदेशीक लश्करी न्यायालया मुखार उबो करून 29 डिसेंबर,1956 ह्या दिसा तांकां खर बंदखणीची ख्यास्त फर्मायली. तांकां पुर्तुगालाक धाडले. उपरांत 23 ऑगस्ट,1960 दिसा तांकां फुडली बंदखण भोगूंक काशीयेस बंदखणीत दवरिल्ले. तातूंतली दोन वर्सा तांकां बेडयो घालून दवरिल्लें. ताका लागून तांकां चलूंक लेगीत येनाशिल्लें. तांची सुटका 25 जानेवारी 1969 दिसा जाली. गोंय सुटकें उपरांत तांकां चलूंक बंदखणींत दवरिल्ल्यान पुराय भारतांत निरोध परगटायिल्लो.

गोयांत केल्लो वावर

1969 वर्सा ते गोंयांत येतकच लोकांनी तांचो भोवमान केलो. उपरांत तांणी आपलें फुडलें शिक्षण पुराय केलें. आनी ते सामाजीक वावर करूंक लागले. तांणी आपलें ‘सतिचे वाण’ नांवाची मराठींतल्यान आपजीण बरयली. हातूंत तांणी आपले सुटके झुजांतले आनी बंदखणींतलें अणभव सांगल्यात.

ताच्या वांगड्यांनी गोंय सुटके झुजांत वांटो घेतिल्लो, व्हड त्याग केल्लो तांचीं नांवां कांय कारणांक लागून खबरां पत्रांतल्यान झळकूंक नाशिल्लीं. अश्या सामान्य लोकांच्या असामान्य त्यागाचें दर्शन 1947 सावन तांका घडिल्लें. तांची नोंद खंय तरी जावप गरजेचें दिसलें, म्हणून ताणी ‘सतिचें वाण’ आपजीण बरयली. 

जाल्लो भोवमान

15 ऑगस्ट,1972 ह्या दिसा भारत सरकारान ताम्रपत्र दिवन सुटके झुजांतल्या वावराचो भोवमान केलो.