अवमूल्यन

एकाद्रया चलनाचें विदेशी चलनाच्या परिमाणांत निर्धारीत केल्लें चालू मोल उणें करप. अवमूल्यन जाल्ल्या चलनाची देशांतर्गत क्रयशक्त मात उणी जायना. पूण देखीकः रु.5.50 क एक डॉलर हांच्या बदलाक रु.10.00क 1 डॉलर मेळूंक लागला. अशें धोरण सरकारान जाहीर केलें म्हणटकच ‘रूपयाचें डॉलर’ चलनांत अवमूल्यन जालें अशें म्हणूं येता.

आंतरराश्ट्रीय वेव्हाराच्या ताळेबदांतलो मुळावो असमतोल सोंपवचे खातीर निर्यातींत वाड आनी आयातींत उणाव करप गरजेचें थारता. ते खातीर येवजिल्ल्या कितल्याशाच उपायां मदलो अवमूल्यन हो चड परिणामी उपाय अशें मानतात. हो असमतोल चड काळ चालू उरलो.आनी आयातनिर्यातींतली तूट भरून काडचे खातीर भायल्या देशांची रिणां आनी पालव हांचेर बरोच काळ पातयेवन रावचें पडलें, जाल्यार अवमूल्यनाचो वापर करतात. चलनवाडय मुळाव्या असमतोलाक कारणीभूत थारता. चलनाचें अवमूल्यन जातकच आयातीचे मोल वाडटा आनी निर्यातीचें मोल उणे जाता. देखीक- एका डॉलरची वस्त आयात करपा खातीर पयलीं रु. 5.00 दिवंचे पडल्यार, अवमूल्यना उपरांत ताचे खातीर रु. 8.00 दिवंचे पडटात. हाचें उरफाटें अमेरिकेतल्या आयात करतल्याक एका डॉलरा भितर रु. 5.00 च्या बदलाक रु.8.00 मोलाच्यो वस्तू मेळटात. हातूंतल्यान भारताची आयात उणी जावंक आनी निर्यातीक चालनां मेळूंक पालव मेळटा.

चलनाचें देशाभितरलें मोल उणे जाल्लें आसतना, मिनिमय दर पयलींचो उरलो, जाल्यार त्या चलनाचें अधिमूल्यन जालें अशें मानतात.

आयात मालाची देशाभितरली मागणी आनी निर्यात मालाची भायल्या देशांतली मागणी हे गजालीचेर जर नियंत्रण आसत, तर अवमूल्यना फाटलो उद्देश साध्य जाता. अवमूल्यन लारकें जावचे खातीर सरकारी खर्चांत काटकसर, करां भितर वाड, खाजगी खर्चाचेर नियंत्रण, वस्तूंचे नियंत्रित दर उणे करप आनी दरवाड सकयल हाडचे खातीर फाव ते हेर उपाय येवजप गरजेचें आसता. एका देशान अवमूल्यन केल्या उपरांत त्या देशाकडेन वेपारी संबंद आशिल्ल्या बऱ्याचशा देशांनी आपल्या चलनाचे अवमूल्यन करीत जाल्यार , तातूंतल्यान कोणाकच फायदो मेळना आनी वेपाराचेर मात वायट परिणाम जाता.

अवमूल्यनाक लागून देशा भितर दरवाड जावपाची शक्यताय नदरेआड करूंक येना. निर्यातदारांचें वाडटें उत्पन्न, निर्यात वाडिल्ल्यान आनी आयात उणी जाल्ल्यान वस्तूंची उणी जाल्ली पुरवण, रोजगारींत जाल्ली वाड ह्या सारक्या कारणांक लागून रोखडीच दरवाड जावपाची शक्यताय आसता. ते भायर अवमूल्यनाचो खरो अर्थ न समजल्ल्यान आनी स्वताचो फायदो करून घेवचे खातीर वेपारी, चलनाचें देशाभितरलें मोल उणें जालां असो आभास निर्माण करून , दर वाडयतात असो सादारण अणभव आसा. ताका लागून दरवाडीचेर नियंत्रण दवरप म्हत्वाचें आसता. देशांत आशिल्लें परकी भांडवल पर्थून भायर वचचें न्हय, होय अवमूल्यनाचो एक होत आसा.