रत्नाकर जगन्नाथदास

रत्नाकर जगन्नाथदास (जल्म - १४ सप्तेंबर १८६६ वाराणासी, मरण - २१ जून १९३२ हरिव्दार) आधुनिक काळांतलो एक व्हड कवी. तो ब्रज भाशेंत काव्यरचना करतालो. १८९२ त तो बनारसच्या क्विन्स कॉलेजींतल्यान बी. ए. जालो. १९०२ त अयोध्यानरेश प्रतापनारायण सिंह हाचें आनी १९०६ पसून प्रतापनारायणाच्या मरणा उपरांत, महाराणयेचो खाजगी सचीव म्हणून ताणें काम केलें.

भारतांतल्या चडशा थळांची ताणें भोंवडी केल्ली. संस्कृत, प्राकृता सारकी पुर्विल्ल्या भास, बंगाली, पंजाबी, मराठी ह्यो आधुनिक भारतीय भासो, आयुर्वेद, संघीत, पुरातत्व, इतिहास, योग्य सारकिल्ल्या विशयांचो ताका खोलायेन अभ्यास आशिल्लो. ताका धर्म आनी साहित्य चड मानवतालीं.

शिक्षण चालू आसतनाच ताणें ‘जकी’ (बुध्दीमान) ह्या टोपणनांवान उर्दू- फार्सी कविता रचल्यो. पूण ताचेउपरांत मात ताणें ब्रज भाशेंतच काव्यलेखन केलें. साहित्य सुघानिधी आनी सरस्वती ह्या हिंदी पत्रांचें संपादनय ताणें केलें. वाराणसीच्या ‘नागरी प्रचारिणी सभा’ , प्रयागच्या ‘रसिक मंडळ’ ह्या संस्थांचे स्थापनेक आनी विकासाक ताणें खूब पालव दिलो.

१९२२ त कलकत्तयाक भरिल्ल्या अखिल भारतीय हिंदी साहित्य संमेलनाचें अध्यक्षपद; १९२६ त चवथ्या प्राच्यविद्या परिशदेच्या हींदी विबागाचें अध्यक्षपद ताका फावो जालें.

ताणें जायतें काव्यलेखन आनी अभ्यासपूर्ण गद्यलेखनय केलें. ताच्या चडशा कृतींचे संग्रह नागरी प्रचारिणी सभेन प्रसिद्द केल्ले आसात. तांच्यो कांयम्हत्वाच्यो काव्यरचना अशो आसात- हिंडोला (१८९४), समालोचनादर्श (पोपाच्या उसेज ऑन क्रिटिसिझमचें रोला छंदांत अणकार,१९१९), कलकाशी, श्रृंगारलहरी, गंगावतरण (१९२७), वीराष्टक (१९२८), उध्दव शतक (१९२९).

सुधासर (१८८७), कविकुल कंठाभरण (१८८९), हम्मीरहठ (१८९३), समस्यापूर्ती (१८९४), नखशिख (१८९६), सुजानसागर (१८९७), बिहारी रत्नाकर (१९२२) ह्या ग्रंथाचें ताणें संपादनय केलें. तशेंच, भास, व्याकरण, छंद, काव्यशास्त्र, कविचरित्र ह्या विशयांचेर आनी कांय इतिहासीक विशयांचेरय ताणें अभ्यासपूर्ण लेख बरयले.