कुडचडें
देवनागरी
|
|
कुडचडेम एक शार आनी नगर्पालिकेचें मनडल जें गेंच्या आनी केपें तालुकेचो एक भाग जावन आसा. कुडचडें आनी सांवड्डें हीं जुंवळी शारां जुारी न्हंयच्या दनूय वाटांतलीं आसात. एक फावोपुर्तें शार आसून तिका जायतिंच हस्पितालां आसात (तांतुंत सर्कारी प्राथमीक भलायके केंद्राचो आस्पाव आसून), इसकलां, एक पुलीस थाणें, बेंक, आतं, एक रेलवे स्थान, बरे जुळपी रसते, एक बाजार, देवस्पणाचे जागे, हटेलां, एक खेळपा मयदान, एक विजेचो केंद्र आनी एक नाटक घर आसात.
भुगल
[बदल]कुडचडें 15°15′37″N 74°06′30″E / 15.26028°N 74.10833°E हांगासर आसा आनी ताची सरासर उंचाय १३ म.[1] उगें आनी गुलेली न्हंयची मेळपाची सुवात सांगें वो संगं हाका जुारी न्हंय म्हण वळखतात. ती उत्तर असतंप्त सांवड्डें परियांत धांवता. फुडें, ती असतंप्तेक खुशावती न्हंय परियांत धांवता आनी शेळवणा-क मेळटा. उपरांत ती पर्तून आपली दिशा उत्तरे वाटेन बदल्ता जेन्ना ती पंचवाडी पावता आनी राचल परियांत व्हांवता. परत ती उत्तरे विसल्यान बरिये व्हांवता आनी फुडें उत्तर-असतंप्तेक रासांय दुर्भाट परियांत आनी शेवटीं अरबी दरियानट वेता जंय ती मुर्गांवआंक मेळटा. ती गेंच्या जिल्ल्यांत ६७ किलमेत्र प्रवास कर्ता.
हवामान
[बदल]कुडचडें हाका एक उश्णो पावसाळ्याचो हवामान आसा. कुडचडेंचो हवामान गिमाळ्यांत गरं आनी हिंवाळ्यांत एकेच तरेचो जावन आसा. गिमाळ्यांत (मार्स तें माय) तापमान ३२ °च परियांत वेता आनी हिंवाळ्यांत (देजेंबर तें फेवरेर) चड करून २५.८ °च आनी २० °च भितर आसता. पावसाळ्याचो काळ जुन्ह तें सेतेंबर आसा जांतुंत मुसळांधारेचो पावस आनी नेटाच्या वाऱ्याचो आस्पाव आसता, सरासरी पावस २६९९ मं (१०६.२४ इंच) आसता.
| Month | High deg C | Low deg C | Precipitation |
|---|---|---|---|
| Jan | 31.6 | 20.1 | 0mm |
| Feb | 31.8 | 20.9 | 0mm |
| Mar | 32.8 | 23.3 | 1mm |
| Apr | 33.9 | 25.7 | 14mm |
| May | 34.0 | 26.7 | 104mm |
| Jun | 31.1 | 25.1 | 709mm |
| Jul | 29.5 | 24.4 | 929mm |
| Aug | 29.2 | 24.3 | 507mm |
| Sep | 29.8 | 24.0 | 250mm |
| Oct | 31.5 | 23.9 | 137mm |
| Nov | 32.1 | 22.2 | 37mm |
| Dec | 31.9 | 20.9 | 11mm |
लक्संख्याशासत्र
[बदल]| Year | Population[2] |
|---|---|
| १९९१ | १८४८९ |
| २००१ | २१४०७ |
| २०११ | २२७३० |
भार्ताच्या २०११ इंदिया लकगणटेंत,[3] कुडचडें काकडा हांकां २२,७३० लकवसती आसली. लकवसतेचे ५१% दादले तर ४९% बायलो. कुडचडें काकडा हाका सरासरिची साक्षर्ता ८५%, जी राश्ट्रीक सरासरिच्या ७४.०४% वन अदीक आसली: दादल्यांची साक्षर्ता ९२.५७% आनी बायलांची साक्षर्ता ८४.९७% आसली. लकवसतेचे १०.५४ %, ६ वर्सांच्या पिराय खाला आसली.
प्रशासन आनी कायदो
[बदल]शार वाड्यांनीं विभागला जशे परीं पनटेमल, मरायलें, बान्साय, कारियामडी, स्हिर्फद, बेपकेगाल, माधेगाल, काकडाा, दाभामळ, कांराल, खामामळ,बागाकुडचडें आनी काक्कुमडी. नगर्पालिकेंत दर वाड्याक विंचललो वांगडी आसा,वांगडी नगर्पालिकेच्या येज्मानांक विंचून काडटात.
शार गेंच्या विधान सभेक आनी लक सभेक प्रतिनिधी धाडता आनी दक्षीण गेंच्या विधान्सभेचो भाग जावन आसा. सद्द्याचो आंदार निलेसह चाबराल जो भारतिया जंता पक्षाचो जावन आसा.
कुडचडें हांगा एक पुलीस थाणें आसा जें कुडचडें शार आनी लागशिल्या गांवांची सेवा कर्ता. कुडचडें हांगा एक व्हडलें उजो पालवपी दळ आसा जें चांदर, कुडचडें, सांवड्डें आनी केपेंची सेवा कर्ता. उजो पालवपी दळाक एक आकांताच्या वेळार वांचवपाची सय आसा, दन व्हडलीं उदकाचे निविदार आनी एक रखडें वापर्पाचें वाहन आसा. तिचे कडेन ४० तें ५० उज्याच्यो निविदा आसात.
अर्थ्शासत्र (आदिंचो व्यापार आनी उद्देग)
[बदल]जुारी न्हंय जशी ती दग्रांतल्यान व्हांवता ती ह्या गांवांक दन भागांनी भागाकार कर्ता एक उत्तरी भाग जाका सांवड्डें आनी दक्षिणेचो भाग जाका कुडचडेम म्हण वळखतात. ही न्हंय ह्या शाराक बर्कत हाडुंक परिणामक आसा, जंय ल्हान व्हडीं पयणाऱ्यांक, म्हाल आनी वेपार ल्हान धक्यांचेर जशे परीं खामामळ पणजे , पर्णें गें सावन आदी पावयतात. तेच परीं ल्हान लाकडाचे वांशे, मीठ, तर्कारी आदी ह्या धक्याचेर पावयतात. मुर्गांव सावन रेली मार्ग लनडा वचपी कुडचदें, कालाय, कुळें पासार जाता जो १८८० वर्सा घातललो जाचे वर्वीं ह्या जाग्याची बर्कत जावंक पावली.
ह्या जाग्याचो मुखेल अर्थीक वेव्हार मीन जावन आसा. जायत्योच मिनाचो कंपनी कुडचड्यांत आसात. ह्या जाग्याचो मिनाचो सानठो गेंच्या कंपनेंचो आसा जशे परीं सेसा गा (नवें नांव सेसा स्तेरलिते ल्तद), देंपो (आतां सेसा रेसवर्चेस ल्तद), तिंबलो, साल्गांवकार, फमेंतस मिनेसचापे, आगेंचिया मिनेराल मारितिमा, आगार्वाल, बांदेकार, आदी.
ह्या जाग्यार रावप्यांचो रजगार मिनाच्या उद्देगाचेर नीट वो आड वाटेन आदारलो आसा.
शाराक एक उद्देगाची वासाहत आसा जिका काकदा उद्देगीक वासाहत म्हण वळखतात. तांतुंत जायतेच उद्देग आस्पावतात.
संवस्क्रुताय
[बदल]कुडचडें शारांत जायतेच देवस्पणाचे जागे आसात जांचीं नांवां मारुतिगड, गणपती देवूळ, सातेरी देवूळ, पुरुसहंहारू देवूळ, म्हादेव देवूळ, राखणो दुताची इगर्ज आनी जामा मसजीद. शारांत शिगमंहत्सव पंचांगाच्या सुर्वातेक समर्पितात आनी हालीं इंत्रुजूय समरंभांत आयला. जात्रेक जायतेच भक्त हांगा येतात.
हालिंच्या काळाचो कलेचो वस्रो जाका राविंद्रा भवन नांव दिलां,तो कला आनी सान्सक्रुताय्ेची उदर्गत कर्पाक कुडचड्यांत बांदपांत आयला. हें भवन कुडचडें सांगेंच्या रसत्यार मारुतिगडाच्या पांय-आ खाला आसा.नाटकां उत्सव, तियात्र उत्सव, संगीत नाटकंहावत्सव, तियात्र कारियाशाळ, भुर्ग्यांक कलेचें शिबीर, बायलांच्या उदर्गतिच्यो कार्रियावळी, वेगळ्या तरांच्या लक कला आनी संगिताच्यो कारियोशाळा, नातालांच्या गितांची स्पर्धा, कवाली, संवसारीक नाटकां दीस, शिक्षणीक काय्ावळी, भलायके आनी कायद्याचेर जाग्रुताय्ेच्यो कारियावळी, फटवांच्यो कारियोशाळा कंकणी नाटकांच्यो स्पर्धा, शीव जय्योंती, शिकप्यांचो दीस अश्यो कारियावळी राविंद्रा भवनांत सदांकाल कर्तात. राविंद्रा भवन कुडचडें चो विसतार कर्पाक येवजिला, सध्याच्या जाग्या फाटल्यान जें येवजिलल्यां बस स्थाना बगलेक आसतले. भाग ईि हांतुंत नवो वस्रो २९९ बसकांचो आसतलो २००० बसकेंचें , बदामी प्रेक्षकघर आनी गुरुदेव राविंद्रानाथ तागरे हाचे मुर्तिचो आस्पाव आसतलो.[4]
शिक्षण
[बदल]शारांत बरी शिक्षणाचीं इसकलां आसात. फामाद आसात तीं थे नेव एदुचातियोनाल हीघ स्चल, सार्वदाया एदुचातियोनाल सचियेत्य, गुार्दियान आंगेल हीघ स्चल, संत च त नायक हीघ स्चल, अवर लाद्य अफ पेर्पेतुाल सुच्चर चंवेंत स्चल, स्ह्रेे सारास्वाती प्राथामीक माराथी विध्यालाया, फ्र.आज्ञ्लो प्रिमाऱ्य स्चल आनी नवें बांदललें चांबरिदगे इसकल.
दन उंचल्या माध्योमीक शिक्षणाचीं इसकलां गुार्दियान आंगेल हिघेर सेचंदाऱ्य स्चल आनी संत. च.त.नायक हिघेर सेचंदाऱ्य स्चल जावन आसात.
शारांत एक मानागेमेंत इसकल आसा जें गुार्दियान आंगेल हीघ स्चल चलवपी संवस्था चलयता. एक इती (उद्देगीक प्रशिक्षणाची संवस्था) ल काकडा भागांत आसा. एक कलेज आसा जी तंत्र्विध्यालयच्या दाखल्या खातीर शिकप्यांक तय्यार कर्ता जिका गवेर्न्मेंत पल्यतेचनीच, कुडचडें (ग्पच) नांवान वळखतात जी जायत्याच शिक्षणीक विभाग हाताळटा.
सांजाय स्चल फर स्पेचियाल चिल्द्रेन हें पंतेमल भागांत उर्ता. फ्र.आज्ञ्लो स्चल अफ मुसीच आंद पेर्फर्मिंग आर्त्स हें पिलार्चे पाद्री चलयतात जें ह्या जाग्याच्या शिकप्यांच्यो संगिताच्यो गर्जो भागयता.
पिलार्च्या पाद्रिंनीं म्हत्वाचो वावर ह्या जाग्याच्या शिक्षणीक मळार केला. गुार्दियान आंगेल एदुचातियोनाल चंपलेश ३००० अदीक शिकप्यांच्यो गर्जो बाळ शिक्षण तें हटेल मानागेमेंत परियांत पद्वी मेळवंक तय्यार कर्ता.
खेळ
[बदल]कुडचड्यांत साग स्पर्त्स चंपलेश भव गर्जांचो खेळाचो वस्रो,वेइयांसाळ आनी क्रिकेट खेळा मयदान आसा . शारांत एक फुटबळ खेळा मयदानूय आसा.गयांत हेर कडेन आसा तशें, फुटबळ एक चड लवकीक खेळ कुडचडेंचो आसा. गुार्दियान आंगेल स्पर्त्स च्लूब जो गा प्रफेस्सियोनाल ल्यागूे हांतुंत खेळटा तो कुडचडेंचो जावन आसा.
आनीक एक खेळा चंपलेश येवजिलां जें कुडचडें तपाल घरा फाटल्यान येवपाचें आसा. ह्या प्रकल्पांत बाद्मिंतन, बासकेतबाळ (भितरले आनी भायले वस्रे), स्कुासह, वळेयबाळ (भितरले आनी भायले वस्रे), ताबले तेणीस, बिळियार्द्स & पल, चेस्स आनी चार्रं, पेंवप (इभितरले आनी भायले पेंवपा तळीं स्पर्धेचीं तळिंचो आस्पाव आसून), फित्नेस्स चेंत्रे, रचक च्लिंबिंग वाळ, रुणिंग त्राचक (भितरलें), तेणीस चवर्त्स, च्रिचकेत प्राचतिचे पितचेस (भितरलें आनी भायलें), प्रदर्शणाची आगाशी आनी कारियाशाळो, वाचनालय आनी वाचपा घर, भवसाच्यो बागो आनी भुर्ग्यांक खेळपाचो जागो, जग्गेर'स त्राचक, स्कातिंग रिंक.
येरादारी
[बदल]वाऱ्याची
[बदल]लागिंचें विमांतळ दाबळी विमांतळ आसा जें हांगाच्यान ३२ कं लांबाय्ेर आसा.[5]
रेलिची
[बदल]कुडचडें रेली स्थान गेंचें पर्णें रेलवे स्थान जावन आसा. कुडचडें रेली स्थान सवथ वेसतेर्न रायलवाय हाच्या खाल येता.हळडणच्या. तमे चाेतानो दे चसता,एका कातल्क थवय्याक ही रूळ आनी तेच परीं चुर्चरेंसांवर्दें रेलेवेचें स्थान १८८० वर्सा घाल्पाक सांगपांत आयललें. एक मुखेल रेली रुळाचो मुर्गांव तें कळें कंत्रादर श्री. चस्मे दामिया नरन्हा आनी ताचो ऊप-कंत्रादर तमे चाेतानो दे चसता जावन आसले. कुडचडेंसांवड्डें दाट जंगलांनी आनी रांवटी जंवारांनी भरललें आसलें ज्या वर्वीं लक सांवड्ड्याक गेंची भायली शीं अशें संजतालो.पुर्तुगेज सर्कारान ब्रिटीश सर्काराक रेलवे रूळ सुरू करुंक विनयलें.. तें एक चड आवघड कां आसलें कित्याक दंगर कातर्पाक जाय आसले, बगदां खणुंक जाय आसलीं आनी दाट जंगल निवळ कर्पाक जाय आसलें.
रसते
[बदल]कुडचडें रसत्या वर्वीं मडगांव, फनडें, केपें आनी हेर गेंच्या शारांक जडपांत येता.
परियोटन आनी आकर्शण
[बदल]थळाव्यो भंवड्यो आनी शारा लागसर्चें पळवप:
[बदल]- सालावलीं धरण,सुमार १० कं कुडचडें सावन आसा. सगळ्यांत गेंचें व्हडलें धरण जांतुंत निसर्गीक उध्यान आनी एक वनस्पतिचें उध्यान मयसुर्च्या ब्रिंदावान उध्यानाचेर आदारीत आसा.
- दुधसागार धब्धबो, सुमार २२ कं कुडचडें सावन एक देखाव्याचो धब्धबो. हो जागो कश्टांच्या प्रवास्यांक खेरीत परिाय दिता. ह्या जाग्याक भेट दिवप पावसाळ्याच्या उपरांत चड बरो वेळ जावनासा.
- लागिंच्यो वेळो: कलवा वेळ, बाणावळी वेळ, माजर्दा वेळ, बेतालबातीं वेळ, बेतूल वेळ, चानायगुयनीं वेळ, आगंदा वेळ, राजबाग वेळ, पलें वेळ.
परियावरणाचे विशय
[बदल]शार दक्षीण गेंच्या मिनाच्या उद्देगाचो एक मुखेल जागो जावन आा. रेलवे स्थान एक मटो मीन चडवपाचो जागो लागिंच्या मिनांतल्या मिनाचो. हें मीन व्हर्पाक ट्रकांचो उप्योग कर्पांत येता जे शारांतल्या रसत्यांतल्यान चडचे वेतात ज्या वर्वीं धूळ आनी आवाजाचें प्रदुशन जावंकपावता आनी वाहातुकेकूय आडखळ हाडटा. ह्या खातीर शारांत थडी नाग्रीक उचांबळाय जाता. आतां हें आडव्या मार्गांतल्यान व्हर्पाक येवजण आसा.
नांवादीक लक
[बदल]गेंकार फुटबल खेळपी आलवितो द'चुन्हा हांगा शिकला आनी रावललो आसा.
हेंवूय पळे
[बदल]रेफेरेंचेस
[बदल]- ↑ Falling Rain Genomics, Inc - Curchorem
- ↑ http://www.citypopulation.de/India-Goa.html
- ↑ "Census of India 2001: Data from the 2001 Census, including cities, villages and towns (Provisional)". Census Commission of India. Archived from the original on 2004-06-16. Retrieved 2008-11-01.
- ↑ "Archive copy" (PDF). Archived from the original (PDF) on 2017-01-18. Retrieved 2018-11-06.
{{cite web}}: CS1 maint: archived copy as title (link) - ↑ "Airports Authority of India". Aai.aero. 2011-09-21. Retrieved 2012-05-09.