वासको दा गामा

देवनागरी

Romi

Vasco da Gama

वासचो दा गामा, विदिगुेइराचो १लो चवंत (पुर्तुगेज उछार: [ˈvaʃku ðɐ ˈɣɐmɐ]; सुमार. १४६० – २४ देजेंबर १५२४), एक पुर्तुगेज सदप्रवासी आनी पयलो एवरपी दऱ्यामार्गांतल्यान भारतांत पावपी जावन आसा..ताची भारताची (१४९७–१४९९) सुर्वातेची वियाज एवरपाक आनी आसियाक एका दऱ्यामार्गान आतलांतीक आनी भारती दरियांक जडुंक आनी त्या खातीर, असतंप्त आनी उदेंतीक जडुंक जावन आसली,

दा गामाचो भारताच्या दऱ्यामार्गाचो सद म्हत्वाचो कित्याक त्या वर्वीं जागतीक सांराज्वादाच्या ईवगाक एक वाट उग्ती जाली आनी पुर्तुगेजांक एक लांब काळाचें वसणुकेचें सांराज आसियांत स्थापुंक घडलें. दऱ्यामार्गांतल्यान प्रवास करप म्हणचे पुर्तुगेजांक चड किजिलांच्या भुमध्यासागराक आनी भिरांकूळ अरबी द्विकल्पाक ताळप जावन आसलें. भायर वचपी आनी परत येवपाचे वियाजेची एकूण अंतर म्हणचे ही इयात्रा दऱ्याची लांब्दीग वियाज त्या काळार केलली आसली, इतली लांब जी भुमध्यारेखा कडल्यान जगाक भंवाडो मार्पा परस चड लांब आसली.

इंदियेस-आक पावुंक जायतिंच दसकां तार्वटी प्रय्योत्न कर्ताना, हजारांनी जीव वचून, दुजांनी बटिंक अपघात आनी आक्रमण जावन, दा गामा २० माय १४९८ वर्सा चालिचूत पावलो. ह्या मसाल्याच्या वाटेक कसलीच आडखल नासलल्यान पुर्तुगेज सांराजाचे अर्थ्वेवस्थेक फाटबळ मेळ्ळें, हें आदीं उत्तर आनी दऱ्यादेगेच्या असतंप्त आफ्रिकेचेर आदारीत आसलें. मुखेल मसाले, पयलीं दक्षीण उदेंत आसिया कडल्यान मेळयलले ते काळी मिरियां आनी तिखी जावन आसले, पूण रखडेंच हेर उत्पन, एवरपाक सगळे नवे, हांचो समावेश जावंक पावलो. पुर्तुगालाक ह्या वसतुंचो एक वेपारी मक्तो साबार दसकां मेळुंक पावलो. एक शेकडो उपरांत हेर एवरपी बळां, जशे परीं दुतच पर्जेराज आनी इंगलांद, जाच्या फाटल्यान फ्रान्स आनी देन्मार्क, हांकां पुर्तुगालाच्या मक्त्याक आनी चापे मार्गाच्या नवदलाच्या वर्तेपणाक आव्हान दिवपांत आयलें.

दा गामा हाणें दन पुर्तुगेज भारती नवदलाचें फुडारिपण चलयलें, पयलें आनी चवतें. निमाणें, व्हडांतलें व्हड आसलें आनी तें भारता खातीर पयलें पर्तपा पासून चार वर्सांनी आयलें. ह्या ताच्या योगदाना खातीर, १५२४ वर्सा दा गामा हाका भारताचो राजियोपाल, नेंपांत आयलो जाका राजियोधिकारिचो किताब आनी विदिगुेइराचो चवंत १५१९ वर्सा दर्जो दिलो. वासचो दा गामा,सदपरवासाच्या इतिहासांत एक फुडारी कसो जावन गेलो. ताच्या सदपरवासा आनी जयता खातीर साबार आर्गां ताका संवसार्भर दिवपांत आयल्यांत. पुर्तुगेज राश्ट्रियो म्हाकाव्यो, चामोंेस हाणें अस लूसíआदास, ताच्या भवमानाक बरयलां(स.१५८०). भारताची ताची पयली वियाज एक जगाच्या इतिहासांत एक म्हत्वाची घडणी संजतात, कित्याक त्या वर्वीं दऱ्याचेर-आदारीत जगाच्या भवसन्सक्रुतिवादाची सुर्वात खुणावपांत आयल्या.

मार्स २०१६ वर्सांत हजारांनी हसत्कारागिरी आनी नवदळाच्यो उरलले जिनस एस्मेराल्दा बटिच्या बुडपांत आयलल्याच्यो सांपडल्यात, आनी गामाच्या आर्मारा मदलो एक, अमानाच्या उदेंत दऱ्यादेगेर सांपडला.

आदलें जिवीत

वासचो दा गामाच्या जल्माच्या गांवांत ताच्या कांश्याचो, सिनेस, पुर्तुगाल हांगा पुतळो.

सिनेस,हांगासरल्या वासचो दा गामा हाच्या दक्षिणेच्या दऱ्याक फुडो कर्पी पुतळ्याचो फाटल्यान सावन देखावो

वासचो दा गामा

वासचो दा गामाचो जलं १४६० वो १४६९, सिनेस, गांवांत जालो जो दऱ्याच्या बंद्रां मदें आलेंतेजो दऱ्यादेगेर एक गांव, जो पुर्तुगालाच्या दक्षीण असतंप्तेक उर्ता घडियेक एका घरांत सालास सायबिणिंच्या इगर्जे लागसर जावन आसा.

वासचो दा गामाचो बापूय एसतêवãओ दा गामा आसलो, जाणें १४६० वर्सा एक सर्दार कसो इनफांते फेर्दिनांद, दुके अफ विसेव. घराब्यांत कां केलां. तो सयनाच्या अर्देर अफ सांतियागो वर्गा पऱ्यांत वयर सरुंक पावलो.. एसतêवãओ दा गामा हाका सिनेस-आचो १४६० वर्सा आल्चायदेमóर (नाग्रीक राजियोपाल) नेंलो, एक जुटी जी ताणें १४७८ परियांत केली; उपरांत तो कर स्विकार्पी आनी जाग्याचो अर्देर चंमेंदास जावन आसलो..

एसतêवãओ दा गामा, इसाबेल सद्रé कडेन काजार जालो, जी जोãओ सद्रé (जाका जोãओ दे रेसेंदे म्हणूय वळखताले), हाची धूव एक इंगलीश अरंबाची बरो संबंद आसलल्या संतानाची आसली. तिचो बापूय आनी हेर भाव, विचेंते सद्रé आनी ब्रáस सद्रé, हांचे संबंद इनफांते दियोगो, दुके अफ विसेव, हाच्या घराब्या कडेन आसले आनी ते सयनाच्या अर्देर अफ च्रिसत हाचे नांनेचे मनीस आसले. वासचो दा गामा हो पांचांतलो तिस्रो पूत एसतêवãओ दा गामा आनी इसाबेल सद्रé हांचो आसलो– (दिसता त्या पर्मणें: पावलो दा गामा, जोãओ सद्रé, वासचो दा गामा, पेद्रो दा गामा आनी आयरेस दा गामा हांचे पिराय्ेचो. वासचोक एक भयणूय आसली, तेरेसा दा गामा (जी लपो मेंदेस दे वासचंचेलस हाचे कडेन काजार जाली).

दा गामाच्या आदल्या जिविता विशीं थडीच म्हायती आसा. पुर्तुगेज इतिहासकार तेइशेइरा दे आरागãओ सुचयता की ताणें éवरा गांवांत शिकप केलें, जंय घडियेक ताणें गणीत आनी समुदियात्रेचें शिकप केलें आसतलें. तो आबराहां जाचुतो,हाच्या खाल शिकलो म्हण दावो कर्पांत येता जो एक जियोतिशी आनी जियोतिशासत्र जाणा आसलो, पूण दा गामाचो चरित्र्कार सुबराह्मान्यां हें पातियोंव नजो अशें संजता..[८]

सुमार १४८० वर्सा, दा गामान आपल्या पायचो पाटलाव केलो (सद्रéस-आचो कर्च्या परस) आनी अर्देर अफ सांतियागो.[९]हांतुंत प्रवेस केलो. सांतियागोचो वडील प्रिंचे जहन आसलो, जो शिंवासनार १४८१ वर्सा पर्तुगालाचो जहन ईि राजा कसो चडलो. जहन ईि हाका अर्देर-आचें पिशें लागललें, आनी दा गामास-आची उमेद ह्या वर्वीं वाडुंक पावली.

१४९२ वर्सा, जहन ईि हाणें दा गामाक एका मिसांवांत सेतúबाल बंद्रार्र आल्गार्वे हांगासर फ्रेंच बटी ताब्यांत घेवंक पाठयलो जें शांतिच्या काळार पुर्तुगेज बटिंक आक्रमण कर्पाक जावन आसलें -जश्याक तशें जबाब दिवप आसलें—एक पत्कर घेवपाचो वावर जो सडसडीत आनी परिणां जायसार्को केलो.[१०]

दा गामा आदीं सदपरवास

१५व्या शेकड्याच्या सुर्वातेक, पुर्तुगेज इयात्रा जाची मानडावळ कुंवर हेनऱ्य थे नाविगातर हाणें केलली, ते आफ्रिकी दऱ्यादेगेर पावलले, चड करून असतंप्त आफ्रिकेच्या गिरेसत्काय्े खातीर (चड करून भांग्राक) ताणीं पुर्तुगेजांची दऱ्याची जाण्वाय विसतारलली, पूण हें दाखवपाचे खातीर कांय फायद्याचें नासलें. हेनऱ्यचया मर्णा १४६० वर्सा उपरांत, पुर्तुगेज राज्वटेन हो प्रय्योत्न चालू दवरुंक भव थडी उमेद दाखयली आनी १४६९ वर्सा, दुरलक्ष केलल्या आफ्रिकी वेपाराक एका खासगी लिसबाच्या वेपार सन्स्थेक विकलो जाचो फुडारी फेर्नãओ गमेस आसलो.थड्या वर्सां मदें, गमेसाच्या कपितांनी पुर्तुगेज जाण्वाय्ेचो विसतार गुलफ अफ गुयन्या हांगा केलो जे भांग्राच्या कचऱ्याचो, मेलेगुेता मिरियां,हसतिदंत आनी ऊप-साहाराच्या जुलुमाचो वेपार कर्ताले. जेन्ना गमेसाचें अदिकार्पत्र नवसर्णी कर्पाक १४७४ वर्सा आयलें, कुंवर जहन (फुडाराचो जहन ईि), हाणें आपल्या बापायक आफन्सो व अफ पर्तुगाल आफ्रिकी अधिकार्पत्र आपणाक दिवपाक सांगलें.

Vasco da Gama leaving the port of Lisbon, Portugal

१४८१ वर्सा आपूण राजा जातकूच, पर्तुगााचो जहन ईल हाणें जायतें सुदारप केलें. संराटाचें सामंतशाय वयर अवलुंबून रावप उणें करुंक, जहन ईि हाका राज्याचें भानडार बांदपाची गरज आसली, ताणें राज्याचो वेपार हें कर्पाक एक मुखेल घटक कसो मानलो. जहन ईि चे नद्रे खाल, भांगार आनी जुलुमांचो वेपार असतंप्त आफ्रिकेंत बरच वाडलो, चड फायद्याच्या एवरपाच्या आनी आसियाच्या मसाल्याच्या वेपारांत भितर सरुंक ताका उमेद आसली,जी चड शी जंनिवेल्यान जाताली. त्या वेळार, हाचो मक्तो वेनिचेपर्जेराजाचो आसलो जें जंनिवेल्या मार्गांतल्यान, लेवांतिने आनी एग्य्प्तियान बंद्रांतल्यान तांबड्या दऱ्या उदेशीं भारताच्या मसाल्याच्या बाजार्पेठे कडेन कर्ताले. आफ्रिकी खनडाच्या भंवतणी वियाज मारून आसिया खातीर एक दऱ्यामार्ग सदुंक, जहन ईि हाणें एक नवो हेतू आपल्या कपितां खातीर बसयलो.

वासचो दा गामा २० वर्सांचो आसताना, राजाच्या येवजण्याक फळ मेळुंक लागललें. १४८७ वर्सा, जहन ईि हाणें दन गुप्त हेर, पेरो दा चविल्हã आनी आफन्सो दे पायवा, जंनिवेल्यान उदेंत आफ्रिकेक आनी भारतांत, एग्य्प्त मार्गान मसाळ्याच्यो बाजाार्पेठो आनी वेपाराचे मार्ग सदुंक पाठयले. मटो सद रखडच लागलो जेन्ना जहन इिचो कपीत बार्तलमेव दियास चापे अफ गद हपे हाचो भंवाडो मारून पर्तलो आनी १४८८ वर्सा फिसह रिवेर (रियो दो इनफांते) पऱ्यांत सद लायल्या उपरांत जें आतांचें दक्षीण आफ्रिका आसा आनी अंवळखी दऱ्यादेग उत्तर उदेंत पऱ्यांत पसरलली आसा म्हण तपासतच.

दियासान सदून काडलल्याचें आनी दा चविल्हã आनी दे पायवा, हाणीं मेळयलली म्हायतिची जडणी आनी ह्या वेगळ्या भागांक फायदेशीर व्यापारी मार्ग भारती म्हासागरांत करुंक एक प्रवास सद कर्प्याची सिद्ध करुंक गरज आसली.

पयली वियाज

वासचो दा गामाच्या पयले वियाजिचो दऱ्या मार्ग (१४९७–१४९९)

८ जुल्ह १४९७ वासचो दा गामा हाणें एक चार बटिंचो आनी लिसबांतले १७० मंशांचो घेवन फुडाकार केलो. आफ्रिका तें भारत आनी परत ह्या प्रवासाचें अंतर भुमध्यारेखा[११][१२] कडल्यान जगाक भंवाडो मार्पा परस चड लांब आसलें. प्रवास कर्प्यां मदें पुर्तुगालाचो चड अणभवी, पेरो दे आलेंकुेर, पेद्रो एसचबार, जोãओ दे चंयबरा, आनी आफन्सो गनçआलवेस हांचो समावेश आसलो.कितलो लक दर बटिंत आसलो ताची खात्री ना पूण सुमार ५५ पर्तले आनी दन बटी शेनडल्यो. बटीं मदल्यो दन चार्राचक्स आसल्यो, ज्यो वियाजे खातीर नव्यो बांदलल्यो, हेर चारावेल आसल्यो आनी एक पुर्वणेची बट आसली.[११]

चार बटी अश्यो आसल्यो:

• सãओ गाबरियेल, वासचो दा गामा हाणें फुडारिपण चलयलली; एक चार्राचक १७८ टनाचो, लांबाय २७ म, रुंदाय ८.५ म, द्राफ्त २.३ म, शिडां ३७२ म²
• सãओ राफाेल, पावलो दा गामाह ताच्या भावान फुडारिपण चलयलली, तसल्याच आकाराची जशी सãओ गाबरियेल
• बेर्रियो (आडनांव, अधिक्रुत्पणी सãओ मिगुेल वळखवपांत आयलली), एक चारावेल, आदल्या दना पासून मातशे ल्हान, जाचें फुडारिपण निचलाव चेल्हो हाणें केलें.
• एक सानट्याची बट जाचें नांव नकळत, जाचें फुडारिपण गनçआलो नुनेस चलयललें, जिका मस्सेल बाय (सãओ ब्रáस) दक्षीण आफ्रिकेंत[५] बुडपाचें निर्मण आयलें.

चापे कडेन वियाज

चापे अफ गद हपे, दक्षीण आफ्रिकेंत वासचो दा गामाच्या खुर्साक इयादसतिका

सदप्रवास लिसबाक सावन ८ जुल्हाक१४९७ वर्सा भायर सरलो, आदल्या सद प्रवास कर्प्यांनी केललो तच आफ्रिकेच्या दऱ्यादेगे वेलो तेनेरिफे आनी चापे वेर्दे जुंव्यां मार्ग ताणें धरलो. आतांच्या सियेर्रा लेवन्े, दऱ्या देगेर पावतचं दा गामा हाणें एक वाट उग्त्या संदिरान दक्षिणेक धरली, भुमध्यारेखा उपून आनी दक्षीण आतलांतिकेच्या वसंत्रुतू सदून जाचो बार्तलमेव दियास हाणें १४८७ वर्सा सद लायललो.[१३] ही वाट येसियेस्वी जावंक पावली आनी ४ नवेंबर १४९७, सदप्रवास आफिकेच्या दऱ्यादेगेर देंवलो. तीन अदीक म्हयने बटिंनी वियाज मारली आनी १०,००० अदीक किलमेत्र (६,००० मी) उक्त्या दऱ्यांतल्यान तो जालो, एक सगळ्यांत लांब्दीग वियाज जंनी पेल्यान त्या वेळार ती जावंक पावली.[११][१४]

१६ देचेंबर मेरेन, आर्मारान गऱ्यात फिसह रिवेर (यासतेर्न चापे, दक्षीण आफ्रिका) – पास केली जंय दियास पर्तललो – आनी उदकांतल्यान प्रवास केलो जो आदीं एवरप्यानांक अंवळखी आसलो. नातालां येवपाचीं आसलल्यान, दा गामा आंद ताच्या सांगात्यांनी ते पासार जातल्या जाग्याक नाताल नांव दिलें, जाचेर पुर्तुगेजिंत अर्थ "क्रिसताचो जलं" आसलो.

मसांबिके

वासचो दा गामा हाणें २ तें २९ मार्स १४९८ वेळ मजांबिकूे जुंव्या लागसर सारलो. अरबांचो शेक आसललो जागो उदेंत आफ्रिकेच्या दऱ्यादेगेचो एक भारती म्हासागराच्या वेपाराचो एक म्हत्वाचो भाग जावन आसलो.क्रिसतांवांक थळावे लक घडियेक विरधी आसतले हें घाबरून., दा गामान मुसल्मानाचो भेस घेतलो आनी मजांबिकुेच्या सुल्तानाची भेट घेतली. किर्कळ वेपाऱ्याच्यो वसतू ताचे कडेन आसलल्यान, एक राजकर्प्याक बरी शी भेट दिवंक घडुंक ना. थळाव्या लकाक रकडच दा गामा आनी ताच्या मंशांचो दुबाव लागलो.एका विरधी जंयाच्या बळाक लागून दा गामाक मजांबिकुेंतली पळापळ काडची पडली, दा गामान प्रतिकार करून आपले नाळे सडले आनी बंद्र सडलें.[१५]

मंबासा

आधुनीक केन्या लागसर, इयात्रा, बटिंतल्या म्हालाची चरी कर्पाक लागले, अरबी वेपारी बटिंक लुटुंक लागले जांचे लागीं शसत्रां नासली न्हय म्हण खडेगांत नाळियो. पुर्तुगेज पयले एवरपी मंबासा बंद्राक भेटुंक पावले जें ७ तें १३ आबरील १४९८ जावंक पावलें, पूण तांकां विरधाक फुडो कर्चो पडलो आनी वेगिनूच थयंचे भायर सरले.

मालिंदी

वासचो दा गामाचो खांबो मालिंदी, जो पर्तपाच्या वियाजेंत उबो कर्पांत आयलो

वासचो दा गामा उत्तरेक वचत रावलो, आनी १४ आबरील १४९८ इश्टागतिच्या मालिंदी बंद्रार पावलो, फुडाऱ्यांक मंबासा कडे दुस्मांकाय आसली.. थंय तांकां भारती वेपारी पयले दिसले. दा गामा आनी ताच्या मंशांनी एका पायलटाची जाका मन्सन वाऱ्याची जाण्वाय आसली सेवा घेतली ज्या वर्वीं इयात्रेचें मार्ग्दर्शन चालिचूत जें भारताच्या दक्षीण असतंप्तेक उर्ता, थंय परियांत ते करुंक पावतले. पायलटाचे वळखे विशीं झरिंचें मत वेगळें आसा,कण ताका क्रिसतांव, एक मुसल्मान आनी एक गुज्राती म्हणटात. एक पारंपरीक काणी पायलटाक फामाद अरबी वियाज मार्पी इब्न माजीद म्हणटा, पूण संकालीन बरवपां माजिदाक दुस्रे कडेन दवर्तात आनी थंय त्या वेळार लागसार आसुंक जायना म्हणटात.[१६] खयंचेच पुर्तुगेज इतिहासकार त्या काळाचे इब्न माजिदाचो उल्लेख कर्नांत. वासचो दा गामान मालिंदी सडून भारता कडेन २४ आबरील १४९८ वचपाक सरलो.

चालिचूत, इंदिया

वासचो दा गामा चालिचूत पावताना

१८५० वर्सांतलेमेेक तिख्याचें कांतप, आधुनीक हाताच्या रंगवपांत.तें वासचो दा गामाची जामरिना लागीं भेट दाखयता.

चालिचूत लागसार काप्पाद हांगा शिमेफातर.

काप्पादू, कझिकदे (चालिचूत), मालाबार दऱ्यादेगेर (आतांचें भारताचें केरळ राजियो) हांगा आर्मार, २० माय १४९८ पावली. चालिचुताचो राजा, सामुदिरी (जामरीन), जो त्या वेळार पणानी ह्या दूसऱ्या राजधानिंत रावतालो, पर्देशी आर्मार थंय पावलां म्हण कळटच तो चालिचुताक पर्तलो. तार्वट्याक,,पारंपरीक पावणार करून घेवपांत आयलो, जांतुंत एक व्हड मिर्वणूक उण्यांत उणें ३,००० शसशसत्र आसलल्या नायर हांचो आस्पाव आसलो, पूण एक जामरीन कडेन मुलाखत कसलच स्पश्ट परिणां हाडुंक पावुंक ना. जेन्ना थळाव्या अधिकाऱ्यांनी दा गामाच्या आर्माराक विचारलें, "हे सुवातेर तुका कित्याक हाडला?", ताणीं जबाब दिलो की ते "क्रिसतांवांच्या आनी मसाल्याच्या."[१७] सदांत आयल्यात. दा गामांत जामरिनाक दं मानुेलाच्यो भेटो ज्यो धाडलल्यो – चार हात्कापी कबाय् शेंदूऱ्या रंगाच्या लुगटाच्यो, सो चेपीं, चार पंवळ्यांचे फानटे,बारा आल्मासारेस,एक पितुळच्या आयदनाची पेट, साखरिचो खण, तेलाचीं दन बल्लां आनी एक म्हंवांचें बल्ल– किर्कळ आसल्यो आनी छाप मारुंक पावुंक नांत. जामरिनाचे अधिकारी हांतुंत भांगार वो रुपें कित्याक ना त्या विशीं चिंतुंक पडले. मुसल्मान वेपारी जे दा गामांक आपले विरधी संजताले ताणीं तो एक सादो दरियांतलो लुटमारो आनी एक राजाचो राजदूत. न्हय अशें सुचयलें. [१८] वासचो दा गामान,क कित्याक ताच्यान म्हाल विकुंक जायना देखून, ती राजान भायर मारली, जाणें दा गामान शुल्क फारीक करुंक जाय म्हणनेटान सांगलें - चड करून भांग्रान – हेर वेपाऱ्यां भाशेन, ज्या वर्वीं दगांय भितरली सयरिगत ताणुंक पावली.हाची तिडक येवन ताणें थड्या नायरांक आनी सळा नुसतेकारांक (मुक्कुवा) आपल्या सांगाता बळान व्हेले.[१९] तरुयपूण, दा गामाचो आर्मार येवजिलल्या परस येसियेस्वी जावंक पावलो जांतुंत ताणें म्हाल हाडलो जाचें मल आर्माराच्या खर्चा वन साठ पावटी व्हड जावन आसलें.

पर्तणें

वासचो दा गामान चालिचूत २९ आगसत १४९८ वर्सा सडलें.घरा वचपाचे उमेदीन, ताणें थळावी जाण्वाय मन्सनाच्या वाऱ्याची दुरलक्ष केली जें अजून दऱ्यादेगेर मार्तालें.आर्मार सुर्वातेक उत्तरे दिशेन भारती दऱ्यादेगेर ताणड्टाली आनी उपरांत विश्रांती घेवचे खातीर आंजेदिवा जुंव्यार नांग्रायली. शेवटीं ते भारती संदिरा वेल्यान गेले जो ताणीं ३ अवतुबरांत १४ वर्सा उपलो. पूण हिंवाळ्याचो मन्सन अजून येवपाचो आसलो, आनी वियाज एक कळवळ्याची जावंक पावली. वियाज मार्ताना, हुनाळ्याच्या मन्सन वाऱ्याक फुडो करून, दा गामाचो आर्मार भारती संदीर फकत २३ दिसांनी उपलो, आनी आतां पर्तण्याच्या वियाजेन, वाऱ्या विरूध वियाज मार्ताना तांकां१३२ दीस लागले.

दा गामान जमीन फकत २ जानेराक १४९९ पळयली,जेन्ना तो दऱ्यादेगेच्या समाली शारांतल्या मगादिसहू हाच्या पासार जातालो, तेन्ना तें आजुरान सांराजा खाल हर्न अफ आफ्रिचांत आसलें.आर्मार थांबुंक ना, पूण मगादिसहू पासार जावचे पयलीं, ह्या इयात्रेचो निनामी दिस्पट्टी बरवपी हाणें तें एक व्हड शार जांतुंत घरां चार वो पांच माळियांचीं उंच आसलीं आनी व्हड राज्महलां तांच्या मदेकात आनी साबार मसजिदां जांकां लांब वाटकुल्यो गुंट्यो आसल्यो;अशी नंद केल्या.[२०]

दा गामाचो आर्मार शेवटीं मालिंदी , एका भिरांकूळ परिस्थितिंत ७ जानेर १४९९ पावलो – सुमार अर्दे मनीस वियाज कर्ताना तांतुंतले संपलले आनी हेरांक रग्ताच्या स्रावाचो रग जाललो. तीन बटिंचो परामूस करुंक फावो ते मनीस ना जावन, दा गामान सãओ राफाेलाक उदेंत आफ्रिकेच्या दऱ्यादेगेर उदकांत बुडयली आनी तार्वावेल्या मंशांक दन उरलल्या बटिंत सãओ गाबरियेल आनी बेर्रियो. वानट्पांत आयले. त्या उपरांत, वियाज सुळसुळीत जावंक पावली. सुर्वातेच्या मार्सांत, ते मस्सेल बाय पावले, आनी चापे अफ गद हपे उर्फाट्या दिशेन २० मार्साक उपलो,आनी असतंप्त आफ्रिकी दऱ्यादेगेर २५ आबरिलाक पावले.

इयात्रेही नंदणी आवचीत हांगा संप्ता. दूसऱ्या झरिंतल्यान पर्तून एकठांय करून, अशें वाचुंक मेळटा की ते चापे वेर्दे पऱ्यांत पावले, जंय निचलाव चेल्हचो बेर्रियो वासचो दा गामाच्या सãओ गाबरियेल हाका वेगळो जालो आनी एकटच वियाज मारुंक लागलो.[२१] बेर्रियो लिसबाक १० जुल्ह १४९९ पावलो आनी निचलाव चेल्हो हाणें खाशा ही खबर राजा मानुेल ई आनी राज्याचो दरबार सिंत्रा जमो जालो. इतल्या मदेकात, चापे वेर्दे पर्तो पावून, दा गामाचो भाव, पावलो दा गामा चड दुेंत जालो. दा गामा ताच्या सांगाता सांतियागो जुंव्यार रावपाक कबूल जालो आनी ताणें सãओ गाबरियेल जोãओ दे सáक हरा व्हर्पाक आपल्या गुमसता सुवादीन केलें. सãओ गाबरियेल , सá-च्या खाला, लिसबाक उपरांत सुमार उशिराच्या जुहांत वो सुर्वातेच्या आवगुसतांत पावलो. दा गामा आनी ताचो दुेंत भाव हाणीं एका गुयन्या चारावेलांत प्रवास करून पुर्तुगालाक पर्तले, पूण पावलो दा गामा वाटेर संपलो. दा गामा, आजरेस देंवलो आपल्या भावाक सãओ फ्रांचिसचांग्रा दो हेरयस्मो हांगासर पुरुंक , आनी थडो काळ दूख कर्पाक थंयसर रावलो. उपरांत तो एका आजऱ्यान चारावेलान बसून शेवटीं लिसबाक २९ आगसत १४९९ (बार्रसा पर्मणें) पावलो,[२२] वो सुर्वातेच्या सेतेंबरांत (८वेर वो १८वेर, हेर झरीं पर्मणें). अश्या चिंतेंत गुल्ल आसतानांय, दा गामा हाका एका पराक्रमी येवकार दिलो आनी भवमानान ताका भरलो जांतुंत एक जयतिवंत मिर्वणूक आनी भवसाच्या परबांचो समावेश आसलो. राजा मानुेल हाणें दन चिटी बरयल्यांत, जुल्ह आनी आगसत १४९९,बटिंच्या पर्तण्या उपरांत ज्यो दा गामाच्या पयले वियाजेची खबर दितात. गिरलामो सेर्निगी हाणेईं ताणीं इयात्रा संपयल्या उपरांत दा गामाच्या पयल्या वियाजे विशीं बरयलां.

भायल्यो आनी पर्तण्याचे वियाजी पुर्तुगेज भारताच्यो (चार्रेइरा दा í_ंदिया). दक्षीण आतलांतिकाच्या वसंत रुतुचो मार्ग जो बार्तलमेव दियास हाणें १४८७वर्सा सद लायलो, जाचो पाटलाव आनी सदपरवास दा गामान उग्त्या दऱ्यांत केलो ताचो विकास उपरांतल्या वर्सांनी जावपाचो आसलो.

इयात्रेक बरच खर्च आयलो – एक बट आनी अर्दे मनीस शेनड्पांत आयले. चालिचुता कडेन एक वेपारी कबलात कर्पाच्या जिवंकारियांतूय अपियेस आयललें. तरी लेगीत, मसालो जो उरलल्या दन बटिंनी हाडललो तो प्रचनड फायद्याक, राज्याक विकपांत आयलो. वासचो दा गामा हाचो फावो तो सत्कार एक नीट आसियाक वचपाच्या दऱ्यामार्गा खातीर कर्पांत आयलो.ताचे वाटेचो पाटलाव उपरांत दर पुर्तुगेज भारताच्या नवदलांत केलो.

पुर्तुगेज राज्याच्या भानडाराक एक मुखेल आस्पत मसाल्याचो वेपार जावंक पावलो आनी हेर परिणामाचो उपरांत पाटलाव जालो.देखीक: दा गामाच्या वियाजेन एक स्पश्ट केललें की आफ्रिकेची उदेंत दऱ्यादेग चंत्रा चसता, पुर्तुगेज हित्संबंदा खातीर म्हत्वाची जावन आसली; तांचीं बंद्रां ताजें उदक पुर्वण कर्तालें, हेर पुर्वणी, लाकूड आनी दुरुसती कर्पाक बंद्रां आनी साबार तार्वांक एक आस्रो जंय तीं वायट हवामानाक लागून रावुंक जातालीं. एक म्हत्वाचो परिणनां पुर्तुगेज राज्वटकेक मजांबिकुेची वसाहत करुंक पावलें.

इनामा

वासचो दा गामाची सय (हो चंदे आल्मिरांते, "नवसेनाधिपती चवंत" वाचपाक मेळटा)

देजेंबर १४९९, राजा पर्तुगालाचो मानुेल ई हाणें वासचो दा गामा हाका सिनेस गांव इनां कसो भेटयलो एक वंशाचें दायज कशें (ताच्या बापायन, एसतêवãओ, हाणें एक फावट चंमेंदा कशें आसलें). हें एक गुस्पणेच्या जावंक पावलें, कित्याक सिनेसाची माल्की अजून अर्देर अफ सांतियागो हाची आसली. अर्देर-आच्या वडिलान, जर्गे दे लेंचासत्रे, हाणें घडियेक इनां पास केला आसतलो –शेवटीं, दा गामा एक सांतियागो सर्दार, एक तांचच, आनी एक चड लागशिलो भागिदार लेंचासत्रे हाचो आसलो.पूण सिनेसाक राजान इनां दिला देखून लेंचासत्रे-आक खुबळावंक पावलो तें तत्वाक लागून नाकारुंक, कित्याक तें घडियेक राजाक अदीक अर्देर-आचीं भाटां दान करुंक उत्तेजन दिवंक पावतलें. [२३] दा गामा फुडलीं कांय वर्सां सिनेसाक ताब्यांत घेवंक सार्चीं पडटा आसलीं, एक प्रय्योत्न जो ताका लेंचासत्रे सवें पयसावुंक पावता आसतलो आनी शेवटीं दा गामान, अर्देर अफ च्रिसत हाच्या विशीं वचून अर्देर अफ सांतियागो १५०७ वर्सा सडून दिवपाक पडलें.

इतल्या मदेकात,.दा गामा हाका वंशाकुळाचें राज्यो बस्पागार ३००,००० रेईस फावो जालें. ताका, ताच्या भावनडांक आनी फुडले पिळगेक कुळवंत किताब दं (समी) सदांकाल फावो जालो. ३० जानेराक १५०२, दा गामा हाका आल्मिरांते दस मारेस दे आराबिया, पेर्सिया, इंदिया ए दे तदो ओ अरियेंते ("अरब, पेर्सिया आनी आख'ख्या उदेंतिचो नवसेनाधिपती") – हो किताब फावो जालो जो एक सजयललो उगडासाचो चासतिलियान किताब जो च्रिसतपहेर चलुंबूस (स्पश्ट्पणी, जर मानुेलाक दिला तर चासतिले हाचो 'संदिराच्या दऱ्याचो नवसेनाधिपती',दिला तर खात्रेन पुर्तुगालान सुद्धां एक दिवंक जाय) दशयललो दिवपांत आयलो.[२४] आनीक एक अवतुबर १५०१ तार्खेची राजियाची चीट, हाणें दा गामाक मदें पडुंक स्वताचो हक दिलो आनी एक निसचीत भुमिका खयंच्या फुडले भारतांत वचपी इयात्रेचेर करुंक दिलो.

१५०१ हाच्या सुमाराक, वासचो दा गामा हाणें चातारिना दे आताíदे, áल्वारो दे आताíदेची धूव, आलवराच्या (आल्गार्वे) आल्चायदेमóर हिचे कडेन काजार जडलें, आनी एक फामाद कुळवंत नातें बळवंत आल्मेइदा कुटुंबा कडेन जडलें (चातारिना द. फ्रांचिसचो दे आल्मेइदा)हाची बापुल्भयण आसली.[२५]

दुस्री वियाज

भारताची मालाबार दऱ्यादेग, च. १५००, वासचो दा गामाची वाट ४त्या भारती आर्माराची १५०२ वर्सांतली दाखयता

पाटलाव कर्पी इयात्रा, दुस्री भारताची आर्मार,जी १५०० वर्सा पेद्रो áल्वारेस चाबराल हाच्या फुडारिपणा खाल एक कबलाती वर्वीं चालिचुचो जामरीन आनी एक पुर्तुगेज कार्खानो शारांत स्थापलो..पूण, पेद्रो चाबराल थळाव्या अरबी वेपारी सन्स्थां कडेन एका किजिलांत पडलो, जाचो परिणां कार्खानो एका मार्मारिंत सांपडलो आनी सुमार ७० पुर्तुगेज तांतुंत मरुंक पावले. चाबराल हाणें जामरिनाचेर त्या घडणे बदल बगलानट घातलें आनी शाराचेर बंब घातले. ह्या वर्वीं पुर्तुगाल आनी चालिचुता मदें झूज जावंक पावलें.

वासचो दा गामान घाराणें घातल्या ताच्या राज्याच्या चिटिंत ४त्या भारती आर्मार हाचें फुडार्पण आपल्या हातांत घेवंक, जें १५०२ कर्पाक थारायलें, जामरिनाचेर सूड घेतलो म्हण स्पश्ट करून आनी पुर्तुगेजाच्या अटी मानून घेवंक ताका बळ करुंक. जबर्दसत शशसत्र आर्मार पंद्रा बटिंची आसून अयशीं मनीस लिसबाक सावन १२ फेवरेर १५०२ भायर सरली.ताच्या फाटल्यान आबरिलांत आनीक एक पांच बटिंची तुकडी ताच्या बापूल भाव, एसतêवãओ दा गामा (आयरेस दा गामाचो पूत), हाच्या फुडारिपणा खाल भायर सरली जी तांकां भारती म्हासागरांत भेटली. ४तो आर्मार एक दा गामा कुटुंबाचो जावन आसलो. ताचे दन मामा, विचेंते सद्रé आनी ब्रáस सद्रé, हांकां आदिंच भारती म्हासागरांतले नवदलाची राखणी करुंक फुडारी कशेन नेंलले, आनी मेवण्यांक áल्वारो दे आताíदे (वासचची बायल चातारिनाचो भाव) आनी लपो मेंदेस दे वासचंचेलस (वासचच्या भयण तेरेसा दा गामा चो घव) हाणीं मुखेल आर्मारिच्या बटिंचें कपित्पण चलयलें.

भायर सर्पी वियाजेंत, दा गामाच्या आर्मारान उदेंत आफ्रिकी भांग्रा वेपार कर्पी बंद्र सफाला हाचे कडेन संपर्क केलो आनी किलवातच्या सुल्तानाचो अधिकार हाचीं, एक बरेंच शें भांगार घेवन आर्गां उणें केलीं. भारतांत, अवतुबर १५०२, दा गामाचो आर्मार खयंच्या अरबी बटीक ताब्यांत घेताली ज्यो भारती उदकांत प्रवास कर्ताल्यो चड नश्टी आसली मिरी, एक तिर्थियात्रेची बट मेच्चाची जाचे प्रवाश्यांक ताणें उग्त्या उदकांत कत्तल केले.[२६] उपरांत तो चालिचूत पावलो, जंय चाबरालाच्या इलाजा खातीर मागणी केली. जरूय जामरीन एके नवे कबलातिचेर सय करुंक तय्यार आसलो, [२७] दा गामान हिंदू राजाक एक उलो केलो सगळ्या मुसल्मानाक चालिचुतांतले धांवडावंक वाटागती कर्चे आदीं, जी मागणी नाकार्पांत आयली. पुर्तुगेज आर्मारीन उपरांत शाराचेर दऱ्यादेगेर रावून बळिश्ट करुंक नासलल्या शाराचेर दन दीस बंब घातले.ताणें जायत्योच तांदळाच्यो बटी ताब्यांत घेतल्यो, बटिंतल्या लकांचे हात आनी नाकां कातरलीं आनी एका अपमानाची चीट जामरिनाक पाठयली.[२८]

दा गामाच्या आर्मारिचो एक देखावो (लिवरो दास आर्मादास पुसतका वेल्यान)

एक पिराय्ेन वाडललो, भारताचो राजियोधिकारी आनी विदिगुेइराचो चवंत ( लिसुार्ते दे आबरेव पुसतका वेल्यान)

कचिंतली.स्त. फ्रांचीस च्सी इगर्ज, वासचो दा गामा कचिंत १५२४ संपलो जेन्ना तो भारताचे तिस्रे भेटेर आयललो.ताची कूड पयलीं ह्या इगर्जेंत निकिपिलली.

दा गामान केलल्या हिंवसेचो प्रकार भारताच्या मालाबार दऱ्यादेगेर, जाचेर चालिचूत अवलुंबून आसलें, ताका खनड पडलो. पूण जामरिनान कसलेच पुर्तुगेजाच्या अटिंक मान दिना जालो, आनी ताणें दा गामाच्या आर्माराक आव्हान दिवंक एक मजबूत झुजाबटिंचो आर्मार भाड्यान पासून केलो (जें दा गामा चालिचूत बंद्रा सांकार एका नवदलाच्या झुजांत हारवंक पावलो). दा गामान चचीन आनी चाणानरे हांगा मसाले भरले, धाकट्यो लागसरल्यो राज्वट्यो, अर्देवास्साल आनी थडे जामरिना कडे अर्दे झुजांत, जांच्यो ईवती सुरक्षीत केलल्यो आदल्या पुर्तुगेज आर्मारांनी ४तो आर्मार भारतांतलो सुर्वातेच्या १५०३ भायर सरलो. दा गामा फाटीं चारावेल्सांची एक धाकटी तुकदी ताच्या तिवाच्या ,विचेंते सद्रé, फुडारिपणा खाल भारती दऱ्यादेगेचेर चालिचूत बटिंक सतावुंक, आनी पुर्तुगेज कार्खाने चचिनांतले आनी चाणानरे चे सुरक्षीत दवरुंक जामरिंच्या अपरिाय्ाच्या बदल्या पासून पारो करुंक दवरली.

वासचो दा गामा, आपल्या मिसांवांत जामरिनाक सुवादीन कर्पांत पुर्ण्पणी अपियेस येवून सेतेंबर १५०३ पुर्तुगालाक पर्तलो.हें अपियेस आनी उपरांत आनिकूय अपियेस ताच्या तीव विचेंते सद्रé हाचें चचिंचो कार्खानो सुरक्षीक ना कर्पांत, हें सगळें फुडले इनामा विरूध गेलें.जेन्ना पुर्तुगेज राजाक पुर्तुगालाचो मानुेली पयलो पुर्तुगेज भारताचो राजियोपाल आनी राजियोधिकारी नेंपाची पाळी १५०५ वर्सा आयली, दा गामाक जाणवता असलें दुरलक्ष कर्पांत आयलें आनी ती जुटी फ्रांचिसचो दे आल्मेइदाक दिवपांत आयली.

तिर्थियात्रेच्या बटिची घडणी

ताचे दुस्रे वियाजिंत, वासचो दा गामान निश्टूर घडन्यो स्पर्धा कर्पी वेपाऱ्यांचेर आनी थळाव्या रावप्यांचेर केल्यो, जाची ताची भारतांत फांक तडून पावली.[२९][३०] चालिचुतच्या दूसऱ्या वियाजे वेळार, दा गामान एक मुसल्मानाच्या तिर्थियात्रेक वचपी बटी आडायली मादायी जी चालिचूत सावन मेच्चा वेताली. प्रतियोशांत गवाय दिवपी थंé लपेस आनी जंत्रेकार गास्पार चर्रेइया बारिक्साण दिता त्या पर्मणें, दा गामान ४०० तिर्थ्कारांची बट जांतुंत ५० असतऱ्यो आसल्यो ती लुटली, प्रवाश्यांक बंद केले, आनी मालक आनी एक एग्य्प्ताच्या राजदुताक जिवे हुल्पायले. ताणीं आपली दवलत, जी " फेजच्या राज्वटकेंत सगळ्या क्रिसती गुलामांची खनडणी आनी बरेंच जायतें कर्ता आसली” पूण तरूय तांकां सडुंक नांत. असतऱ्यो आपलें भांगार आनी रत्ना घेवन आपल्या ल्हान बाळांक घट धरून चुर्चुरे कर म्हण मागून येताल्यो तें दा गामान बुराकांत्यान पळेलें.'[३१]

चालिचुतांतल्या मुसल्मानांक धांवडावन हिंदू जामरिना कडे वचुंक मागणें कर्तच, निमाण्यान व्हडल्या भटाक तालाप्पाना नांबथिरी हाका (तच मनीस जाणें दा गामाक जामरिनाचे कुडिंत पाठयलो ताचे चड सत्कार कर्पी पयल्या चालिचुतचे भेटेर माय १४९८ वर्सा) उलवपां करुंक पाठयलो. दा गामान ताका गुप्त हेर पाचारलो, आनी त्या भटाचे वनठ आनी कान कातर्पाक हुकूं दिलो आनी सुण्याचे कान ताचे तकलेक शिवून ताका पाठयलो. [२९]

मदलो काळ

दन फुदळीं दसकां, वासचो दा गामा एक शांत जिवीत जियेलो, ताका राजदरबारांत येवकार नासलो आनी भारती घडणुका विशीं ताका पयस दवरललो.ताचे प्रय्योत्न मानुेली हाचे कडेन बरो आसुंक (जांतुंत अर्देर अफ च्रिसत कडेन १५०७ वर्सा वचपाचो समावेश आसा), कायंच करुंक पावुंक ना.. आल्मेइदा, आनी खडेगांत आफन्सो दे आलबुकुेर्कूे आनी उपरांत आलबेर्गारिया आनी सेकुेइरा हे राजाचे पसंतिचे मनीस भारता खातीर आसले.

फेर्दिनांद मागेळान हाणें  चासतिलेचे राज्वटकेक  १५१८ वर्सा हारयल्या उपरांत, वासचो दा गामान तशें करुंक धंकी दिली, जें राजाक ताका पुर्तुगालांत दवरुंक आनी आपलो खास "इंदियेसचो नवसेनाधिपती" एस्पान्हाक  ताळचे खातीर पावलां मार्चीं पडलीं.[३२]  १५१९ वर्सा, मागण्याचेर दुरलक्ष केल्या उपरांत. राजा मानुेल ई हाणें शेवटीं वासचो दा गामा हाका एक सामंतशायचो किताब दिवंक ताक्तीक केली, आनी ताका पयलो  विदिगुेइराचो चवंत नेंलो, एक चवंताचो किताब  जो राज्याचे हुकुमेन एवरांत काडपांत आयलो  २९ देजेंबरांत, एका गुस्पणेच्या कबलातेंत जांय्े, दुके अफ ब्रागांजा हाच्या कडेन, गांव विदिगुेइरा आनी विला दस फ्रादेस फारीक केल्या उपरांत जाणें अधिकार सडले. ह्या हुकुमान वासचो दा गामा आनी ताच्या दायजांक  सगळो म्हसूल आनी संबंदीत फायदे दिवपांत आयले,[३३] ज्या वर्वीं दा गामांक पयलो पुर्तुगेज चवंत कसो केलो जरूय तो राज्याच्या वंशांतलो नासलो.[३४]

तिस्री वियाज आनी मरण

गामाचो आदलो फनड स्त. फ्रांचीस इगर्जेंत, कची

स्त फ्रांचिसाचे इगर्जेंत फनडा लागसर कांतयलली नांवांची पाटी

१५२१ च्या उस्रां राजा मानुेल ई च्या मर्णा उपरांत, ताचो पूत आनी हेर्देरी, राजा पुर्तुगालाचजहन इीि ,पुर्तुगेज सर्काराचे दऱ्यापल्तडचे भाग नियाळ कर्पाक लागलो. आदल्या आलबुकुेर्कूे चवकडी कडल्यान कडसरन (आतां दियोगो लपेस दे सेकुेइरा केललें प्रतिनिधिपण), जहन इीि एक ताजी सुर्वात करुंक सदी. वासचो दा गामा आपल्या राजकी वंवासांतलो एक म्हत्वाचो सल्लागार कसो नव्या राजाच्या नेंणुकांक आनी हिक्मतिंक पर्तून उपजलो.नव्या एस्पानिसहाचें संकट मालुकू जुंव्या विशीं पळवन आपली पयलिताय कशी, वासचो दा गामान अरबी विरूध नाद सडुंक सल्लो दिलो जो मानुेलिने काळांत आसलो, आनी तो एक सत्तेची काळजी दुार्ते दे मेनेजेस हाची चालू आसलो,जो तेन्नाचो- पुर्तुगेज भाराताचो राजियोपाल आसलो. मेनेजेसूय अकुशळ आनी भ्रश्ट उतरलो, आनी ताच्या विशीं साबार कागाळी आयल्यो. ह्या वर्वीं, जहन इीि हाणें, ताच्या नांवांचो जादू आनी ताच्या कर्तुबांचो उगडास घडियेक पुर्तुगेज भारताच्या अधिकाऱ्याक छाप मारुंक पावत आंद एक नव्या सर्काराक आनी नवे येवजणेन बदल जावंक पावतलो म्हण खात्री आसून वासचो दा गामाक ताच्या जाग्यार घालुंक निर्णय घेतलो..

ताच्या नेंणुकेचे चिटिंत फेवरेर १५२४, जहन इीि हाणें वासचो दा गामाक खाशेलो किताब "राजियोधिकारी" दिलो,जो दुस्रो पुर्तुगेज राजियोपाल दुशयतालो (पयलो किताब मेळवपी फ्रांचिसचो दे आल्मेइदा १५०५ वर्सा आसलो).[३५] ताच्या दूसऱ्या पुताक, एसतêवãओ दा गामा हाका त्याच वेळार चापीतãओमर दो मार दा í_ंदिया ('भारती दऱ्याचो व्हड- दल्पती ',भारती संदिराच्या नवदल पारो कर्पी आर्माराचो सेनापती) दुार्ते-आच्या भावाच्या लूíस दे मेनेजेस बदलेक नेंल,. एके निमाणे अटीन, गामान पर्तुगालाच्या जहन इीि कडल्यान आपल्या सगळ्या पुतांक वळीन मालाच्चाचे कपीत करुंक एक वायदो घेतलो.

आबरील १५२४ वर्सा, चवदा बटिंचो आर्मार घेवन भायर सरून, वासचो दा गामान आपल्या दल्पती सांगाताक आसून, बट फामाद व्हड चार्राचक सांता चातारिना दो मंते सिनाय आपल्या दन पुतां सांगाता, एसतêवãओ आनी पावलो भारताच्या निमाण्या वियाजीक व्हेली. एक त्रासांच्या वियाजेन (चार वो पांच बटी वाटेर शेनडल्यो), तो भारतांत सेेंबरांत पावलो. वासचो दा गामान आपले उंचल्या संराटाच्या हुकुमेन एक नवो हुकूं पुर्तुगेज भारताक पर्गट केलो जांतुंत सगळ्या आदल्या अधिकाऱ्यां जाग्यार आपले खास मंशांक नेंले. पूण गामांक कुडकुड्यांचो जर थंय पावतच आयलो आनी तो चचीन शारांत, थंय पावच्या तीन म्हयन्या उपरांत नातालांच्या आदल्या दिसा १५२४ संपलो. राज्याचे सुचवणे पर्मणें, दा गामा उपरांत भारताचो राजियोपाल कसो ताच्या सांगाता आयल्या कपितां मदल्याक एकल्याक ती जुटी हेनरिकूे दे मेनेजेस ( दुार्ते विशीं सयरिगत ना) दिली. दा गामाचे पूत एसतêवãओ आनी पावलो हांकां तांच्यो जुटियो ना जाल्यो आनी ते परत येतल्या आर्मारिंत सुर्वातेच्या १५२५ पर्तले (काडून उडयलल्या दुार्ते दे मेनेजेस आनी लूíस दे मेनेजेस हांच्या सांगाता).[३६]

वासचो दा गामाची कूड पयली स्त. फ्रांचीस इगर्जेंत,निकिपिली जी फर्त कचिंत कची शारांत आसा, पूण ताच्यो असती पुर्तुगालांत १५३९ वर्सा व्हेल्यो. वासचो दा गामाची कूड विदिगुेइरा एका पेतुलांत भांगार आनी रत्नांनी सजवन परत निकिपिली.

बेलें, लिसबांत वासचो दा गामाचो जेरóनिमस मठांत फनड

बेलें हांतुंतलो हियेरन्य्मितेस मठ जो पुर्तुगेज राज्याशायच्या आवीज आची शिमितेर जांवचो आसलो, ती सुर्वातेच्या १५०० जी वासचो दा गामाच्या पयली वियाज भायर सरली थंय लागसर आसा उबार्पांत आयली, आनी तिची बांदावळीक दुडू एक पुर्तुगेज भारतांतल्या आर्मारिच्या फायद्याचेर कर घालून कर्पांत आयली. १८८० वर्सा , दा गामाच्यो असती आनी तशेंच कवी लूíस दे चामोंेस (जाणें दा गामाच्या पयले वियाजेचें सजवप आपल्या १५७२ वर्सांतल्या कवितेंत, थे लुसियाद हांतुंत केलां), हाच्यो असती नव्या कांतयलल्या फनडार मठाच्या इगर्जेच्या गाभारांत, राजा मानुेल ई आनी जहन इीि थडे मेत्र पयस, हांच्या फनडां सावन हालवपांत आयल्यो, जाची ताणें सेवा केलली.

काजार आनी भुर्गीं

वासचो दा गामा आनी ताचे घर्कान्नीक, चातारिना दे आताíदे, हांकां सो पूत आनी एक धूव आसली:[३७]

1. दं फ्रांचिसचो दा गामा, जाणें विदिगुेइराचो २रो चवंत आनी २रो "भारती अरबी आनी फार्सी दरियांचो नवसेनाधिपती," आपल्या बापायचे किताबांचें हेर्देर्पण घेतलें. तो पुर्तुगालांत रावलो.
2. दं एसतेवãओ दा गामा, एक निर्फळ प्रय्योत्नांत १५२४ वर्साच्या काळांत भारती पारो कर्पी दल्पती कसो, ताका तीन वर्सांच्या काळाक मालाच्चाचो दल्पती नेंपांत आयलो आनी ताणें, १५३४ तें १५३९ सेवा केली (जांतुंत ताच्या भाव पावलुच्या काळाचो दन वर्सांचो काळ समावेश आसा. त्या उपरांत ताका भारताचो ११वो राजियोपाल १५४० तें १५४२ परियांत नेंलो.
3. दं पावलो दा गामा, मालाच्चाचो दल्पती १५३३–३४, हाका मालाच्चा लागीं एका नवदल कारियांत मार्पांत आयलो.
4. दं च्रिसतवãओ दा गामा, मालाच्चाच्या आर्मारिचो दल्पती १५३८ तें १५४०; हाका मालाच्चांत पद घेवपाक नेंलो, पूण ताका आह्माद इब्न इबराहीं हाणें एथियोपियान-आदाल झुजांत १५४२ वर्सा मारलो.
5. दं पेद्रो दा सिलवा दा गामा, मालाच्चाचो दल्पती १५४८ तें १५५२ नेंलो.
6. दं áल्वारो द'आतायदे दा गामा मालाच्चाच्या आर्माराचो कपीत १५४० नेंलो, मालाच्चाचो दल्पती १५५२ तें १५५४ आसलो.
7. दना इसाबेल द'आतायदे दा गामा, एकूच धूव, ती इग्नाचियो दे नरन्हा कडेन काजार जाली,जो पयल्या लिन्हारेसाच्या चयंताचो पूत आसलो.<ब्र />

ताचो दादल्याचो वंश १७४७ वर्सा संपुंक पावलो, जरूय किताब असतऱ्यांच्या वळिंत गेलो.सांचो:What?

किताब, प्रकार आनी भवमान

पुर्तुगेज राज्वटकेची सेवा साबार वर्सां करून, दा गामाक जायते इनां वेगळे किताब, प्रतिश्टा आनी सर्कारी खातीं दिवपांत आयलीं:

• अरबी,पेर्सिया, भारत दऱ्यांचे आनी सर्व उदेंतिचो नवसेनाधिपती –पुर्तुगेज भारतांतल्या आर्मारिचो मुखेल कसो किताब (आद्मिराल अफ थे स्यास अफ आराबिया, पेर्सिया, इंदिया आंद आळ थे अरियेंत – तितले आस चियेफ अफ थे पर्तुगुेसे इंदिया आर्मादास)
• भारताचो २रय राजियोधिकारी – पुर्तुगेज भारतांतलो वसणुकेचो मुखेली (२ंद विचेरय अफ इंदिया – तितले अफ अफ्फिचे आस चलनियाल ह्याद अफ पर्तुगुेसे इंदिया)
• विदिगुेइराचो १लो चवंत –पुर्तुगुेसे कुळवंतिचो किताब (१सत चवंत अफ विदिगुेइरा – तितले अफ पर्तुगुेसे नबिलित्य)

दायज

आंतóनियो मानुेल दा फन्सेचा (१८३८)हाणें काडललें वासचो दा गामाचें रुपचित्र

वासचो दा गामा एक चड फामाद आनी सजयललो सदाच्या काळांतलो प्रवास्सदपी.हेनऱ्य थे नाविगातर, उपरांत सुर्वातेच्या वसणुकेच्या बळाचो तो पुर्तुगालाच्या येसाक जबाब्दार. हाच्या शिवाय पयली वियाज धरून, ताचें राजकारण आनी झूज दूसऱ्या संवसाराच्या बाजुचें मिश्रण करप हें पुर्तुगालाक एका मुखेल जाग्यार पावयलें भारताच्या दऱ्याच्या वेपारांत दा गामाची सुर्वातेचे वियाजिचो पाटलाव करून, पुर्तुगेज राज्वटकेन चिंतलें की उदेंत आफ्रिकेच्या दऱ्यादेगेर जागे मेळवप चड गर्जेचें राश्ट्रियो वेपाराक पयशिल्या उदेंते खातीर चड गर्जेचें . पूण, ही ताची फांक कांय घडण्यां आनी आवस्थेक लागून जशें नश्ट्या तिर्थियात्रेच्या बटिच्या घडनेक लागून आदीं भासाभास केल्या; धिलावंक पावली.

पुर्तुगेज राश्ट्रियो म्हाकावियो लूíस वाज दे चामोंेस हाचें लूसíआदास , हाचे चड विशय वासचो दा गामाच्या वियाजिचे आसात.[३८]

१८६५ वर्सांतलो व्हड संगितिका ल'आफ्रिचायने: अपéरा एन चिंक आचतेस, जाचो घडपी गियाचमो मेयेरबेेर आसा जें एवगèने स्चरिबे हाचें संगिताचें बरवप आसा, तें मुखेल्पणी वासचो दा गामा हाचें पात्र समावेश कर्ता. घडण्याचें दाखवप, जरूय कल्पनीक जावन आसा, मेयेरबेेर हाच्या संगितिकेचो माथाळो वासचो दा गामा आसलो. १९८९ वर्सांतल्या प्रसतुती संगितेची सान फ्रांचिसचो संगितिकेचीि हांतुंत फामाद तेनर प्लáचिदो दमिंगो दा गामाच्या पात्रांत आसलो.[३९] १९व्याशेकड्याचो रचपी लव्ीस-आलबेर्त बवर्गावल्त-दुचवद्राय हाणें एक नांव दिवपी संगितिका १८७२ वर्सा दा गामाच्या जिविताचेर आनी दऱ्याच्या पराक्रमाचेर आदारीत आसली

गयांतल्या वासचो दा गामाच्या बंद्राच्या शाराक ताचें नांव दिलां जशे परीं चंद्राचेर एक वासचो दा गामा वाटकुळो फनड आसा,ब्राजिलांत ( च्लूब दे रेगातास वासचो दा गामा हाचो समावेश करून) तीन फुटबल एकवट आनी वासचो स्पर्त्स च्लूब गयांत आसात जांकां ताचें नांव दिवपांत आयलां.एक इगर्ज केरळाचे कचिंत आसा, केरळांत वासचो दा गामा इगर्ज, आनी एक खासगी इमारत सायंत हेलेना जुंव्यार आसा.चापे तवनांतलें वासचो उपनगर ताका भवमान दिता.

सांता एंग्रáचिया इगर्जेंत वासचो दा गामाक मर्णाची इयादसतिका

थड्या जाग्यांक लिसबाच्या पार्कूे दास नाçओंेस तांकां सदपरवासाचें नांव दिलां जशे परीं वासचो दा गामा पूल, वासचो दा गामा गुंटी आनी चेंत्रो चमेर्चियाल वासचो दा गामा वेपाऱ्याचो केंद्र.[४०] अच्यानáरियो पार्कूे दास नाçओंेस हांतुंतल्या एक तावीज एका वेवंगचित्र बुडी मार्प्याचें आसा जाचें नांव "वासचो" आसा जाका ह्या सदपरवास कर्प्याचें नांव दिलां,[४१]

वासचो दा गामा एकटच सदपरवाय शेवटाच्या अस ग्रांदेस पर्तुगुेसेस पलांत आसलो. जरूय शेवटाचे वळेरिंत हेर आगे अफ दिसचवेऱ्य संबंदीत लक आसले, ते खरेपणी कसल्याच कारणांक सदपरवास कर्पी न्हय म्हण तार्वटी

हेंवूय पळय

• च्रनलग्य अफ एवरप्यान एश्प्लरातियोन अफ आसिया / एवरपी लकाच्या आसियाच्या सदप्रवासाची जंत्री
• चवंत अफ विदिगुेइरा / विदिगुेइराचो चवंत
• पर्तुगुेसे इंदिया आर्मादास / पुर्तुगेज भारताच्यो आर्मारी
• पर्तुगुेसे इंदिया / पुर्तुगेज भारत
• स्पिचे त्रादे / मसाल्याचो वेपार
• उरुमी, आ फिलं व्हीच पर्त्रायस वासचो दा गामा / उरुमी, एक फिलं जें वासचो दा गामाक वर्णन कर्ता

संदरब

तिपण्यो

झरी

• Ames, Glenn J. (2004). Vasco da Gama: Renaissance Crusader. Longman. ISBN 0-321-09282-1.
• Ames, Glenn J. (2007). The Globe Encompassed: The Age of European Discovery, 1500–1700. Prentice Hall. ISBN 978-0-13-193388-0.
• Castanhoso, M. de (1898) Dos feitos de D. Christovam da Gama em Ethiopia Lisbon: Imprensa nacional. online
• Corrêa, Gaspar (2001). The Three Voyages of Vasco da Gama, and His Viceroyalty. Adamant Media Corporation. ISBN 1-4021-9543-5. Facsimile reprint of an 1869 edition by the Hakluyt Society, London.
• Disney, Anthony; Booth, Emily (2000). The Indian Ocean in World History. New Delhi and New York: Oxford University Press.
• Fernández-Armesto, Felipe (2001). Civilizations. Basingstoke and Oxford, U.K.: Macmillan. ISBN 0-7432-0248-1.
• Fernández-Armesto, Felipe (2006). Pathfinders: A Global History of Exploration. W. W. Norton. pp. 177–181. ISBN 978-0-393-06259-5.
• Jayne, Kingsley Garland (1910). Vasco Da Gama and His Successors 1460 to 1580. London, England: Meuthen & Co.Ltd. ISBN 978-0-548-00895-9.
• Panikkar, K. M. (1959). Asia and Western Dominance: A Survey of the Vasco da Gama Epoch of Asian History, 1498–1945 (new ed.). London: Allen & Unwin. ASIN B000Q5T6X6.
• Ravenstein, E. G.; ed. and trans. (1898). A Journal of the First Voyage of Vasco da Gama, 1497–1499. London: Hakluyt Society. {{cite book}}: |last2= has generic name (help)CS1 maint: Extra text: authors list (link) (reissued by Cambridge University Press, 2010. सांचो:ISBNISBNसांचो:ISBN978-1-108-01296-6)
• Russell-Wood, A. J. R. (1993). A World on the Move: The Portuguese in Africa, Asia, and America, 1415–1808. Macmillan. ISBN 978-0-312-09427-0.
• Subrahmanyam, Sanjay (1997). The Career and Legend of Vasco da Gama. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-47072-8.
• Teixeira de Aragão, A.C. (1887) Vasco da Gama e a Vidigueira: um estudo historico. Lisbon: Sociedade de Geografia de Lisboa online
• Towle, George Makepeace (c. 1878). Vasco da Gama, his voyages and adventures. Boston: Lothrop, Lee & Shepard.

फुडलें वाचप

• Vasco da Gama (Ernst Georg Ravenstein, Gaspar Corrêa, Alvaro Velho) [2011] Viartis सांचो:ISBNISBNसांचो:ISBN978-1-906421-04-5
• Vasco da Gama: Renaissance Crusader (Glen J.Ames) [2004] Longman सांचो:ISBNISBNसांचो:ISBN0-321-09282-1
• The Career and Legend of Vasco da Gama (Sanjay Subrahmanyam) [1997] Cambridge University Press सांचो:ISBNISBNसांचो:ISBN978-0-521-47072-8

भायल्यो जुळवण्यो

• Vasco da Gama's Round Africa to India, fordham.edu
• Vasco da Gama web tutorial with animated maps, ucalgary.ca
• A Portuguese East Indiaman from the 1502–1503 Fleet of Vasco da Gama off Al Hallaniyah Island, Oman: an interim report, IJNA

Preceded by Duarte de Menezes

Governor of Portuguese India September−December 1524

Succeeded by Henrique de Menezes, Lopo Vaz de Sampaio