इंटक (इंडियन नॅशनल ट्रेड युनियन काँग्रेस-INTUC)

भारतांतली पयल्या क्रमांकाची मध्यवर्ती कामगार संघटना. 3 मे 1947 दिसा इंटकाची थापणूक जाली. हे संघटनेचे थापणुके फाटल्यान भारतीय राश्ट्रीय काँग्रेसीच्या खूबशा मानादीक फुडाऱ्यांचो तेंको आशिल्लो. अखिल भारतीय ट्रेड युनियन काँग्रेसीचेर दिसानदीस साम्यवादी फुडाऱ्यांचेर चड प्रभाव पडटालो, हें पळोवन काँग्रेस कार्यकर्त्यांक, संघटनेंत रावन आपल्याक जाय तशें कामगारांचें हित सादप कठीण अशें दिसलें. देखून तांणी नवी कामगार संघटना स्थापपाचो निर्णय घेतलो. हि खातरी महात्मा गांधीच्या फुडारपणाखाला अहमदाबाद हांगा 1920 वर्सा स्थापन जाल्ल्या ‘मजूर महाजन’ हे संस्थेन तांकां आदार दिलो. ही संस्था अहमदाबाद शारांतल्या कापड गिरण्यांतल्या कामगारांच्यो अडचणी सोडोवप आनी तांच्यो न्याय्य मागण्यो तांकां मेळोवन दिवप असलो वावर करताली. मालक आनी कामगार हांचेमदीं भासाभास घडोवन मध्यस्तीवरवीं तांचे मदले वाद सोडोवप हो ‘मजूर महाजन’ संस्थेच्या वावराचो मुखेल हेत आशिल्लो. ह्याच हेताचेर इंटक संघनेन आपल्या वावराची सुरवात केली.

इंटकची ध्येयां सर्वोदयवादाच्या विचारसरणीन प्रभावित जाल्यांत आनी वर्गसहकार्याचेर तिचो विश्वास आसा. शासनाचे आनी संघटनेचे संबंद एकमेकांच्या हिताच्या तत्वांचेर आदारून आसात. संपासारके उपाय आपणावपाचें कार्य ही संस्था चडशी करीना. निवारण करूंक येना असो न्याय निर्णय दिवचे परस इंटक संघटना मान्य आशिल्ल्या मध्यस्तीवरवीं मालक आनी कामगार हांचे मदलें वाद सोडोवंक सोदता.

इंटक संघटनेक पुराय भारतभर तेंको मेळ्ळा. तशेंच देशांतल्या कामगार संघटनांची सगळ्यांत व्हड मध्यवर्ती संस्था म्हूण तिका नामनाय मेळ्ळ्या. सुरेशचंद्र बेनर्जी हो संघटनेचो पयलो अध्यक्ष आशिल्लो. फुडें खंडूभाई, मायकेल जॉन, जगन्नाथ मेलकोटे, काशिनाथ पांडे, हरिहरनाथ शास्त्री, वसावडा आदींनी इंटकाचें अद्यक्षपद सांबाळ्ळां.

इंटक संघटने कडेन जोडिल्ले कामगार संघ सगळ्या देशभर आनी सगळ्या धंद्यांनी पातळिल्ले आसात. आसाम, अस्तंत बंगाल, गुजरात, बिहार आनी महाराष्ट्र ह्या राज्यांत हे संघनेचो प्रभाव चड दिसून येता.कापड, येरादारी, खण आदी जायत्या उद्धेगांतले कामगार हे संघटनेचे वांगडी आसात.

इंटक संघटनेचे मुखेल कार्यालय नवी दिल्ली हांगा आसून थंयच्यानच तिचें ‘इंडियन वर्कर’ हें सातोळें उजवाडाक येता. ‘इंटरनॅशनल कॉन्फेडरेशन ऑफ फ्री ट्रेड युनियन्स’ ह्या आंतरराश्ट्रीय पांवड्यावेल्या महासंघाकडेन इंटक जोडिल्लें आसा.

इंटरनॅशनल काउन्सिल ऑफ सांयटिफिक युनियन्स (ICSU): एक आंतरराश्ट्रीय संस्था. ही संस्था 1919 वर्सा रोमन शारांत सुरू केल्ली. हे संस्थेंत वेगवेगळ्या राश्ट्रांनी चालू आशिल्ल्या शास्त्रीय विशयांतले सैद्धांतिक (theoretical) आनी अनुप्रयुक्त (applied) संशोधन एकमेकांच्या आदारान घडोवन हाडपाचे काम जाता. ही संस्था सुरू जावचे आदीं इंटरनॅशनल रिसर्च काउन्सिल ही संस्था अशे पद्धतीचो वावर करताली.

हे संस्थेचें सादारण काम पळोवंक एक सभा घडयल्ली आसा. हे सभेंत विंगड विंगड देशांतल्यो उंचेल्यो शिक्षण संस्था, संशोधन संस्था आनी राश्ट्रीय सरकार हाणी धाडिल्ले आठ सभासद आसात. हेभायर आतंरराश्ट्रीय स्वरुपाचे चवदा शास्त्रीय संघटनांचे प्रतिनिधी आसतात. दर दोन वर्सांनी हे सभेची बसकां भरता आनी हें बसकेंत सभेचें सादारण धोरण थारायतात. तशेंच हें सभेंत वेंचिल्लें 28 सभासदांचे एक वावुरपी मंडळ आसता. तातूत चार मुखेल अधिकारी आसतात. राश्ट्राच्या प्रतिनिधितले धा सभासद आनी शास्त्रय मंडळाचे चवदा प्रतिनिधी आसतात. हातूंतली दुडवां समिती खर्चाचो अदमास काडटा आनी ताचेवेल्यान सभासदांचे वर्गणीची संख्या थारायतात.

हे संस्थेच्या व्हड व्हड प्रकल्पांचो दुडवां खर्च भागोवपाखातीर वेगळ्या निधींची येवजण आसा. ही येवजण 1956 वर्सा सावन सुरू जाली. तेभायर आतंरराश्ट्रीय स्वरुपाच्यो शास्त्रीय संघटना हे संस्थेवांगडा सहकार्य करतात. हातूंत इंटरनॅशनल एस्ट्रॉनॉमिकल युनियन (IAU-ज्योतिषशास्त्र), इंटरनॅशनल जिओग्रॉफिकल युनियन (IGU-भुगोलाविशीं), इंटरनॅशनल मॅथॅमेटिकल युनियन (IMU-गणितीय), इंटरनॅशनल सायंटिफीक रेडिओ युनियन, इंटरनॅशनल युनियन ऑफ बायोकेमिस्ट्री (IUB-जीवरसायन), इंटरनॅशनल युनियन ऑफ बायॉलॉजिकल सायन्सेस (IUBS-जीववैज्ञानिक), इंटरनॅशनल युनियन ऑफ क्रिस्टोलोग्राफी (IUC-स्फटिकविज्ञान), इंटरनॅशनल युनियन ऑफ जिओडेसी अँड जिओफिजिक्स (IUGG-भूगणित,भूभैतिकी) इंटरनॅशनल युनियन ऑफ जिऑलॉजिकल सायन्स. (IUGS), इंटरनॅशनल युनियन ऑफ हिस्टरी अँड फिलॉजॉफी ऑफ सायन्स (IUHPS), इंटरनॅशनल युनियन ऑफ हिस्टरी अँड फिलॉजॉफीकल सायन्स (IUPS), इंटरनॅशनल युनियन ऑफ प्युअर अँड एप्लाइड केमिस्ट्री (IUPAC),इंटरनॅशनल युनियन ऑफ प्युअर अँड एप्लाइड फिजिक्स (IUPAP),इंटरनॅशनल युनियन ऑफ थिओरेटिकल अँड एप्लाइड मेकॅनिक्स (IUTAM) आदी संस्थांचो आस्पाव जाता.

1949 वर्सा आय. सी. एस. यू. एबस्ट्रॅक्टिंग बोर्ड हें मंडळ सुरू जालें. हें मंडळ रशियांतल्या अकॅडमी ऑफ सायन्सेसच्या ‘इन्स्टिट्यूट ऑफ सायंटिफिक इन्फर्मेशन’ हे संस्थेक पालव दिता आनी भौतिकशास्त्र, रसायनशास्त्र आनी जीवविज्ञान ह्या विशयांतल्या नवे माहितीचो आपरोस रोखड्यारोखडो उजवाडाक हाडपाची तजवीज करता. ह्या मंडळाचें कार्यालय पारिस हांगा आसा.

‘फेडरेशन ऑफ अस्ट्रॉनॉमिकल अँड जेओफिजिकल सर्व्हिसेस’ (FAGS) ही संघटना 1956 वर्सा सुरू जाली. हे संघटनेच्या वावरांत इंटरनॅशनल टाइम ब्यूरो, इंटरनॅशनल पोलर मोशन सर्व्हिस, परमनंट सर्व्हिस ऑफ जिओमॅग्नेटिक इंडाइसेस, इंटरनॅशनल ग्रॅव्हिमेट्रिक ब्यूरो,वातावरणांतलो ओझोन वायू, रेडिओ संदेश आनी संवसारीक दिनमान, सरासरी दर्याची पातळी आदी सेवांचो आस्पाव जाता. हे संघटनेच्या संचालकांचें कार्यालय टोरँटो, कॅनडा हांगा आसा.

वेगवेगळ्या शास्त्रीय विभागांचें काम करपाखातीर स्वतंत्र समित्यो नेमल्यात. ‘कमिटी ऑन स्पेस रिसर्च’ (अवकाशाविशीं संशोधन करपाक नेमिल्ली समिती) ही समिती 1958 चें ‘आतंरराश्ट्रीय भूभौतिक वर्स’ सोंपतकच त्या विशयाचें फुडलें काम चालू दवरपाखातीर स्थापन केल्ली. ही समिती शास्त्रीय संशोधनाखातीर उज्याबाण आनी उपग्रहांचो उपेग करपी सगळ्या राश्ट्रीय संस्थांचो पालव घेवपाखातीर खटपट करता. तशेंच उपग्रह आनी उज्याबाणाच्या मार्गाचो सोद घेवप, पयसुल्ल्या अंतरावेल्यान भौतिक राशींचें माप घेवप, गतिशास्त्र, संवसारीक सौर वर्स,अवकाश जीवविज्ञान, अवकाश तंत्राचो उपेग करून वाऱ्याचें नियंत्रण करप, माहिती एकठांय करप आनी उजवाडाक हाडप अशा वेगवेगळ्या विशयांखातीर उपसमित्यांची नेमणूक जाल्या.अवकाशांत प्रयोग केल्ल्यान काळांतरान वायट परिणाम जावंक शकता हाचेविशीं शिकप करपाखातीर एक मिश्र समिती नेमिल्ली आसा.

‘सायंटिफिक कमिटी ऑन अंटार्क्टिक रिसर्च’ (ICAR) हे समितीचो वावर 1958 वर्सासावन सुरू जालो. अंटार्क्टिकाविशीं शास्त्रीय माहिती एकठांय करपाचें काम सामुदायिक रितीन चालू दवरपाखातीर ही संस्था यत्न करता. हे संस्थेची कचेरी स्कॉट पोलर रिसर्च इन्स्टिट्यूट, केंब्रिज-इंग्लंड हांगा आसा.

‘इंटरनॅशनल जिओफिजिकल कमिटी’ (IGC) ही समिती आंतरराश्ट्रीय भूभौतिक वर्साचो (IGY) वावर फुडें चालू दवरपाखातीर 1959 वर्सा स्थापन केल्ली. हे समितीकडेन वातावरणविज्ञान, भुचुंबकत्व, ध्रुवीय उजवाड, आयनांबर, विश्वकिरण, महासागरविज्ञान आनी भूंयकांपविज्ञान हे विशय दिल्यात. IGY आनी IGC हांणी एकठांय केल्ल्या माहितीचो पुराय उपेग करप, ते माहितीविशींचें साहित्य उजवाडावप, IGY त स्थापन जाल्ल्या संवसारीक निरीक्षण केंद्राचो वावर वेवस्थित चालू दवरप, हीं हे समितीचीं मुखेल कामां आसात.

‘सायंटिफिक कमिटी ऑन ओशियानिक रिसर्च’ (ICOR) हे समितीचें काम 1957 त सुरू जालें. सागरी हवामान, दर्यांतली जीव उत्पत्ती आनी उपेग नाशिल्ली किरणोत्सर्गी द्रव्यां दर्यांत सोडप आदी विशय ही समिती पळेता. हे समितीन 1962 वर्सा सुरू जाल्ले युनेस्कोच्या संवसारीक हिंदी महासागराचे मोहिमेंत म्हत्वाचो वावर केला. समितीची कचेरी हँबर्ग हांगा आसा.

‘स्पेशल कमिटी फॉर इंटरनॅशनल बायॉलॉजिकल प्रोग्रेम’ (SCIBP) ही समिती 1963 वर्सा सुरू जाली. हे समितीची कचेरी रोम हांगा आसा. ही समिती संवसारीक लेकसंख्येची वाड आनी सैमीक परिस्थितींतल्यो गरजो हे विशीं संशोधन करता. ‘स्पेशल कमिटी फॉर द इंटरनॅशनल इयर्स ऑफ द क्वाएट सन’ (IQSYC) ‘इंटरनॅशनल जिओफिजिकल कमिटी’ हे समितीची एक उपसमिती म्हूण 1962 त सुरू जाली. ही समिती सुर्यावयली परिस्थिती शांत आसता त्या वर्सा करपाच्या आंतरराश्ट्रीय संशोधनाची सगळी वेवस्था पळेता. हे समितीचें कार्यालय लंडन हांगा आसा.

ह्या समित्यांभायर ‘इंटर-युनियन कमिटी ऑन रिडिओ मिटिओरॉलॉजी’ (IUCRM, 1959), ‘इंटर-युनियन कमिशन ऑन सोलर- टेरेस्ट्रियल फिजिक्स’ (IUCSTP, 1966), ‘इंटर-युनियन कमिशन ऑन स्पेक्ट्रॉस्कोपी’ (IUCM, 1966), ‘इंटर-युनियन कमिशन फॉर स्टडीज ऑफ द मून’ (IUCM, 1970) आदी समित्यो म्हत्वाचो वावर करतात. तेचपरी उदरगतशील राश्ट्रांत विज्ञान आनी तंत्रविद्या हांचो प्रसार जावंचो म्हूण तांकां उत्तेजन दिवचेपासत ‘कमिटी ऑन सायन्स अँड टेक्नॉलॉजी इन डेव्हलपिंग कंट्रिज’ (COSTED) हे समितीची 1966 वर्सा थापणूक जाली. विज्ञानाच्या शिक्षणाचो सर्वांगीण अभ्यास करपाखातीर 1968 त, एक समिती स्थापन केली.