आंतेर

आंतेर:

रामफळ आनी सीताफळ हे आंतेराचे दोन प्रकार.

1. रामफळः

(इंग्लीशः Bullock’s Heart), शास्त्रीय नांव Annona Reticular) हें झाड सादारण 10 मी. मेरेन ऊंच वाडटा. पानां 10-20 सेंमी. लांब आनी 2.5 सेंमी. ते 7.5 सेंमी. रुंद आसता, पानांक एक वेगळोच असो वास येता. फळ 7.5 सेंमी. ते 18 सेंमी. व्यासाचें आसता. फळांत काळ्यो बियो आसतात. फळ चडांत चड एक कि.ग्रॉ. वजनाचें आसूंक शकता.

ह्या झाडाचो उगम अमेरिकेच्या संयुक्त संस्थानांनी जाला अशें समजतात. पूण कांय जाणकारांच्या मतान ताचो उगम वेस्ट इंडीज जुंव्यांनीं जाला.

अमेरिका आनी वेस्ट इंडीज वाठारांनी ह्या झाडाची लागवड बऱ्याच व्हड प्रमाणांत करतात. भारतांत ह्या पिकाची सगळ्यांत चड लागवड उत्तर प्रदेश राज्यांत आसा. गोंयांत ह्या फळांची पध्दतशीर लागवड जायना, मात गोंयकारांच्या पोरसानीं ह्या झाडाचें अस्तित्व चड करून आसताच.

झाडाची लागवड, बी वा कलम वापरून करूंक येता. लागवडी खातीर 60 Χ 60 Χ 60 सेंमी.लांब, रुंद आनी खोल अशा आकाराचे फोंड 8 Χ 8 मी. अंतराचेर खण्टात. ह्या फोंडकुलानीं रेंव, माती आनी कंपोस्ट भरून ताचेर 2-3 बियो किल्लत घालतात. 20-25 दिसां उपरांत बी किल्लून वयर येता.

हें झाड 6-7 वर्सांभितर फळ दिवंक लागता. ऑगस्ट-डिसेंबर म्हयन्यांत तें फुलता. ह्या फुलांचीं फळां जावंचे खातीर 8 म्हयने लागतात. फळां मार्च ते मे म्हयन्यांत तयार जातात. एक झाड सरासरी 60-80 फळां दिता. ओंकारो बंद जावंचे खातीर ह्या फळाचो उपेग जाता. ह्या फळांतलो म्होवलो माथ्यांतल्यो उयो मारून उडोवचे खातीर वापरतात. काळो रंग तयार करचे खातीरय ह्या फळाचो उपेग जाता. पिकिल्ल्या फळाची रूच गोड आसता. ह्या झाडाक कीड वा हेर रोगांचो व्हडलोचो उपद्रव जायना.

2. सीताफळः

(इंग्लीशः Custard Apple, शास्त्रीय नांव Annona Squamosa). हें झाड 7 मी. मेरेन ऊंच वाडटा. पानां लांबट आसतात. लांबाय सुमार 5-15 सेंमी. जाल्यार रुंदाय 1.9 ते 3.8 सेंमी. इतली आसता. ह्या पानांकय विचित्र असो वास येता. फळांतल्यो बियो लांबोड्यो चॉकलेटी रंगाच्यो आनी चकचकीत आसतात. बियांक वयल्यान फळाचो म्होवलो दशिल्लो आसता.

ह्या झाडाचो उगम भारतांत जाला अशें बऱ्याच जाणकारांचें मत आसा. बऱ्याच पोरन्या बरपावळींनी ह्या झाडाचो उल्लेख मेळटा. पूण कांय जाणांच्या मतान हें झाड मूळ अमेरिकेंतल्यान भारतांत पावलें.

अमेरिकेच्या कॅलिफोर्निया वाठारांत फळझाडाची व्हड प्रमाणांत लागवड करतात. भारतांत हाची चडांतचड लागवड (90%) आंध्रप्रदेश राज्यांत जाता. उत्तरप्रदेश, मध्यप्रदेश, बिहार, बंगाल,आसाम, गुजरात, महाराष्ट्र ह्या राज्यांनीय ह्या फळझाडाची लागवड जाता. गोंयांत ह्या झाडाची पध्दतशीरपणान लागवड केल्ली ना, पूण गोंयकारांच्या पोरसांत चडशी ह्या झाडाक सुवात आसता.सीताफळाच्यो बलसागर, बारबाडोस, ब्रिटीश गिनिया, मामोथ अशो जाती आसात. हालींच ‘ अटेमोया ’ ही एक नवी संकरित जात तयार केल्या. ही जात बऱ्या दर्जाचीं फळां दिता आनी हे जातीच्या झाडाच्या पानांनी कोडू रसायन आशिल्ल्यान, गोरवां आनी बोकडां हें झाड इबाडूंक शकना.

झाडाची लागवड चडशी बियो रुजोवन करतात. कलम पध्दत वापरुनूय झाडाची लागवड करूंक येता. बी किल्लत घाल्या उपरांत 7-35 दिसांभितर तिका कोंब येतात. एक वर्स जाल्या उपरांत 50 Χ 50 Χ 50 सेंमी. लांब, रुंद आनी खोल फोंडकुलां 6 Χ 6 मी. अंतराचेर खणून जून म्हयन्यांत हो रोंपो तातूंत लायतात. ह्या झाडाक रसायनीक सारें घालपाची गरज ना. वर्सांतल्यान एक फावट ताका 50-75 कि. ग्रॅ. शेणसारें घालतात.

झाड 5 व्या वर्सासांवन फळां दिवंक लागता. मार्च-सप्टेंबर मेरेन ताका फुलां येतात आनी उपरांत 4 म्हयन्यांनी म्हळ्यार ऑगस्ट-जानेवारी मेरेन फळ तयार जाता. फळाचेर हळडुवो रंग पातळूंक सुरवात जालो म्हणटकच फळां काडटात. एक झाड सरासरी 100-200 फळां दिता. कांय झाडां 500 मेरेन फळां दितात.

ह्या झाडाचे बरेच वखदी उपेग जातात. फळांतल्या बियेचो पिठो पोटांत घेतल्यार दंत मरतात. हो पिठो मूस मारचेखातीर घरांत फाफुडटात. पानां वांटून सूज आशिल्ले सुवातेर लायत जाल्यार दूख उणी जाता. पातळ परसाकडेन जावपाचे पीडेचेर ह्या झाडाचे सालीचो रोस काडून पियेतात. सालींतलो दीख चामडें रांपवचे खातीर उपेगी आसता. झाडाचें लांकूड मोव आसलें, तरी ताका वायटी लागना, देखून तें बैलगाडी वा मदेराक वापरतात.